Trung Quốc tổ chức hội nghị chiến lược quốc phòng với Nga và Iran

Trung Quốc đã tiếp đón các bộ trưởng quốc phòng của Nga và Iran — cùng với Belarus, Pakistan và Kyrgyzstan — hôm thứ Tư (25/6) để họp về an ninh toàn cầu sau các cuộc không kích của Israel và Hoa Kỳ vào Iran. 

Tờ Global Times (Hoàn cầu Thời báo) của nhà nước Trung Quốc đưa tin rằng hội nghị do Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Đổng Quân (Dong Jun) chủ trì và diễn ra trong bối cảnh lớn hơn của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), một liên minh phòng thủ Trung Á và Nam Á do Trung Quốc lãnh đạo. Trong khi phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc khẳng định rằng SCO không phải là một “liên minh” — nghĩa là không có nghĩa vụ hiệp ước nào giữa các quốc gia để bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công — thì trên thực tế, SCO hoạt động như một nỗ lực nhằm kiềm chế ảnh hưởng toàn cầu của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), liên minh quân sự thống trị của phương Tây.

SCO đang tổ chức hội nghị thượng đỉnh các bộ trưởng quốc phòng hôm thứ Tư (25/6) và thứ Năm (26/6). Ngoài các quốc gia tham gia cuộc họp hôm thứ Tư, Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh cũng nằm trong số những tên tuổi lớn tham dự sự kiện hội nghị quốc phòng. Ấn Độ, Nga, Trung Quốc và Iran đều là thành viên của liên minh kinh tế và an ninh BRICS — một nỗ lực khác nhằm đối trọng với ảnh hưởng toàn cầu của Hoa Kỳ. BRICS dự kiến ​​sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh thường niên tại Brazil vào đầu tháng Bảy tới đây. 

Phát biểu tại cuộc họp, ông Đổng cảnh báo rằng cái gọi là các lực lượng đa phương do Trung Quốc lãnh đạo đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể trên trường quốc tế, ám chỉ rõ ràng đến sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống Donald Trump và lập trường quyết đoán hơn mà Hoa Kỳ đã thực hiện về chính sách đối ngoại kể từ đó. Tờ Hoàn cầu Thời báo đã diễn giải lời ông Đổng rằng “những thay đổi sâu sắc chưa từng thấy trong một thế kỷ đang diễn ra nhanh chóng, chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng, trong khi các hành vi bá quyền, hống hách và bắt nạt đang làm suy yếu nghiêm trọng trật tự quốc tế, trở thành nguồn gốc chính của sự bất ổn và hỗn loạn”. 

Ông Đổng tuyên bố rằng các nước SCO phải “đoàn kết nhiều lực lượng tiến bộ hơn với các lý tưởng chung, duy trì sự công bằng và công lý quốc tế và bảo vệ sự ổn định chiến lược toàn cầu”.

“Khi những thay đổi quan trọng của thế kỷ đang diễn ra nhanh chóng, chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng. Những hành động bá quyền, độc đoán và bắt nạt làm suy yếu nghiêm trọng trật tự quốc tế”, tờ báo Hurriyet của Thổ Nhĩ Kỳ, trích dẫn hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc Tân Hoa Xã, trích lời ông Đổng nói. 

Ông Aziz Nasirzadeh, Bộ trưởng Quốc phòng Iran, đã nhân cơ hội này để đề cập đến cuộc xung đột hiện tại của Iran, mô tả Tehran là nạn nhân “gần đây đã bị tấn công”.

“Ông ấy hy vọng Trung Quốc sẽ tiếp tục bảo vệ công lý và đóng vai trò lớn hơn nữa trong việc duy trì lệnh ngừng bắn hiện tại và xoa dịu căng thẳng trong khu vực”, tờ Hoàn cầu Thời báo đưa tin.

Ngoài việc tham dự cuộc họp hôm thứ Tư (25/6), Hãng thông tấn Tasnim của Iran đã đưa tin hôm thứ Năm (26/6) rằng ông Nasirzadeh dự kiến ​​sẽ tham dự các cuộc họp song phương với các quan chức cấp cao của Trung Quốc “để thảo luận về các diễn biến song phương và khu vực”. Hãng thông tấn Tasnim chỉ ra rằng Trung Quốc và Iran đều đang tìm kiếm “sự hợp tác quân sự tăng cường” với nhau — một góc độ tiềm năng để quân đội Trung Quốc nâng cao sự can dự vào Trung Đông.

Hầu hết các thành viên của SCO không tham gia hoặc bị đe dọa bằng hành động quân sự thường lệ ngoại trừ các cuộc ẩu đả thỉnh thoảng ở biên giới giữa Trung Quốc và Ấn Độ.

Iran, quốc gia gia nhập SCO vào năm 2022, là ngoại lệ rõ ràng. Chế độ Hồi giáo Iran thường xuyên kêu gọi “cái chết cho Israel” và “cái chết cho nước Mỹ”, đặc biệt là đe dọa phá hủy quốc gia Do Thái láng giềng. Sau khi Liên Hợp Quốc lên án chương trình hạt nhân bất hợp pháp của Iran vào ngày 12/6, chính phủ Israel đã phát động một chiến dịch quân sự nhằm tiêu diệt các nhà lãnh đạo quân sự nguy hiểm nhất của Iran và làm suy yếu khả năng phóng tên lửa của nước này.

Tổng thống Donald Trump tuyên bố hôm thứ Bảy (21/6) rằng Hoa Kỳ đã tham gia chiến dịch và tiến hành các cuộc không kích lớn vào ba địa điểm hạt nhân của Iran — Natanz, Isfahan và Fordow — được cho là đã làm giảm đáng kể khả năng làm giàu uranium của Iran.

Cuộc xung đột kết thúc với tuyên bố ngừng bắn hôm thứ Hai (23/6), và hiện đã có hiệu lực.

Trong suốt cuộc xung đột trước đó giữa Israel và Iran, các quan chức Trung Quốc và Nga đã nhiều lần nỗ lực để đảm nhận vai trò nổi bật trong việc làm trung gian hòa giải. Các quan chức Iran yêu cầu sự hỗ trợ của quốc tế, nhưng không chấp nhận lời đề nghị can thiệp của Trung Quốc hoặc Nga.

“Cộng đồng quốc tế phải lên tiếng, vì không chỉ Iran bị đe dọa, mà chính nền tảng của luật pháp quốc tế cũng đang bị thách thức. Phản ứng đối với những tuyên bố này không nên chỉ đến từ một phía Iran”, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi tuyên bố hôm Chủ Nhật (22/6). 

Cả Trung Quốc và Nga đều không cung cấp hỗ trợ quân sự cho Iran. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thẳng thừng bác bỏ ý kiến này, viện dẫn số lượng người nói tiếng Nga cao ở Israel. Ông đã chào đón ông Araghchi đến Moskva, nhưng các cuộc đàm phán ở đó vào thứ Hai (23/6) dường như không dẫn đến bất kỳ vai trò quan trọng nào của Nga trong cuộc xung đột.

Tổng thống Trump tiết lộ hôm thứ Tư (25/6) rằng tổng thống Putin cũng đã điện đàm với ông để tìm kiếm vai trò trung gian cho Nga với Iran, nhưng tổng thống Trump đã từ chối.

“Như các ông đã biết, ông Vladimir đã gọi cho tôi. Ông ấy nói, tôi có thể giúp các ông với Iran không?” Tôi đã nói, ‘Không, tôi không cần giúp đỡ với Iran. Tôi cần giúp đỡ với các ông!’” Tổng thống Trump kể lại với các phóng viên. 

Xung đột Israel-Iran có khả năng sẽ nổi lên như một vấn đề quan trọng tại hội nghị thượng đỉnh BRICS sắp tới do Rio de Janeiro, Brazil đăng cai và dự kiến ​​diễn ra vào ngày 6/7 và 7/7. Các báo cáo cho biết Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến ​​sẽ không tham dự hội nghị này. Đây là lần đầu tiên ông Tập vắng mặt tại một cuộc họp cấp cao của BRICS. 

Xem thêm

Iran chuyển sang đàn áp nội bộ sau cuộc chiến kéo dài 12 ngày

Các nhà chức trách Iran đang chuyển hướng từ lệnh ngừng bắn với Israel sang tăng cường đàn áp an ninh nội bộ trên khắp cả nước.