Chiến sự ở miền bắc Myanmar vẫn tiếp diễn, sau khi tấn công 4 gia tộc lớn ở Kokang bằng việc “làm sạch gian lận điện tử ở khu vực Lao Cai (Myanmar)”, Lực lượng Đồng minh đã mở cuộc tấn công vào quân đội nước này. Các nhà phân tích cho rằng một cuộc nội chiến quy mô lớn hơn có thể xảy ra ở Myanmar, điều mà phía chính quyền Trung Quốc không hề mong đợi.

myanmar
Hình ảnh quân đội Myanmar đã tham gia cuộc duyệt binh nhân Ngày Lực lượng Vũ trang lần thứ 78 của nước này tại thủ đô Naypyitaw hôm 27/3/2023. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)

Các dân tộc thiểu số ở khu vực miền núi phía bắc Myanmar từ lâu đã được tự trị, địa hình hiểm trở và sự cai trị của các lãnh chúa khiến chính quyền quân sự Myanmar khó kiểm soát nơi này.

Những năm gần đây, miền bắc Myanmar trở thành nơi tập trung lừa đảo mạng viễn thông ở Đông Nam Á, là lãnh địa của “tứ đại gia tộc Kokang” (tức gia tộc họ Bai (Bạch), Wei (Ngụy), Minh (Minh), Liu (Lưu)).

Kể từ tháng 9 năm nay, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã phát động chiến dịch trấn áp tội phạm mạng viễn thông ở miền bắc Myanmar. Hôm 20/10, những kẻ lừa đảo từ cơ sở lừa đảo điện tử “Ngọa hổ sơn trang” (Wohu Villa) ở Khu tự trị Kokang, khi chuyển giao các con tin quốc tịch Trung Quốc do họ bắt giữ, đã xảy ra sự kiện trốn thoát. Có thông tin cho rằng hơn 100 người đã thương vong, 4 cảnh sát (nằm vùng) của ĐCSTQ cũng đã bị giết. Văn phòng Đối ngoại TP. Lâm Thương, tỉnh Vân Nam đã ra công văn yêu cầu chính quyền Kokang điều tra, xác minh.

id14125324 miandianFotoJet 1 600x400 1
Có tin đồn rằng cảnh sát ĐCSTQ tại “Wohu Villa”, cơ sở lừa đảo điện tử ở Kokang, đã bị giết, và Lực lượng Đồng minh đã phát động Chiến dịch “1027”. (Ảnh từ MXH)

4 gia tộc lớn đã sớm gần như bị đánh bại. Người phát ngôn của chính phủ quân sự Myanmar, Zaw Min Tun, hôm 17/11 cho biết cảnh sát Khu tự trị Kokang đã bắt giữ 4 thành viên của gia tộc họ Ming, một trong tứ đại gia tộc, tại thành Lao Cai vào ngày 16/11. Thi thể của thủ lĩnh thiệt mạng đã được tìm thấy vào ngày 17, và thi thể của các thành viên gia đình khác cũng được giao cho chính quyền Bắc Kinh.

Ngoài ra con trai, con gái và con rể của Bai Suocheng, thủ lĩnh của gia tộc họ Bai, một trong tứ đại gia tộc Kokang, đã bỏ trốn trên một chiếc trực thăng vào ngày 15/11. Trực thăng đã bị Lực lượng Đồng minh Kokang ném bom, máy bay bị phá hủy và tất cả người trên máy bay tử vong. Sau khi các thành viên của bốn gia tộc lớn, bao gồm họ Ngụy (Hengli Group) và họ Lưu (Fully Light Group), bị bắt và đưa về Trung Quốc Đại Lục, đã được quay video hối tội thống nhất cùng một giọng điệu.

Trang web của Bộ Công an ĐCSTQ hôm 21/11 thông báo, các cơ quan thực thi pháp luật địa phương, liên quan ở miền bắc Myanmar, đã bàn giao tổng cộng 31.000 nghi phạm lừa đảo mạng viễn thông cho Trung Quốc. Tuy nhiên, Li Jiawen, phát ngôn viên của Quân đội Liên minh Dân chủ (còn gọi là Quân đội Liên minh Kokang), nói với Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) rằng Lực lượng Biên phòng Kokang không tham gia sâu vào việc tấn công các nhóm lừa đảo trực tuyến, sau khi Lực lượng Đồng minh bắt đầu Chiến dịch “1027” thì Lực lượng Biên phòng Kokang mới cảm thấy áp lực.

Chiến sự mở rộng, ĐCSTQ bị cáo buộc là bàn tay đen đằng sau

Hôm 27/10, Quân đội Liên minh Kokang ở miền bắc Myanmar đã phát động một chiến dịch quân sự nhằm trấn áp lừa đảo và tiêu diệt phiến quân. Lực lượng Đồng minh còn gọi chính quyền quân sự là chế độ bù nhìn, ngày 28/10, Ủy ban Kiểm soát Quân sự Đặc khu Hành chính số 1 bang Shan đã ra “Thông báo cho kẻ địch và những kẻ bù nhìn”, chào mừng các quân nhân vũ trang Min Aung Lai ở Kokang chủ động đầu hàng. Những phần tử ngoan cố sẽ bị trừng trị nghiêm khắc.

id14125371 photo 2023 11 27 13.43.22 600x449 1
Quân đội Liên minh Kokang gọi chính phủ quân sự Myanmar là chính phủ bù nhìn và áp đặt quyền kiểm soát quân sự. (Ảnh chụp màn hình)

Chỉ huy hiện tại của Lực lượng Đồng minh Kokang, Peng Deren, là con trai cả của “Vua Kokang” đã quá cố Peng Jiasheng. Ngoại giới lo ngại rằng Lực lượng Đồng minh có số lượng lớn vũ khí, bao gồm bệ phóng tên lửa, tên lửa và máy bay không người lái cỡ lớn, có thể bắn đạn pháo từ độ cao lớn và thậm chí bắn hạ máy bay của chính phủ quân sự. Số vũ khí này được cho là có xuất xứ từ Trung Quốc.

Ông Hoàng Thế Thông, một chuyên gia tài chính Đài Loan, người luôn chú ý đến cuộc chiến ở miền bắc Myanmar, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ Epoch Times hôm 27/11, rằng tình hình hiện tại ở miền bắc Myanmar tương đối phức tạp vì đã có phiến quân và lực lượng chính phủ cố thủ, đặc biệt là tầng lớp quý tộc giàu có được lực lượng chính phủ hỗ trợ trong quá khứ. Lần này Trung Quốc (ĐCSTQ) muốn tiêu diệt 5 gia tộc lớn liên quan đến lừa đảo và yêu cầu quân đội Myanmar ra tay xử lý, tuy nhiên quân đội Myanmar đã làm ngơ và ĐCSTQ không hài lòng với điều này.

Ông phân tích rằng Lực lượng Đồng minh đã không có sức mạnh trong một thời gian vì Lao Cai, Kokang ở phía bắc Myanmar do 4 gia tộc lớn kiểm soát, đằng sau là lực lượng chính phủ. Phải đến gần đây, khi cảnh sát ĐCSTQ cũng như một số người Trung Quốc bị giết, Lực lượng Đồng minh mới đột nhiên trở nên mạnh mẽ hơn.

“Nhiều người nói rằng chính là ĐCSTQ ủng hộ gia tộc họ Peng, vì con trai cả của gia đình Peng từng hoạt động ở Trung Quốc quanh năm. Vì vậy (Lực lượng Đồng minh) đã lợi dụng thời điểm này để tiến hành bao vây tiêu diệt các gia tộc khác, điều này tất nhiên sẽ khiến thế giới bên ngoài nghĩ rằng đó là những gì ĐCSTQ đã làm.”

Ngày 31/10, truyền thông chính thức của ĐCSTQ đưa tin sau khi xảy ra xung đột bạo lực ở biên giới Trung Quốc – Myanmar, Vương Tiểu Hồng, Bộ trưởng Bộ Công an Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã tới Myanmar để hội đàm với chính quyền quân sự, nhằm bàn về “hợp tác an ninh” và các vấn đề khác. Chính quyền quân sự Myanmar tiến hành đảo chính vào năm 2021, lật đổ Chính phủ “Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ” và bắt giữ Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi và Tổng thống Win Myint.

Hôm 24/11, Lực lượng Đồng minh thông báo qua mạng xã hội rằng họ đã chiếm được 171 thành trì quân sự ở miền bắc Myanmar từ lực lượng chính phủ. Hãng AFP đưa tin từ Yangon hôm 26/11 rằng Lực lượng Đồng minh đã chiếm giữ Kyin San Kyawt, một cửa khẩu biên giới thương mại sinh lợi với Trung Quốc, từ chính phủ quân sự Myanmar.

Ngày 25/11, liên minh 3 anh em thuộc Lực lượng Đồng minh Myanmar (Quân đội Liên minh Kokang, Quân đội Arakan và Quân đội Ta’ang) thông báo bước tiếp theo sẽ được thực hiện trên toàn quốc từ ngày 27/11.

Theo một báo cáo của Liên Hợp Quốc, giao tranh gia tăng đã khiến hơn 2 triệu người ở Myanmar phải rời bỏ nhà cửa.

Ai đã tấn công đoàn xe Trung Quốc?

Ngày 24/11, một đám cháy bùng phát tại một đoàn xe ở Muse, đông bắc Myanmar. Đoàn xe tải Trung Quốc chở hàng bốc cháy khi đang lái xe vào Myanmar, 120 xe tải đã bị đốt cháy. Người phát ngôn của phe nổi dậy Li Jiawen phủ nhận việc phát động cuộc tấn công.

Ông Hoàng Thế Thông nói rằng tất nhiên cho đến nay, vẫn chưa có ai thừa nhận đã phát động cuộc tấn công này, nhưng người ta thường tin rằng nó không phải do Lực lượng Đồng minh thực hiện, bởi vì Lực lượng Đồng minh được Trung Quốc (ĐCSTQ) hỗ trợ. Có thể là do lực lượng gia tộc địa phương, hoặc lực lượng chính quyền địa phương, vì họ sợ một số vật tư liên quan do ĐCSTQ cung cấp cho Lực lượng Đồng minh, cho nên mới xảy ra tình trạng này.

Vào ngày 25/11, quân đội Trung Quốc tuyên bố trên mạng xã hội rằng họ sẽ tiến hành một “cuộc diễn tập huấn luyện chiến đấu” ở biên giới với Myanmar. Chính quyền tỉnh Vân Nam, giáp biên giới Myanmar, ra tuyên bố cho biết cuộc tập trận sẽ tiếp tục cho đến ngày 28/11 tại các khu vực gần các làng Manghai, Mangling và Qingshuihe.

Reuters đưa tin, vụ cháy thị trấn Muse xảy ra khi Đại sứ Trung Quốc tại Myanmar gặp gỡ các quan chức cấp cao ở thủ đô Myanmar, để thảo luận về vấn đề ổn định biên giới. Gần đây có những dấu hiệu cho thấy quan hệ Trung Quốc – Myanmar đang trải qua những căng thẳng hiếm thấy.

Quân đội Myanmar, đối mặt với cuộc tấn công phối hợp lớn nhất của phiến quân kể từ khi nắm quyền trong cuộc đảo chính năm 2021, đã mất quyền kiểm soát một số thị trấn và tiền đồn quân sự ở phía đông bắc.

Phân tích: Myanmar có thể rơi vào nội chiến quy mô lớn hơn

Ông Hoàng Thế Thông phân tích rằng đến thời điểm hiện tại, mọi thế lực ở Myanmar đều đang trỗi dậy. Dù là Lực lượng Đồng minh được ĐCSTQ hậu thuẫn, hay Lực lượng Phòng vệ Nhân dân ủng hộ bà Aung San Suu Kyi, nếu hai lực lượng này cùng nhau hợp lực với nhiều dân tộc thiểu số ở phía Bắc để chống lại lực lượng chính phủ quân sự, thì e rằng miền bắc Myanmar sẽ rơi vào tình trạng giao tranh ác liệt.

id13980948 9c3329cb4e0d91fd84f904cde5104589 600x682 1
Chuyên gia tài chính Đài Loan Hoàng Thế Thông. (Ảnh do ông Hoàng Thế Thông cung cấp)

“Nếu tình hình vượt quá tầm kiểm soát, không thể loại trừ khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh quy mô lớn hơn. Vì vậy, Trung Quốc (ĐCSTQ) những ngày này rất lo lắng. Họ đã tiến hành cái gọi là thao diễn thực chiến ở biên giới Trung Quốc – Myanmar, ở một mức độ nào đó cũng là ngăn chặn khả năng xảy ra tình trạng vượt tầm kiểm soát.”

Tuyên bố mới nhất của Lực lượng Đồng minh nói rằng họ sẽ lấy lại Lashio và Jiaomai và thành lập một “châu tự trị người Hoa”. Một số nhà phân tích cho rằng Lực lượng Đồng minh không hài lòng với việc kiểm soát miền bắc Myanmar mà muốn chiếm một nửa Myanmar.

Đồng thời, Tân Hoa Xã, cơ quan ngôn luận của ĐCSTQ, hôm 27/11 đã đăng bài viết cho rằng xung đột ở miền bắc Myanmar đã leo thang và quân đội cho rằng nước này đang đối mặt với nguy cơ “chia tách”. “Đối với lực lượng chính phủ, trận chiến quyết định giữa hai bên là cuộc chiến mà họ không thể thua. Một khi thất bại sẽ gây ra hiệu ứng dây chuyền trên toàn quốc và gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn. Vì vậy, đàm phán hòa bình là giải pháp tốt nhất.”

Ông Hoàng Thế Thông cho rằng mục tiêu của ĐCSTQ không phải là lật đổ chính quyền quân sự, bởi vì chính phủ quân sự ở một mức độ nào đó thân Trung Quốc, trước đây chính phủ của bà Aung San Suu Kyi thân Mỹ, nhưng trên thực tế ĐCSTQ muốn chính phủ quân sự nắm quyền lực. Bởi vì Myanmar là một địa điểm rất quan trọng trong dự án “Vành đai và Con đường” của ĐCSTQ, do đó họ muốn ngăn chặn không để quân đội Myanmar mất quyền kiểm soát những nơi này. Chỉ là chính quyền quân sự rõ ràng bất lực trong việc chống gian lận lừa đảo ở miền bắc Myanmar nên lần này ĐCSTQ đã can thiệp.

“Vì khu vực này khá phức tạp, lại có lực lượng độc lập địa phương, người dân tộc thiểu số, v.v. nên khi ĐCSTQ can thiệp, nó giống như đã cho nổ kho thuốc súng, tình hình càng trở nên khó kiểm soát hơn. nó khiến cho sức mạnh của các dân tộc thiểu số ngày càng lớn mạnh và họ đã tấn công lực lượng chính phủ. Đây có thể là tình huống mà các quan chức Trung Quốc (ĐCSTQ) không hề mong đợi”, ông nói.

“Việc trấn áp gian lận điện tử chỉ là sự giả vờ”

Các nguồn tin thân cận với Lực lượng Đồng minh gần đây đã nói với tờ Epoch Times rằng vũ khí cho Lực lượng Đồng minh là do ĐCSTQ cung cấp, và quân đội ĐCSTQ cử các sĩ quan đến huấn luyện binh lính của họ ở Bang Wa. Việc trấn áp lừa đảo qua email của ĐCSTQ chỉ là một sự giả vờ, bởi vì lừa đảo qua email quá tràn lan ở miền bắc Myanmar, nó được cố tình tạo ra để đánh lạc hướng những xung đột trong nước và sự phẫn nộ của công chúng. 

Ông chủ của tứ đại gia tộc là chính phủ quân sự, Chính phủ Myanmar gần đây bất tuân và thân Mỹ, ĐCSTQ đã xúi giục các Lực lượng Đồng minh kích động nội chiến và can thiệp vào công việc nội bộ của nước khác.

Các nguồn tin cho biết, thành viên của Lực lượng Đồng minh chủ yếu là người Kokang cũng như các dân tộc thiểu số khác. Các binh sĩ của Lực lượng Đồng minh đã được Trung Quốc (ĐCSTQ) huấn luyện, nhiều người được huấn luyện ở Côn Minh, Trung Quốc. Nhưng ĐCSTQ đã không cung cấp cho họ vũ khí hạng nặng. Quân nổi dậy chỉ có vũ khí hạng nhẹ, nhưng quân đồng minh đã cho nổ tung cây cầu, khiến vũ khí hạng nặng của chính quyền quân sự không thể vượt qua được. 

Chính quyền quân sự đã đánh đánh dừng dừng chỉ để có lời giải thích cho người dân.

Về mục đích kích động nội chiến Myanmar của ĐCSTQ, các nguồn tin cho biết đó là để các bên đạt được thứ họ muốn.

Đầu tiên, chế độ cai trị quân sự do chính phủ quân sự áp đặt trong một năm sẽ kết thúc vào tháng 12. Thiết quân luật không thể tiếp tục nếu không có chiến tranh;

Thứ hai, mẫu thuẫn quốc nội của Trung Quốc quá lớn, cần tìm mục tiêu bên ngoài để chuyển hướng sự chú ý;

Thứ ba, vốn dĩ liều mạng cũng chỉ vì muốn được tự trị, giao cho tứ đại gia tộc, hay giao cho gia tộc họ Peng, giao cho ai cũng thế chẳng phải cũng như vậy sao?

Ông Hoàng Thế Thông nói: “Tứ đại gia tộc chỉ là bia đỡ đạn mà thôi”.