Trong bối cảnh quan hệ Trung – Nhật vẫn căng thẳng, để đáp trả áp lực quân sự ngày càng gia tăng từ chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), Nhật Bản đang đẩy nhanh việc triển khai quân sự tại quần đảo phía tây nam (quần đảo Ryukyu). Đảo Yonaguni, chỉ cách Đài Loan 110 km, đã trở thành tiền tuyến.

Cảng Kubura trên Đảo Yonaguni.(Nguồn: Renata Barbarino / Shutterstock)
Theo tờ Bloomberg, chính phủ Nhật Bản đang xây dựng các hệ thống tên lửa, trạm radar, kho chứa đạn dược và cơ sở hạ tầng tác chiến điện tử dọc theo quần đảo Ryukyu, tuyến phòng thủ này, trải dài từ Kyushu đến gần Đài Loan, được mô tả là “Quần đảo Tên lửa”. Đây là dự án xây dựng quân sự lớn nhất của Nhật Bản trong hơn 40 năm qua.

Nhật Bản cũng triển khai lực lượng quân sự đáng kể trên đảo Kyushu, bao gồm máy bay chiến đấu F-35 và tên lửa tầm xa.

Căng thẳng leo thang giữa Trung Quốc và Nhật Bản

Năm 2022, bà Nancy Pelosi, khi đó là Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ, đã đến thăm Đài Bắc, dẫn đến việc Trung Quốc phóng một tên lửa rơi gần đảo Yonaguni. Điều này đã thúc đẩy Nhật Bản đẩy nhanh kế hoạch triển khai quân sự dọc theo chuỗi đảo phía tây nam của mình.

Hiện tại, Bắc Kinh đang gia tăng áp lực lên Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi để bà rút lại tuyên bố liên quan đến vấn đề Đài Loan. Chiều ngày 6/12, máy bay chiến đấu J-15 của Trung Quốc đã khóa mục tiêu radar vào một máy bay chiến đấu F-15 của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản trên vùng biển quốc tế phía đông nam Okinawa, làm leo thang căng thẳng giữa hai bên.

Cựu Trung tướng Koichi Isobe thuộc Lực lượng Phòng vệ mặt đất Nhật Bản tuyên bố rằng: “Quân đội Trung Quốc chắc chắn đang tăng cường khả năng buộc Đài Loan phải khuất phục bằng vũ lực. Nhật Bản, Hoa Kỳ và các quốc gia phương Tây khác phải thể hiện quyết tâm vững chắc phản đối bất kỳ sự thay đổi nào đối với hiện trạng.”

Triển khai quân sự trên đảo Yonaguni

Tờ Bloomberg đưa tin hiện có khoảng 230 binh sĩ Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đóng quân trên đảo Yonaguni, và dự kiến ​​khoảng 30 binh sĩ chuyên về tác chiến điện tử sẽ được triển khai thêm trong năm tới, tiếp theo là triển khai tên lửa phòng không.

Ông Franz-Stefan Gady, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm An ninh Mỹ mới ở Washington (Center for a New American Security), chỉ ra rằng trong trường hợp xảy ra xung đột ở eo biển Đài Loan, với việc Nhật Bản tham gia nỗ lực phòng thủ tập thể do Mỹ dẫn đầu, các đơn vị tác chiến điện tử trên đảo Yonaguni có thể chuyển từ các trạm quan sát thụ động sang chủ động cung cấp thông tin mục tiêu chính xác cho các hệ thống tên lửa của Mỹ và Nhật Bản; tuy nhiên, điều này cũng biến đảo Yonaguni thành mục tiêu tiềm năng cho các cuộc tấn công quân sự.

Thái độ của cư dân đảo Yonaguni

Cư dân trên đảo có những ý kiến ​​trái chiều về việc tăng cường triển khai quân sự; một số bày tỏ lo ngại, trong khi những người khác lại hoan nghênh điều đó. Đầu tháng Mười Hai, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đã tổ chức một cuộc họp báo cho người dân địa phương về kế hoạch triển khai quân sự, nhấn mạnh rằng việc triển khai này nhằm mục đích phòng thủ. Khoảng 80 người dân đã tham dự cuộc họp.

Ông Tsuneo Kamiji, thị trưởng thị trấn Yonaguni được bầu hồi tháng Tám, cho biết ông hiểu việc tăng cường triển khai Lực lượng Phòng vệ, vì nó giúp bảo vệ hòn đảo, nhưng ông thận trọng về việc mở rộng quân sự hơn nữa vì nó có thể làm tăng áp lực tâm lý đối với người dân. Tuy nhiên, ông Kamiji cũng lưu ý rằng hầu hết cư dân đảo Yonaguni đều là người cao tuổi, và ông hoan nghênh các quân nhân trẻ đến với hòn đảo này.

Cựu thị trưởng Kenichi Muso tin rằng sự ủng hộ của Thủ tướng Sanae Takaichi dành cho Đài Loan chưa đủ rõ ràng. Ông lập luận rằng “Nhật Bản một mình không thể tự bảo vệ mình” và hy vọng sẽ triển khai thêm các hệ thống tên lửa trên đảo Yonaguni và tiến hành các cuộc tập trận quân sự chung với quân đội Nhật Bản, Mỹ và Đài Loan.

Trong cuộc bầu cử mùa hè năm nay, ông Tsuneo Kamiji nhận được 557 phiếu bầu, trong khi đối thủ của ông, ông Kenichi Muso, nhận được 506 phiếu bầu.

Bà Ayako Aragaki, ủy viên hội đồng thành phố thuộc Đảng Dân chủ Tự do địa phương, cho biết nhận định phổ biến cho rằng người dân Okinawa sẽ phản đối việc triển khai quân sự là không chính xác.

Bà nói: “Từ lâu, Trung Quốc đã đưa ra những tuyên bố trái ngược với cộng đồng quốc tế, hoàn toàn phớt lờ quan điểm của Nhật Bản. Những gì chúng ta đang thấy là một quốc gia sẽ không chấp nhận bất cứ điều gì trừ khi các yêu cầu của họ được đáp ứng.”

Thái độ khác nhau đối với việc mở rộng năng lực quân sự giữa các thế hệ ở Nhật Bản

Okinawa đã tham gia vào các trận chiến ác liệt trên bộ với quân đội Hoa Kỳ vào cuối Đệ Nhị Thế chiến, sau cuộc chiến, hòn đảo này được Hoa Kỳ quản lý trong một thời gian cho đến khi được trả lại cho Nhật Bản vào năm 1972. Ký ức chiến tranh đã khiến nhiều người Nhật cao tuổi đồng cảm với hiến pháp hòa bình năm 1947, chủ trương phản đối việc công nhận quyền gây chiến, duy trì lực lượng lục quân, hải quân và không quân, và từ bỏ việc sử dụng vũ lực như một phương tiện giải quyết tranh chấp quốc tế.

Tuy nhiên, phần lớn người Nhật trẻ tuổi ủng hộ việc tăng chi tiêu quốc phòng và mở rộng năng lực quân sự. Theo cuộc thăm dò do báo Sankei Shimbun và mạng tin tức Fuji thực hiện vào cuối tháng Mười Một, có 83,2% số người được hỏi từ 18 đến 29 tuổi ủng hộ kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng của thủ tướng Sanae Takaichi, gần gấp đôi tỷ lệ người được hỏi trên 70 tuổi.

Vào ngày 24/10/2025, bà Takaichi cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP, sớm hơn hai năm so với kế hoạch, một tuyên bố đã nhận được lời khen ngợi từ chính quyền Tổng thống Trump.