Ủy ban châu Âu: Nếu không dùng tài sản Nga giúp Ukraine, EU sẽ gánh khoản nợ lớn

Thiên Vân
•
Thứ Hai, 10/11/2025

Ủy ban châu Âu cảnh báo rằng nếu EU không dùng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine, các nước thành viên sẽ phải gánh khoản lãi khoảng €5,6 tỷ mỗi năm. Kế hoạch hiện nay chỉ cho phép sử dụng lợi tức từ tài sản này làm bảo đảm cho các khoản vay, thay vì tịch thu trực tiếp. Việc này gây tranh cãi vì rủi ro pháp lý, ảnh hưởng uy tín tài chính của EU và đe dọa làm tăng nợ công tại các quốc gia thành viên, đặc biệt là Bỉ.

Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, trong cuộc họp tại Kiev ngày 24/2/2025 (ảnh từ video)

Ủy ban châu Âu (EC) cảnh báo rằng nếu EU không sử dụng các tài sản bị đóng băng của Nga để làm nguồn tài trợ cho kế hoạch cho vay khoảng €140 tỷ dành cho Ukraine, thì các quốc gia thành viên có thể phải gánh khoản lãi suất vô thời hạn lên tới khoảng €5,6 tỷ mỗi năm.

EU sẽ phải chọn một trong hai phương án:

Khoản vay chung của EU với số tiền tương đương hoặc lớn hơn, dẫn tới gánh nặng nợ và lãi suất lớn.
Trao trợ cấp trực tiếp từ ngân sách thành viên, có thể làm tăng thâm hụt và nợ công tại các quốc gia thành viên.

EC ước tính rằng nếu khoản vay chung khoảng €140 tỷ, chi phí lãi suất hằng năm có thể lên tới €5,6 tỷ cho toàn khối EU — với các quốc gia cụ thể:

Pháp gần €1 tỷ/năm
Ý khoảng €675 triệu/năm
Bỉ khoảng €200 triệu/năm

Thay vì dùng ngay các tài sản Nga, chính sách hiện nay xoay quanh việc dùng lợi tức/quỹ thu được từ tài sản đóng băng như một giải pháp khung.

Kế hoạch khung được EU bàn tới:

EU sẽ không công khai tịch thu quyền sở hữu của tài sản Nga, mà thay vào đó là một giải pháp khoanh vùng – sử dụng các tài sản này làm tài sản đảm bảo cho khoản vay hoặc cho một chương trình tái thiết cho Ukraine.
Tức là: tài sản vẫn thuộc về Nga trên danh nghĩa, nhưng quyền sử dụng hoặc quyền được hưởng lợi từ nó sẽ bị giới hạn.

Vấn đề pháp lý & tín nhiệm tài chính: Việc sử dụng tài sản của một quốc gia bị đóng băng như vậy đặt ra vấn đề về quyền sở hữu quốc tế, niềm tin vào hệ thống tài chính châu Âu, và rủi ro với các nhà đầu tư. Một số chuyên gia cho rằng nếu EU đi quá mức vào việc tịch thu khối tài sản này, điều này có thể ảnh hưởng tới uy tín của châu Âu trên thị trường tài chính.

Rủi ro đối với Bỉ: Vì phần lớn tài sản tập trung tại Euroclear/Bỉ, Bỉ cảm thấy mình có thể gánh chịu rủi ro nếu xảy ra kiện tụng từ Nga hoặc nếu lệnh đóng băng tài sản bị huỷ bỏ. Điều này khiến Bỉ chưa sẵn sàng và đặt điều kiện bảo đảm.

Hậu quả nếu không hành động: Nếu kế hoạch sử dụng tài sản Nga không được triển khai, EU có nguy cơ: gia tăng nợ công, tăng lãi suất khoản vay chung, buộc phải tăng thuế hoặc cắt giảm chi tiêu quốc gia để bù đắp, ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế.

Mốc thời gian & áp lực: Ukraine dự báo chi phí lớn cho năm tới và những năm sau, và EU đang chịu áp lực phải tìm nguồn tài chính bền vững. Khi những động thái hiện nay chủ yếu là dùng lợi tức từ tài sản đóng băng, chứ chưa tới mức dùng chính nguồn tài sản bị phong toả của Nga.

Thiên Vân, theo Financial Times, Associated Press, Euronews, RT