Đề xuất viên chức nghỉ việc do sắp xếp được trợ cấp 12 tháng lương

Minh Long
•
Thứ Sáu, 14/11/2025

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân đề xuất viên chức thôi việc do sắp xếp tổ chức, sáp nhập được trợ cấp tối thiểu 12 tháng lương, ưu tiên giới thiệu việc làm công lập, không chấm dứt hợp đồng nếu còn phù hợp vị trí khác.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn TP HCM). (Ảnh: quochoi.vn)

Ngày 13/11, tại phiên thảo luận Quốc hội về dự thảo Luật Viên chức sửa đổi, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân đoàn TP.HCM đã nêu nhiều đề xuất nhằm bảo vệ quyền lợi viên chức bị ảnh hưởng bởi sắp xếp tổ chức bộ máy.

Đại biểu cho rằng dự thảo luật cần bổ sung điều chỉnh để đồng hành với hơn 2,2 triệu viên chức. Các viên chức này đang trực tiếp gánh vác trọng trách của bộ máy hành chính sự nghiệp công. Đặc biệt là hàng chục nghìn viên chức bị ảnh hưởng bởi tổ chức lại chính quyền địa phương 2 cấp.

Về thôi việc nghỉ hưu của viên chức tại Điều 31, dự thảo hiện chỉ nêu chung các trường hợp. Dự thảo chưa phân biệt rõ giữa thôi việc chủ động và thôi việc do tổ chức sắp xếp. Do đó đại biểu đề nghị bổ sung quy định viên chức thôi việc do sắp xếp tổ chức sáp nhập đơn vị hành chính được hưởng trợ cấp một lần tối thiểu bằng 12 tháng lương. Đồng thời được ưu tiên giới thiệu công việc trong hệ thống công lập hoặc khu vực chuyển tiếp.

Chính sách này cần thiết để đảm bảo ổn định xã hội giảm áp lực thất nghiệp. Chính sách đặc biệt quan trọng với viên chức trung niên đang lo cho gia đình con cái học hành. Chính sách thể hiện tinh thần không bỏ rơi viên chức coi họ là đối tác đồng hành.

Về hợp đồng làm việc tại Điều 20, trong thực tế sáp nhập tổ chức nhiều viên chức dù hoàn thành tốt nhiệm vụ nhưng rơi vào tình trạng dôi dư cơ học. Tình trạng này không phải do yếu kém mà do tổ chức không còn vị trí tương ứng. Hiện chưa có cơ chế buộc cơ quan chủ quản chủ động sắp xếp giới thiệu hoặc biệt phái viên chức dôi dư sang đơn vị khác trong cùng hệ thống công. Phần lớn viên chức phải tự tìm việc tự liên hệ xin chuyển việc. Nhiều trường hợp bị chấm dứt hợp đồng rất thiệt thòi.

Đại biểu kiến nghị bổ sung trường hợp viên chức bị dôi dư do sắp xếp lại đơn vị hành chính hoặc tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập. Cơ quan quản lý có trách nhiệm bố trí biệt phái hoặc giới thiệu viên chức sang đơn vị phù hợp với chuyên môn năng lực. Không chấm dứt hợp đồng nếu viên chức vẫn đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm khác.

Việc này không chỉ nhân văn mà còn tránh lãng phí nguồn lực. Viên chức ngoài chuyên môn được đào tạo còn được bồi dưỡng nhiều kỹ năng khác từ nguồn tài chính công. Ở độ tuổi 35 đến 50 là giai đoạn chín muồi về kinh nghiệm và bản lĩnh. Viên chức cần được tiếp tục cống hiến thay vì trở thành người thất nghiệp ngoài ý muốn.

Về vị trí việc làm của viên chức tại Điều 22, đại biểu đánh giá vẫn còn bất cập trong cách xác định vị trí việc làm khi cơ quan thay đổi hoặc sáp nhập. Nhiều viên chức bị chuyển vị trí nhưng không được tham gia ý kiến. Hoặc phải làm công việc khác hẳn chuyên môn dẫn đến tâm lý hụt hẫng giảm hiệu quả công tác.

Đại biểu đề nghị bổ sung khi đơn vị tổ chức lại hoặc sáp nhập viên chức được tham gia góp ý về vị trí việc làm mới. Nếu vị trí việc làm thay đổi không phù hợp chuyên môn cơ quan có trách nhiệm đào tạo lại hoặc bố trí tạm thời công việc tương đương để đảm bảo ổn định đời sống. Viên chức bị ảnh hưởng bởi việc tổ chức lại đơn vị hoặc thay đổi vị trí việc làm được quyền tham gia các khóa đào tạo bồi dưỡng chuyển đổi nghề nghiệp kỹ năng số quản lý dự án. Thời gian đào tạo được tính là thời gian công tác liên tục.

Về xếp loại chất lượng và sử dụng kết quả đánh giá tại Điều 25, tiêu chí đánh giá sau sắp xếp bộ máy nhiều khi chưa công bằng còn nặng về định tính cảm tính. Có những viên chức bị đánh giá thấp chỉ vì thay đổi đơn vị chưa kịp thích ứng môi trường mới. Đại biểu kiến nghị bổ sung trong năm đầu tiên sau khi sắp xếp tổ chức lại đơn vị kết quả đánh giá viên chức cần xem xét yếu tố thay đổi môi trường công tác. Không xếp loại không hoàn thành nhiệm vụ nếu nguyên nhân khách quan do tổ chức.

Đại biểu Mai Văn Hải đoàn Thanh Hóa nhấn mạnh cần có quy định mang tính nguyên tắc về văn bản hợp đồng chế độ tiền lương chế độ đãi ngộ điều kiện làm việc cam kết thực hiện hợp đồng và xử lý vi phạm hợp đồng. Đồng thời đề nghị làm rõ lĩnh vực nào cần ký hợp đồng lao động công việc nào thì ký hợp đồng dịch vụ đối với viên chức. Ông đề xuất có quy định ưu tiên thu hút ký hợp đồng với người công tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ chuyển đổi số đổi mới sáng tạo nông nghiệp y tế giáo dục và đào tạo.

Phát biểu giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết một trong những nội dung được đại biểu quan tâm là đổi mới cơ chế quản lý sử dụng viên chức theo vị trí việc làm. Đây là nội dung trung tâm để thực hiện việc tuyển dụng sử dụng đánh giá xếp loại chất lượng viên chức thực hiện chế độ chính sách về tiền lương tiền thưởng và các chế độ chính sách khác. Bộ sẽ rà soát các điều khoản quy định về căn cứ tuyển dụng nguyên tắc tuyển dụng phương thức tuyển dụng và các nội dung quy định về vị trí việc làm tại dự luật.

Về cho phép viên chức ký hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ thực hiện hoạt động nghề nghiệp với cơ quan tổ chức khác ngoài đơn vị sự nghiệp đang công tác các đại biểu thống nhất cao với chủ trương. Chủ trương này tạo cơ chế liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và khu vực tư đồng thời tạo điều kiện để viên chức tăng thu nhập chính đáng từ sức lao động của mình.

Bộ Nội vụ sẽ rà soát chỉnh lý bảo đảm nguyên tắc tạo điều kiện tối đa cho viên chức trong hoạt động nghề nghiệp nhưng cũng phải bảo đảm tính minh bạch không để tình trạng xung đột lợi ích và trục lợi chính sách.