Một truy cứu mới được công bố vào ngày 31/5 cho thấy, Phòng thí nghiệm Viện Virus học Vũ Hán trong 10 năm qua đã nhận được 4 khoản tài trợ khác nhau từ Mỹ, trong đó ít nhất 2 khoản tài trợ chưa bao giờ được báo cáo trên cơ sở dữ liệu trực tuyến USASpending của Chính phủ Mỹ.

Wuhan Institute of Virology main entrance
Viện Virus học Vũ Hán. (Nguồn: Ureem2805/Wikimedia)

USASpending cho công chúng cơ hội theo dõi tiền của họ đi về đâu.

Theo Thượng nghị sĩ Joni Ernst và nhóm theo dõi Open the Books, khoản tài trợ cho Viện Virus học Vũ Hán là một phần của ít nhất 1,3 tỷ USD tài trợ cho các phòng thí nghiệm và tổ chức nghiên cứu ở Trung Quốc và Nga trong 5 năm qua, trong đó 870 triệu USD đã đến Nga và 490 triệu USD đã đến Trung Quốc. Con số này gấp 10 lần số tiền Mỹ tài trợ cho nghiên cứu Trung Quốc do Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ (GAO) phát hiện.

Bà Ernst, một đảng viên Đảng Cộng hòa từ Iowa cho biết: “Thật đáng lo ngại là không ai ở Washington có thể thực sự giải thích về hàng triệu USD đã được gửi cho các dự án vô nghĩa tại các tổ chức Trung Quốc, nhưng tôi có biên lai”.

Giám đốc điều hành và người sáng lập của Open the Books là Adam Andrzejewski chia sẻ về vấn đề này: “Điều quan trọng là Chính phủ phải có dấu vết trên giấy tờ để mọi người, giới truyền thông, chuyên gia và chính trị gia có thể kiểm tra xem tiền thuế của chúng ta được chi tiêu ở đâu, qua đó xác định xem chúng ta có được nhận được gì từ khoản đầu tư đó hay không”.

Cơ quan giám sát hàng đầu của Quốc hội Mỹ là GAO đã luôn dõi theo sự mơ hồ trong chi tiêu liên bang, cho biết các số liệu tương ứng với cái gọi là những bên được “giải thưởng chính”, bao gồm các trường đại học, công ty, phòng thí nghiệm và tổ chức phi lợi nhuận có được tài trợ trực tiếp từ cơ quan liên bang. Số tiền tài trợ đó phải báo cáo trên USAspending.gov.

Nhưng GAO cho biết “dữ liệu bị hạn chế và có thể không chính xác”, không rõ bao nhiêu khoản tiền không rõ ràng được chuyển đến các nước thù địch.

Một ví dụ là Viện Virus học Vũ Hán đã nhận được gần 600.000 USD từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ thông qua một tổ chức trung gian là EcoHealth Alliance. Số tiền này được sử dụng cho nghiên cứu rủi ro “tăng chức năng” trên virus corona dơi – một vấn đề chỉ được công chúng biết đến rộng rãi vào năm 2021, mặc dù đã được báo cáo trong USASpending.

Nhưng bà Ernst và Open the Books đã xác định được 3 khoản tài trợ khác của Mỹ tài trợ cho Vũ Hán, bao gồm:

– Giải thưởng phụ trị giá 216.000 USD từ Viện Y tế Quốc gia thông qua Chi nhánh Irvine Đại học California, dùng cho nghiên cứu về chuột biến đổi gen.

– Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) cung cấp 1,1 triệu USD dưới dạng “thỏa thuận phụ” với EcoHealth Alliance để nghiên cứu virus. USAID không báo cáo số tiền này trên USASpending.

– Một khoản tài trợ phụ không xác định từ Viện Y tế Quốc gia thông qua Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor để thực hiện các thí nghiệm sốc điện trên chuột. Số tiền này cũng không được báo cáo trên USASpending.

Nguồn gốc của loại virus gây đại dịch COVID-19 đã giết chết hàng triệu người và làm đảo lộn nền kinh tế toàn cầu vẫn còn là một bí ẩn, có hai giả thuyết từ cộng đồng khoa học là giả thuyết nguồn gốc tự nhiên và giả thuyết nguồn gốc từ Phòng thí nghiệm của Viện Virus học Vũ Hán, trong khi phía cơ quan chức năng Trung Quốc đã luôn không hợp tác cho những theo đuổi điều tra nguồn gốc phòng thí nghiệm.

Bà Ernst cáo buộc EcoHealth đã bơm tiền cho Viện Virus học Vũ Hán để nghiên cứu virus, “cố tình” ém nhẹm việc giám sát và báo cáo về việc phòng thí nghiệm của Trung Quốc đó sử dụng tiền đóng thuế của người dân.

Nhưng EcoHealth nói với các nhà điều tra liên bang rằng, “99% thời gian” của họ đã tuân thủ các yêu cầu báo cáo của liên bang, đồng thời cho biết họ đã điều chỉnh các thủ tục dựa trên báo cáo của tổng thanh tra.

Ernst cho biết bà cũng đã tìm được 1,6 triệu USD từ Chương trình Bữa trưa Học đường toàn quốc (National School Lunch Program), khoản tiền này đã được phân bổ cho các doanh nghiệp quần áo Trung Quốc trong thời kỳ đại dịch. Bà cho biết đáng lý số tiền này được chuyển đến tay nông dân Mỹ, nhưng cuối cùng lại rơi vào tay các nhà xuất khẩu nông sản Trung Quốc.

Thượng nghị sĩ này nói, đó chỉ là những gì họ có thể phát hiện ra, chưa bao gồm số tiền ẩn dưới bề mặt, được giấu trong các giải thưởng và hợp đồng.