OpenAI – công ty phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) đứng sau ChatGPT – đã hoàn tất một đợt bán cổ phiếu thứ cấp lớn, định giá công ty ở mức kỷ lục 500 tỷ USD, vượt qua SpaceX của Elon Musk để trở thành công ty khởi nghiệp tư nhân có giá trị nhất thế giới.

shutterstock 2286024935 1 1
(Ảnh minh họa: Shutterstock)

Không phát hành mới, chỉ bán lại cổ phiếu cho nhân viên

Khác với các đợt huy động vốn truyền thống, giao dịch lần này không phải là phát hành cổ phiếu mới mà là bán lại cổ phần hiện có từ các nhân viên hiện tại và cựu nhân viên. Những người đủ điều kiện – đã nắm giữ cổ phiếu trên hai năm – được phép bán cổ phần của mình với mức định giá lên tới 500 tỷ USD.

Theo nguồn tin thân cận với thỏa thuận, tổng giá trị cổ phiếu được bán ra là khoảng 6,6 tỷ USD. Mặc dù công ty đã phê duyệt cho phép bán trên 10 tỷ USD cổ phiếu, nhiều nhân viên vẫn chọn giữ lại phần lớn cổ phần, thể hiện niềm tin vào triển vọng dài hạn của OpenAI.

Danh sách nhà đầu tư nổi bật

Những người mua cổ phần bao gồm các nhà đầu tư lớn như:

  • Thrive Capital – quỹ đầu tư của Josh Kushner (em trai chồng con gái Tổng thống Trump),

  • SoftBank – tập đoàn công nghệ Nhật Bản,

  • Dragoneer Investment Group,

  • MGX – quỹ đầu tư thuộc chính quyền Abu Dhabi,

  • T. Rowe Price – công ty quản lý tài sản lớn của Mỹ.

Tăng trưởng vượt bậc cả về doanh thu và người dùng

Mức định giá mới tăng mạnh so với mức 300 tỷ USD vào đầu năm nay, phản ánh đà tăng trưởng vượt bậc của công ty. Theo báo cáo tài chính gửi cổ đông, OpenAI đạt doanh thu khoảng 4,3 tỷ USD trong nửa đầu năm nay, vượt 16% tổng doanh thu cả năm 2024.

Sự tăng trưởng này đến từ nhu cầu sử dụng AI tăng vọt, đặc biệt trong lĩnh vực doanh nghiệp, giáo dục và phần mềm, cùng với sự mở rộng nhanh chóng của dòng sản phẩm ChatGPT và các API AI do OpenAI phát triển.

Chuyển hướng từ phi lợi nhuận sang vì lợi nhuận

Mức định giá ấn tượng cũng phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào tương lai của công nghệ AI, cũng như vào OpenAI – từ một phòng thí nghiệm phi lợi nhuận ra đời năm 2015, đến nay đã trở thành công ty dẫn đầu về thương mại hóa AI.

OpenAI hiện đang đàm phán với Microsoft để tái cấu trúc thành một công ty vì lợi nhuận hoàn toàn, thay vì mô hình “vì lợi nhuận giới hạn” (capped-profit) như hiện nay. Đây là một phần trong chiến lược phát triển bền vững và thu hút thêm vốn đầu tư.

Vai trò của Microsoft và mối căng thẳng với Musk

Microsoft là nhà đầu tư lớn nhất và đối tác thân thiết nhất của OpenAI, đã rót hàng tỷ USD và cung cấp cơ sở hạ tầng đám mây để OpenAI vận hành. Tuy nhiên, CEO Satya Nadella của Microsoft cũng thừa nhận rằng sự phát triển nhanh chóng của AI có thể khiến một số mảng kinh doanh cốt lõi của công ty trở nên lỗi thời. Microsoft đã cắt giảm hơn 15.000 việc làm trong năm nay như một phần của đợt tái cấu trúc lớn.

Trong khi đó, Elon Musk – đồng sáng lập OpenAI – đã rời hội đồng quản trị từ năm 2018 và từ đó liên tục chỉ trích công ty vì đã từ bỏ sứ mệnh phi lợi nhuận ban đầu. Ông đã khởi kiện OpenAI vào năm ngoái, cho rằng công ty không còn trung thành với mục tiêu ban đầu và quá phụ thuộc vào Microsoft. Vụ kiện vẫn đang tiếp diễn sau khi yêu cầu khẩn cấp của Musk bị thẩm phán bác bỏ.

Dự án xAI của Musk cũng đã đệ đơn kiện OpenAI vì cáo buộc đánh cắp bí mật thương mại, nhưng OpenAI bác bỏ mọi cáo buộc này.

Việc bán lại cổ phiếu cho nhân viên được xem là một chiến lược quan trọng để giữ chân nhân tài của OpenAI, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến tuyển dụng AI ngày càng khốc liệt. Các công ty như Meta, Google và Amazon đang tranh giành các chuyên gia AI hàng đầu với mức lương lên tới hàng chục triệu USD/năm.

Lý Ngọc t/h