‘Người thổi còi’ Facebook: “Vũ trụ ảo” rất đáng lo ngại cho số phận loài người

Cô Frances Haugen – ‘người thổi còi’ Facebook – cho rằng thế giới nên lo sợ về ảnh hưởng của “vũ trụ ảo” (Metaverse) đối với tương lai, vì thực tế ảo trong tương lai sẽ khiến vấn đề quyền riêng tư cá nhân trầm trọng hơn và gây nghiện, cũng khiến Facebook – hiện đang gặp khó khăn – trở thành một thế lực lũng đoạn mới trong thế giới trực tuyến.

Gần đây, công ty Facebook đã đổi tên thành Meta, thể hiện tham vọng hướng tới xây dựng phiên bản tiếp theo của sản phẩm công nghệ Internet: “vũ trụ ảo” (Metaverse). Công ty Meta cũng trở thành công ty mẹ của nền tảng truyền thông xã hội Facebook.

Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AP vào ngày 9/11 (Thứ Ba), cựu giám đốc sản phẩm của Facebook, cô Haugen nói rằng lý do Facebook gấp rút tập trung vào “vũ trụ ảo” là vì “nếu bạn không thích trò chuyện, bạn sẽ cố gắng thay đổi cuộc trò chuyện”. Ngụ ý rằng một trong những mục đích của việc Facebook đổi tên là để tìm lối thoát cho tình trạng khó khăn hiện nay.

• Facebook đổi tên: Đặt cược vào “đa vũ trụ ảo” hay “ve sầu thoát xác”?

Haugen nói: “Trước khi bắt đầu xây dựng tất cả những thứ này, Facebook nên có một kế hoạch minh bạch cho ‘vũ trụ ảo’, vì Facebook đã chứng minh rằng họ có thể ẩn nấp sau bức tường khi liên tục vi phạm những sai lầm trong quyền tự do ngôn luận, họ ưu tiên lợi nhuận hơn vấn đề an toàn của chúng ta”.

Theo hãng tin AP, “vũ trụ ảo” hơi giống như một mạng Internet ban tặng sự sống, hoặc ít nhất là được trình diễn dưới dạng 3D. Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg mô tả nó như một “môi trường ảo mà bạn có thể đi vào” – không chỉ đơn thuần ở trên chiếc màn hình – và tập trung xây dựng lại mô hình kinh doanh của Facebook, bao gồm cả việc đổi tên công ty thành Meta. Trong mạng “vũ trụ ảo”, mọi người có thể sử dụng tai nghe thực tế ảo, kính thực tế tăng cường, ứng dụng điện thoại thông minh hoặc các thiết bị khác để gặp gỡ, làm việc và giải trí.

• Nghiên cứu: Khoảng 1/8 người dùng “nghiện” Facebook bị ảnh hưởng cuộc sống cá nhân

Cô Haugen, người gần đây đã trở thành ‘người thổi còi’ Facebook, đã liên tục đứng ra vạch trần hành vi sai trái của Facebook, thu hút sự chú ý trên toàn cầu. Các tài liệu mà cô đã nộp cho các cơ quan quản lý Mỹ và lời khai của cô trước các nhà lập pháp ở các nước châu Âu (EU) và Mỹ ở cả hai bờ Đại Tây Dương đã tiết lộ những vấn đề sâu xa về Facebook, đồng thời khơi dậy các nơi trên toàn thế giới quan tâm hơn trong lập pháp và quản lý đối với các công ty công nghệ lớn.

Haugen chỉ trích ‘gã khổng lồ’ truyền thông xã hội Facebook đã đặt sự tham gia của người dùng và sự phát triển người dùng lên trên vấn đề an ninh mạng trực tuyến. Cô còn cung cấp nhiều tài liệu nội bộ của Facebook cho các tổ chức tin tức, cáo buộc hệ thống thuật toán của nền tảng Facebook khuếch đại thù hận và chủ nghĩa cực đoan trên mạng, không bảo vệ giới trẻ khỏi nội dung có hại, còn công ty Facebook cũng thiếu động lực để giải quyết vấn đề.

Các tài liệu của Haugen cũng phơi bày cuộc khủng hoảng nội bộ của công ty Facebook đang cung cấp dịch vụ nền tảng xã hội cho 3 tỷ người trên thế giới.

CEO Zuckerberg của Facebook đã bác bỏ cáo buộc của Haugen, cho biết cáo buộc là sai sự thật.

Tuy nhiên, giới chức Mỹ và các nước EU đang nghiêm túc xem xét các tuyên bố của Haugen. Vào ngày 8/11 (thứ Hai), các nhà lập pháp EU đã quyết liệt chất vấn Haugen, sau đó hoan nghênh cô khi kết thúc phiên điều trần kéo dài hai tiếng rưỡi.  

EU đang soạn thảo các quy tắc kỹ thuật số mới cho 27 nước thành viên, kêu gọi khả năng kiểm soát những “người gác cổng kỹ thuật số” khổng lồ, yêu cầu các công ty công nghệ lớn phải minh bạch hơn về các thuật toán xác định những gì mọi người nhìn thấy trên nền tảng của họ và phải chịu trách nhiệm hơn về nội dung trên nền tảng của họ.

Facebook đã tuyên bố rằng họ ủng hộ các quy định ở mức độ lớn. Luật của EU và Vương quốc Anh về các công ty công nghệ đã tiến xa hơn so với luật của Mỹ.

Haugen đã kêu gọi các chính trị gia tăng cường biện pháp quản lý giám sát đối với “vũ trụ ảo” của Facebook cũng như nhiều công ty khác bao gồm Microsoft và các công ty trò chơi điện tử đang nỗ lực xây dựng thế giới ảo như vậy. Cô Haugen nói rằng những môi trường nhập vai như vậy “rất dễ gây nghiện, chúng kích thích con người ngày càng rời xa cuộc sống thực tế”.

Cô cũng bày tỏ lo lắng về việc “vũ trụ ảo” sẽ yêu cầu người dùng thêm cảm biến trong nhà và nơi làm việc của họ như thế nào. Ví dụ nếu công ty của bạn quyết định là một công ty thuộc “vũ trụ ảo” thì những nhân viên phải cung cấp thêm nhiều dữ liệu cá nhân cho công ty…

CEO Elon Musk của Tesla từng chỉ ra rằng việc lạm dụng những công nghệ như thực tế ảo có thể hủy diệt nhân loại.

Nhà văn Douglas Rushkoff cho rằng giờ đây mọi người đã ý thức được nguy hại của mạng xã hội đối với sức khỏe tinh thần của giới trẻ và sự xói mòn của xã hội. Lúc này, Zuckerberg đưa ra một kế hoạch mới: Chúng ta nên từ bỏ việc vật lộn trong thực tế mà hãy đeo kính VR lên và bước vào “thế giới ảo” mà anh ta đã thiết lập. “Nhưng khi bước vào cánh cổng thế giới ảo của Facebook và đi đến nơi mà Zuckerberg muốn, tâm hồn của chúng ta sẽ ngày càng khô cạn”.

Gần đây, cô Haugen đã dừng lại ở London và Berlin để nói chuyện với các quan chức và nhà lập pháp ở Anh và Đức, đồng thời cô cũng phát biểu tại một hội nghị kỹ thuật ở Lisbon, Bồ Đào Nha, ngày 10/11 (thứ Tư) cô cũng sẽ nói chuyện với các nhà lập pháp Pháp tại Paris.

Mộc Vệ (t/h)

Xem thêm: