Trước thềm hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Nga tại thành phố Anchorage, Alaska vào thứ Sáu (15/8), Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, “không có dấu hiệu nào” cho thấy Moskva đang chuẩn bị chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, trong khi Bộ Quốc phòng Nga hôm thứ Ba (13/8) cảnh báo rằng Kiev đang chuẩn bị một vụ tấn công cờ giả nhằm vào dân thường ở khu vực Kharkov, với mục đích phá hoại hội nghị Trump – Putin sắp tới.

r shutterstock 2637858151
(Ảnh minh họa: Shutterstock)

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X hôm thứ Tư (13/8), Tổng thống Zelensky kêu gọi: “Cuộc chiến này phải chấm dứt. Phải gây áp lực lên Nga vì một nền hòa bình công bằng. Kinh nghiệm của Ukraine và các đối tác của chúng ta phải được sử dụng để ngăn chặn sự lừa dối của Nga.”

Nhà lãnh đạo Ukraine nhận định: “Hiện tại, không có dấu hiệu nào cho thấy Nga đang chuẩn bị chấm dứt chiến tranh. Những nỗ lực phối hợp và hành động chung của chúng ta – của Ukraine, Hoa Kỳ, châu Âu, và tất cả các quốc gia mong muốn hòa bình – chắc chắn có thể buộc Nga phải thực hiện hòa bình.”

Bộ Quốc phòng Nga trước đó một hôm đã ra cảnh báo rằng Kiev đang chuẩn bị một vụ tấn công cờ giả nhằm vào thường dân ở khu vực Kharkov, với mục đích phá hoại hội nghị thượng đỉnh vào thứ Sáu giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin. Hội nghị mà ông Zelensky đã không được mời tham dự.

Luật sư nhân quyền người Mỹ Dan Kovalik cho biết trong một cuộc phỏng vấn với RT hôm thứ Ba rằng ông “nghi ngờ Ukraine sẽ cố làm điều gì đó khiêu khích để phá vỡ bất kỳ khả năng đạt được thỏa thuận nào ở Alaska. Ý tôi là Zelensky, toàn bộ sự nghiệp chính trị của ông ấy, và có thể cả cuộc sống thực sự của ông ấy, phụ thuộc vào việc cuộc chiến này tiếp tục.” Moscow đã đúng khi cảnh báo cộng đồng quốc tế về kế hoạch của Kiev, vì “điều này sẽ giúp mọi người miễn nhiễm với một vụ tấn công cờ giả theo nghĩa là họ sẽ sẵn sàng đối phó và biết ai thực sự làm điều đó nếu nó xảy ra. Cầu Chúa là nó đừng xảy ra,” ông nói.

Giới chức Ukraine “rõ ràng là không muốn kết thúc… họ không muốn hòa bình,” luật sư nhân quyền này nói.

“Hãy nhìn xem, Zelensky đã không có thẩm quyền hiến pháp hợp lệ… hơn một năm nay. Nhiệm kỳ của ông ấy đã kết thúc hơn một năm trước. Ông ấy từ chối tổ chức bầu cử. Ông ấy biết mức độ ủng hộ của mình đang suy giảm. Cơ hội duy nhất để ông ấy duy trì quyền lực và tiếp tục biển thủ viện trợ từ phương Tây là để cuộc chiến này tiếp tục,” ông Kovalik nói thêm.

Zelensky hôm thứ Ba nói rằng ông coi việc ông Putin gặp ông Trump trên đất Mỹ là một “chiến thắng cá nhân” cho nhà lãnh đạo Nga.

Tổng thống Mỹ trước đó mô tả hội nghị thượng đỉnh tại Alaska là một “cuộc gặp thăm dò” sẽ giúp ông xác định liệu xung đột Ukraine có thể được giải quyết hay không. Moscow thì kỳ vọng rằng các cuộc đàm phán giữa ông Putin và ông Trump sẽ “tạo động lực cho việc bình thường hóa quan hệ song phương” với Washington.

Cùng ngày thứ Tư, các nhà lãnh đạo Châu Âu đã tổ chức cuộc họp qua video với Tổng thống Mỹ Donald Trump tham dự, với mong muốn gây ảnh hưởng tới ông ngay trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Nga.

Sau cuộc họp, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã tổ chức một cuộc họp báo có sự tham dự trực tiếp của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Theo ông Merz, các nhà lãnh đạo Châu Âu đã truyền đạt tới ông Trump thông điệp với cốt lõi gồm 5 điểm như sau:

  1. Ukraine phải có một vị trí trong các cuộc đàm phán tương lai.
  2. Đàm phán hòa bình chỉ có thể diễn ra sau khi đạt được lệnh ngừng bắn.
  3. Ukraine đã sẵn sàng đàm phán về các vấn đề lãnh thổ trong điều kiện phải lấy cái mà ông gọi là “đường tiếp xúc” làm cơ điểm, đồng thời loại trừ mọi khả năng công nhận hợp pháp (de jure) quyền sở hữu lãnh thổ cho Nga.
  4. Bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải bao gồm các đảm bảo an ninh vững chắc cho Ukraine.
  5. Cuộc đàm phán tại Alaska phải là một phần nằm trong một chiến lược dài hạn của NATO, mà trong đó bao gồm việc gia tăng áp lực lên Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Cũng sau cuộc họp qua video, ông Zelensky lần nữa bác bỏ ý tưởng “đổi đất” và kêu gọi Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt mạnh mẽ đối với Nga. Ông nhắc lại rằng phải thay đổi Hiến pháp Ukraine thì mới có thể bàn tới đổi đất.

Trước đó trong một cuộc họp báo hôm thứ Hai (11/8), Trump công khai nói rằng ông không đồng ý với những điều ông Zelensky làm. Ông Trump nói:

“Tôi quan hệ tốt với Zelensky, mọi người biết đấy. Nhưng mà, tôi không đồng ý với những điều ông ta làm, cực kỳ không đồng ý!
Chiến tranh [Ukraine] lẽ ra không nên xảy ra, không nên có.
Tôi cảm thấy có chút phiền trước việc Zelensky tuyên bố “Tôi phải thông qua sửa đổi Hiến pháp.” Ý tôi là ông ta phải xin phép để tham chiến và giết mọi người sao, vậy mà ông ta cần xin phép để trao đổi đất (land swap).

Ông Trump đã giải thích rõ hơn ý tứ về phương án đổi đất này, đó là do đường biên theo thực địa chiến tranh là rất khúc khuỷu, bất lợi cho cả 2 bên Ukraine và Nga. Ông cũng khẳng định hai bên Nga và Ukraine mới là người quyết định cuối cùng, còn ông không phải là người quyết định.

Anh Hùng (t/h)