Khẩu chiến Mỹ-Trung về thương mại gia tăng

Khẩu chiến Mỹ-Trung Quốc tăng cao hôm 6/4 sau khi Tổng thống Donald Trump đe dọa cân nhắc áp thêm thuế lên 100 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và Bắc Kinh đe đáp trả là sẽ đấu với Mỹ “bằng mọi giá.”

Tổng thống Trump nói hôm 5/4 rằng ông đã ra lệnh cho đại diện thương mại Mỹ xem xét đánh thêm thuế sau khi Trung Quốc đưa ra một danh sách các mặt hàng của Mỹ, gồm đậu nành và máy bay loại nhỏ, sẽ bị đánh thuế nhập khẩu với tổng trị giá 50 tỷ USD.

“Bởi vì đòn đáp trả không công bằng của Trung Quốc, tôi đã ra lệnh cho Đại diện thương mại Mỹ cân nhắc xem việc áp thêm thuế lên 100 tỷ USD có hợp lý hay không … và nếu có, thì xác định loại sản phẩm nào sẽ bị đánh thuế”, ông Trump nói trong một tuyên bố từ Nhà Trắng.

Bộ Thương mại Trung Quốc nói trong một thông cáo ra ngày 6/4 rằng nếu Washington khăng khăng với cái mà Bắc Kinh gọi là chủ nghĩa bảo hộ thì Trung Quốc sẽ “làm đến cùng và bằng mọi giá và chắc chắn sẽ quyết liệt đáp trả.”

Thị trường chứng khoán Mỹ giảm mạnh sau chỉ thị mới nhất của Tổng thống Trump. Chỉ số Dow hợp đồng kỳ hạn tụt dốc và mất khoảng 400 điểm trong giao dịch sau giờ thị trường đóng cửa.

Các thị trường tài chính giao động mạnh trong mấy ngày qua trước nỗi lo chiến tranh thương mại leo thang giữa Washington và Bắc Kinh.

“Thay vì sửa đổi những cách thức bất hợp lý của mình, Trung Quốc lại chọn cách gây tổn hại thêm cho các nông dân và những nhà sản xuất,” Tổng thống Trump nói.

Ông Trump bảo vệ phương án dùng thuế đối với Trung Quốc, ông nói rằng việc này có thể gây ra “một chút đau đớn”, nhưng Mỹ sẽ tốt hơn trong dài hạn.

“Chúng ta vốn đã thua cuộc chiến thương mại rồi. Chúng ta không có chiến tranh thương mại, chúng ta đã thua rồi”, ông Trump nói với một chương trình phát thanh tại New York.

“Tôi không nói rằng sẽ không có một chút đau đớn, nhưng thị trường đã tăng trưởng 40%, 42%, vì vậy chúng ta có thể phải mất một chút. Nhưng chúng ta sẽ trở thành một quốc gia mạnh hơn nhiều khi kết thúc”.

Đầu tuần này, Mỹ và Trung Quốc lời qua tiếng lại về những bất đồng thương mại. Hôm 2/4, để đáp trả việc tăng thuế trước đó của chính quyền Trump lên thép và nhôm, Trung Quốc bắt đầu đưa ra mức tăng thuế lên 25% đối với 128 mặt hàng của Mỹ, bao gồm hoa quả, các loại hạt, thịt lợn, rượu, thép và nhôm.

Sau đó cùng ngày, Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đề xuất tăng thuế lên 1.300 mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, hầu hết trong các lĩnh vực hàng không, y tế và các sản phẩm công nghệ thông tin.

Chưa đầy 12 tiếng sau, Trung Quốc tuyên bố kế hoạch áp mức thuế 25% để trả đũa lên 106 mặt hàng của Mỹ, trong đó chủ yếu là đánh vào mặt hàng chủ lực từ các bang ủng hộ mạnh ông Trump trong cuộc bầu cử 2016.

Danh sách được đề xuất của Mỹ giờ đây đang được đưa ra cho công chúng “xem xét và cho ý kiến, bao gồm một buổi điều trần,” theo USTR. Sau khi quy trình này hoàn tất, USTR sẽ công bố quyết định cuối cùng về các mặt hàng sẽ bị áp thuế thêm.

Bộ Thương Mại Trung Quốc hôm thứ Sáu nói rằng nước này “chắc chắn sẽ đấu lại các khoản thuế của Mỹ, và tất cả các lựa chọn đều ở trên bàn”.

“Chúng tôi cảm thấy Mỹ rất hung hăng. Họ đã hành động sai lầm. Kết quả là họ sẽ tự làm tổn thương mình. Nếu họ công bố danh sách thuế 100 tỷ USD, Trung Quốc đã sẵn sàng và sẽ không chần chừ”, Phát ngôn viên Bộ Thương Mại Trung Quốc Gao Feng nói hôm 6/4.

Ông Gao nói rằng quan chức tài chính Mỹ, Trung chưa có cuộc nói chuyện nào cả từ sau khi Mỹ công bố danh sách 50 tỷ USD hàng Trung Quốc bị đánh thuế hồi tuần này.

“Trung Quốc ngày càng kiên quyết sau thông báo của Trump. Đàm phán là bất khả thi trong điều kiện này”.

Theo tờ Trung Hoa Buổi Sớm, các nhà phân tích Trung Quốc dự đoán Trung Quốc sẽ nhắm vào các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ của Mỹ để trừng phạt nếu ông Trump tiến tiếp với kế hoạch áp thuế của mình.

Xuất khẩu dịch vụ của Mỹ sang Trung Quốc ngày càng tăng trong những năm gần đây. Năm 2016, Mỹ có thặng dư thương mại ngành dịch vụ 38 tỷ USD so với Trung Quốc.

“Trung Quốc nhập khẩu khá nhiều dịch vụ – giáo dục và du lịch, vì thế họ có thể dùng chúng làm vũ khí theo cách mà họ đã làm với Hàn Quốc khi có căng thẳng về hệ thống THAAD”, Julian Evans-Pritchard, nhà kinh tế chuyên về Trung Quốc của Capital Economics nhận định.

Vincent Chan, người đứng đầu trung tâm nghiên cứu Trung Quốc tại Credit Suisse, cho rằng “Trung Quốc gần như không thể đấu lại Mỹ bằng thuế sản phẩm”.

“Vì thế việc Trung Quốc trả đũa có thể chuyển sang ngành dịch vụ – cơ bản nghĩa là các bộ phim của Hollywood, học sinh Trung Quốc du học tại Mỹ hay thậm chí là ngành tài chính”, Chan nói.

Bộ Thương mại Trung Quốc nói câu hỏi là khi nào thì các biện pháp mà họ đưa ra sẽ có hiệu lực sẽ phụ thuộc vào việc khi nào thì việc tăng thuế của Mỹ được áp dụng.

Các quốc gia khác đang quan sát chặt chẽ từng động thái. Benoit Coeure, thành viên ban điều hành của Ngân hàng Trung ương EU, nói rằng một cuộc chiến thương mại sẽ có hậu quả “thiệt hại” đối với cả thế giới.

Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga, nói rằng điều quan trọng là Mỹ và Trung Quốc xây dựng một mối quan hệ để dẫn tới tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Đức Trí (T/h)

Xem thêm: