Trump: Điều 5 NATO thế nào là còn tùy theo cách người ta hiểu

Trên đường tới hội nghị thượng đỉnh NATO, khi được phóng viên hỏi, Tổng thống Donald Trump đã né tránh trả lời khi được hỏi về Điều 5, tức là ám chỉ hỏi rằng Mỹ sẽ cam kết cụ thể thế nào khi đồng minh trong khối NATO bị tấn công. “Tùy theo diễn giải của bạn. Có tồn tại nhiều diễn giải về Điều 5. Các vị đã biết về chuyện này rồi, đúng không?” ông Trump trả lời phóng viên. “Tôi là cam kết làm bè bạn với họ. Các vị biết đấy, tôi đã trở thành người bạn của rất nhiều trong số những nhà lãnh đạo đó.”

Trả lời câu hỏi rằng liệu Mỹ có cam kết theo Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương hay không, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trả lời:

“Tùy theo diễn giải của bạn. Có tồn tại nhiều diễn giải về Điều 5. Các vị đã biết về chuyện này rồi, đúng không?” ông Trump trả lời.

Nội dung của hiệp ước NATO ngày 4/4/1949, đã công khai giấy trắng mực đen từ lâu, nhưng quả thực về điều nhạy cảm nhất là Điều 5 đã có tồn tại một số diễn giải khác nhau. Trên website của NATO cũng có phần diễn giải về Điều 5 này.

Cách hiểu đơn thuần phổ biến nhất, điều mà được phương Tây thường nói đến nhất, được hiểu đại ý là nếu lãnh thổ 1 trong các thành viên bị tấn công, thì điều khoản phòng thủ chung này sẽ kích hoạt, và coi rằng đó là tấn công vào tất cả thành viên của khối. Theo phần giải thích trên website NATO, thì trong lịch sử hơn 3/4 thế kỷ của NATO thì Điều 5 này kỳ thực mới được kích hoạt đúng 1 lần: Đó là sự kiện ngày 11/9/2001 khi tòa tháp đôi của Mỹ bị thế lực khủng bố đánh sập.

Trong rất nhiều thập kỷ qua, vẫn tồn tại cách hiểu đơn thuần rằng hễ thành viên nào của NATO bị đánh, thì “anh cả” Mỹ sẽ đánh trả. Phía Mỹ cũng chưa từng phủ nhận cách nói này, và có lẽ trước đây tình hình thế giới cũng chưa rối rắm như hôm nay, cho nên người ta vẫn cứ là hiểu như vậy.

Nhưng mà, nói một cách chặt chẽ, và dường như cũng chính là điều mà ông Trump đã nói, thì Điều 5 không phải thực sự viết đơn thuần như vậy.

Ông không hề nói ông không tuân thủ hiệp ước, nhưng mà, ông không nói rằng ông nhất định sẽ tuân thủ theo cách mà người khác diễn giải.

Trên thực tế, ông chưa thật sự nói cụ thể là thế nào, hoặc là nói cách khác, ông đã nói cụ thể kiểu như thế này:

“Tôi là cam kết làm bè bạn với họ. Các vị biết đấy, tôi đã trở thành người bạn của rất nhiều trong số những nhà lãnh đạo đó,” ông nói.

Trong một dịp khác, ông nói về vấn đề Điều 5 NATO thế này: “Tôi cam kết cứu mạng người. Tôi cam kết mạng sống và an toàn. Và tôi sẽ nói cho các vị về định nghĩa chính xác khi tôi tới đó.”

Tổng Thư ký NATO Mark Rutte, đến lượt mình, đã bình luận thế này về phát biểu của ông Trump: “[Tôi] không có hoài ngờ gì về việc Mỹ sẽ hoàn toàn cam kết với NATO, hoàn toàn cam kết với Điều 5.”

Tổng thống Mỹ Trump, tại cả nhiệm kỳ trước và nhiệm kỳ này, đều nhiều lần than phiền rằng các thành viên khác của NATO đã chi tiêu quá ít cho quân sự. Ông đòi hỏi họ phải chi tiêu nhiều hơn, chứ không được dựa dẫm vào sự bảo vệ “miễn phí” từ phía Mỹ.

“Donald, ông đã đưa chúng ta tới một thời khắc quả thật, thật sự rất là quan trọng cho cả Mỹ và Châu Âu, và cho cả thế giới. Ông đã làm được điều mà KHÔNG MỘT vị tổng thống Mỹ nào trong nhiều thập kỷ có thể làm được,” Tổng Thư ký NATO Rutte đã ca ngợi ông Trump hết lời, căn cứ theo hình chụp màn hình mà ông Trump đăng trên mạng xã hội. “Châu Âu sẽ dành ra chi tiêu RẤT LỚN [cho quân sự], điều mà lẽ ra họ nên làm, và đó cũng là một thắng lợi của ông.”

Hồi tháng 4, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố rằng Châu Âu cần phải nhận thức ra rằng Châu Âu sẽ không còn là “ưu tiên địa chính trị” của Mỹ trong những năm tới nữa.

Với ngân quỹ cỡ 900 tỷ USD cho quân sự hàng năm, riêng tại nước ngoài có tới hàng trăm căn cứ quân sự, Mỹ vẫn là quốc gia chi tiêu cho quân sự lớn nhất thế giới và mang tính áp đảo trong hàng nhiều thập kỷ qua, bằng cả chục quốc gia khác đứng sau Mỹ gộp lại.

Nhật Tân (t/h)

Xem thêm

Dự định rải nhiều triệu quả mìn, 5 nước NATO sẽ rời hiệp ước không dùng mìn sát nhân

NATO sẽ tái hiện “bức màn sắt” ở Châu Âu, ngăn cách với Nga và Belarus. Đợt này là nhiều triệu quả mìn rải ra ở 1.250 dặm (3.460 km) đường biên của 5 nước.