Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết hôm thứ Tư rằng Kiev không muốn Trung Quốc đóng vai trò trung gian trong cuộc xung đột kéo dài 29 tháng với Nga, nhưng hy vọng Bắc Kinh sẽ gây thêm áp lực lên Moscow để chấm dứt chiến tranh.

Vladimir Zelensky
Ông Volodymyr Zelensky trong một cuộc họp báo. (Ảnh: Viktor Kovalchuk/Global Images Ukraine, Getty Images)

Trong phát biểu với các phương tiện truyền thông Pháp, ông Zelensky cũng cho biết trong khi Ukraine khăng khăng khôi phục biên giới hậu Xô Viết năm 1991, họ sẽ cân nhắc mở các cuộc đàm phán với Nga trước khi toàn bộ quân đội Moscow rút đi nếu các điều kiện phù hợp.

“Nếu Trung Quốc muốn, họ có thể buộc Nga chấm dứt cuộc chiến này. Tôi không muốn (Trung Quốc) đóng vai trò trung gian. Tôi muốn họ gây áp lực lên Nga để chấm dứt cuộc chiến này”, ông Zelensky nói với các phóng viên. “Giống như Hoa Kỳ đang gây áp lực, giống như Liên minh châu Âu đang gây áp lực. Một quốc gia càng có nhiều ảnh hưởng, thì càng phải gây áp lực lớn hơn lên Nga.”

Trung Quốc, quốc gia có quan hệ đối tác “không giới hạn” với Nga, đã thúc đẩy kế hoạch hòa bình của riêng mình để chấm dứt chiến tranh dựa trên nguyên tắc không leo thang, đàm phán trực tiếp và hỗ trợ nhân đạo.

Nước này đã tránh xa hội nghị thượng đỉnh hòa bình đầu tiên về Ukraine được tổ chức vào tháng trước tại Thụy Sĩ, nhưng đã tăng cường các nỗ lực ngoại giao và tiếp đón Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba vào tuần trước.

Ông Zelensky đã nhắc lại lập luận trước đó của mình rằng Nga, quốc gia bị loại khỏi hội nghị thượng đỉnh hòa bình, nên tham dự một cuộc họp tiếp theo mà ông hy vọng sẽ tổ chức vào cuối năm nay.

“Nếu không, chúng ta sẽ không đạt được kết quả khả thi”, ông Zelensky nói. “Tất cả các điều kiện của chúng tôi sẽ được áp dụng. Điều đó không có nghĩa là tại thời điểm chính xác đó, chúng tôi sẽ khôi phục lại đường biên giới năm 1991 của mình.”

Ông cho biết, một nền hòa bình công bằng cho Ukraine “bao gồm việc khôi phục toàn vẹn lãnh thổ của chúng tôi, nhưng điều đó không có nghĩa là điều này phải được thực hiện chỉ thông qua vũ khí”.

Trước đó, nhà khoa học chính trị người Mỹ John Mearsheimer cho rằng  cái gọi là ‘hội nghị hòa bình’ của ông Vladimir Zelensky tại Thụy Sĩ là “không nghiêm túc” – chỉ có các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Nga và Ukraine mới giải quyết được xung đột.

Vào thời điểm đó, Nga không được mời tham dự hội nghị, Trung Quốc đã từ chối tham dự và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden được cho là sẽ bỏ qua sự kiện này để tham dự một buổi dạ tiệc gây quỹ với George Clooney ở Hollywood.

“Đây không phải là điều nghiêm túc”, giáo sư Mearsheimer nói với người dẫn chương trình Daniel Davis trong một buổi phòng vấn. “Nếu muốn có một loạt các cuộc đàm phán hòa bình có ý nghĩa, để giải quyết cuộc chiến này, thì điều đó sẽ phải liên quan đến việc Ukraine đàm phán trực tiếp với Nga”.

“Người Ukraine và người Nga phải đối mặt để nói về thỏa thuận có thể chấp nhận được đối với cả hai bên”, giáo sư Mearsheimer nói. “Ý tưởng đàm phán hòa bình ở Thụy Sĩ mà không có Nga là điều nực cười”.

Là một giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Chicago, ông Mearsheimer đã bị phương Tây chỉ trích dữ dội vì cho rằng sự mở rộng của NATO sau Chiến tranh Lạnh là nguyên nhân chính gây ra xung đột Ukraine. Ông Mearsheimer đưa ra lập luận như vậy từ năm 2014 rằng “khuyến khích người Ukraine cứng rắn với người Nga” sẽ khiến đất nước của họ “bị tàn phá”.

Lực lượng Nga hiện chiếm đóng chưa đến 20% lãnh thổ Ukraine và đã đạt được những bước tiến đáng kể ở phía đông của mặt trận dài 1.000 km (600 dặm) kể từ khi chiếm được thị trấn Avdiivka vào tháng 2.

Bảo Minh