TQ trước nguy cơ bị tẩy chay mạnh nhất từ sau thảm sát Thiên An Môn (1989)

Gần đây nhiều dấu hiệu cho thấy hai nền kinh tế chủ chốt của thế giới là Trung Quốc và Mỹ đang trong nguy cơ đóng băng quan hệ, thậm chí tiềm ẩn khả năng xung đột quân sự.

Thực tế, diễn biến tình hình căng thẳng ngoại giao giữa Bắc Kinh và Washington vài tháng qua ngày càng gia tăng cùng với mức độ phức tạp gia tăng của dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán và căng thẳng ở Biển Đông cùng Biển Hoa Đông. Đến nay, thậm chí khiến chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) còn lo lắng liên minh do Mỹ lãnh đạo sẽ thách thức vị thế cai trị của ĐCSTQ. Vào ngày 4/5, Reuters dẫn nguồn tin cho biết một đánh giá nội bộ được cung cấp bởi nhóm chuyên gia tư vấn của Bộ An ninh ĐCSTQ cho rằng Trung Quốc nên chuẩn bị sẵn sàng cho trường hợp tồi tệ nhất là phải đối đầu vũ trang.

Theo nguồn tin, hồi đầu tháng trước một báo cáo do Viện Quan hệ Quốc tế Hiện đại Trung Quốc (CICIR) đệ trình lên các nhà lãnh đạo hàng đầu của Bắc Kinh bao gồm ông Tập Cận Bình đã kết luận rằng, tình cảm chống Trung Quốc trên toàn cầu đang ở mức cao nhất kể từ sau vụ đàn áp phong trào dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn năm 1989. Báo cáo cho biết: “Sau đại dịch, Bắc Kinh phải đối mặt với làn sóng chống Trung Quốc do Mỹ lãnh đạo, mọi người cần chuẩn bị cho trường hợp xấu nhất là xảy ra đối đầu vũ trang giữa hai cường quốc thế giới.”

Reuters không chắc chắn đánh giá này phản ánh lập trường của giới lãnh đạo cấp cao Trung Quốc ở mức độ nào, sẽ ảnh hưởng ra sao đến chính sách của ĐCSTQ; nhưng nội dung của báo cáo cho thấy Bắc Kinh rất coi trọng các mối đe dọa hiện tại, điều này có thể tác động mạnh đến đầu tư chiến lược của Trung Quốc ở nước ngoài và quan điểm của họ về tình hình an ninh.

Có thể nói sự đồng thuận phổ biến hiện nay là quan hệ Mỹ-Trung đang ở thời điểm tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ. Cho đến nay, hơn 3,6 triệu người trên toàn thế giới đã bị nhiễm viêm phổi Vũ Hán do virus  corona mới và số người chết đã vượt quá 250.000 người. Tại Mỹ, hơn 1,2 triệu người đã bị nhiễm và đã khiến hơn 70.000 người thiệt mạng. Ngược lại, số ca tử vong do viêm phổi Vũ Hán theo báo cáo của giới chức trách ĐCSTQ là rất đáng ngờ.

Trong bối cảnh đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Ngoại trưởng Mike Pompeo đã đưa ra nhiều tuyên bố mạnh mẽ, chất vấn về cách Trung Quốc xử lý dịch bệnh. Tuần trước ông Trump tuyên bố rằng Mỹ đã có đủ bằng chứng để khiến ông “rất tin tưởng” rằng virus có nguồn gốc từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán. Tháng trước, ông Pompeo cũng đã cáo buộc do nhà cầm quyền Bắc Kinh che đậy dịch bệnh đã gây ra “nỗi khổ lớn” và “tổn thất sinh mạng”. Ông nói: “Những thách thức không ngừng diễn ra này là do ĐCSTQ và Tổ chức Y tế Thế giới không hoàn thành trách nhiệm của họ khi đại dịch xảy ra.”

Những nỗ lực “đầy mưu đồ chính trị” của ĐCSTQ như phát động cái gọi là “ngoại giao khẩu trang” chỉ kéo theo kết quả phản tác dụng, thậm chí trở thành cơn ác mộng về quan hệ công chúng. Cộng đồng quốc tế vẫn luôn tức giận ĐCSTQ vì hành xử tắc trách và che đậy dịch bệnh trong thời kỳ đầu. Úc, Pháp và Anh bày tỏ lo ngại về tình trạng mờ ám của Bắc Kinh khi xử lý khủng hoảng. Cách tiếp cận của ĐCSTQ trong chiến dịch tuyên truyền ra thế giới với ngôn từ đầy hung hăng của cũng khiến phương Tây càng thêm cảnh giác.

Theo BBC, trong kỷ niệm 101 năm của Phong trào Ngũ Tứ (4/5/1919), cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Matthew Pottinger đã có một bài phát biểu hồi tưởng lại và nghĩ về tương lai của quan hệ Mỹ-Trung. Đây là lần đầu tiên giới hoạch định chính sách Mỹ dùng tiếng Trung để nói chuyện với độc giả Trung Quốc trong Nhà Trắng. Bài phát biểu cảnh báo rằng nếu Trung Quốc tiếp tục kiểm soát tự do ngôn luận và xem thường tiếng nói chân thực của người dân thì có thể dẫn đến nguy cơ quyền lực của họ.

Trả lời The Guardian (Anh), Bonnie Glaser, người đứng đầu Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Mỹ (CSIS) cho rằng đây là bài phát biểu hay nhất chúng tôi từng thấy trong chính quyền Trump.

Tuyết Mai

Xem thêm: