Một gia đình ở TP. Vinh, Nghệ An sốc khi phải nộp gần 4,5 tỷ đồng tiền thuế để chuyển 300 m² đất vườn sang đất ở.

nghe an nop thue gan 45 ty dong
Thửa đất nhà bà Nguyễn Thị Hồng. (Ảnh: tuoitre.vn)

Ngày 25/6, gia đình ông Trần Duy Đồng (SN 1965) và bà Nguyễn Thị Hồng (SN 1970), trú tại khối Đức Thịnh (phường Hưng Lộc, TP. Vinh, Nghệ An), cho biết họ bị sốc khi nhận thông báo phải nộp gần 4,5 tỷ đồng tiền thuế để chuyển 300 m² đất vườn sang đất ở.

Thửa đất này sử dụng từ trước năm 1993 và đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, được gia đình dự định chia cho con và bán để chữa bệnh hiểm nghèo cho ông Đồng.

Ngày 16/5, bà Hồng và con gái, chị Trần Vân Anh, nộp hồ sơ tại Bộ phận một cửa TP. Vinh để làm thủ tục chuyển đổi, hy vọng kịp áp dụng bảng giá đất cũ (1,9 triệu đồng/m², thuế khoảng 600 triệu đồng).

Tuy nhiên, hồ sơ bị chậm xử lý: hẹn ngày 6/6 nhưng chưa xong, dời sang 16/6, đến 17/6 vẫn chưa có kết quả. Đến ngày 23/6, gia đình nhận thông báo thuế gần 4,5 tỷ đồng, do hồ sơ chỉ được chuyển sang Chi cục Thuế TP. Vinh ngày 19/6, áp dụng bảng giá đất mới (15 triệu đồng/m²).

Thửa đất nằm phía sau căn nhà hai tầng của gia đình, không bám mặt đường Hòa Lộc và sát nghĩa trang, nên giá thị trường chỉ khoảng 10 triệu đồng/m². Gia đình từng rao bán 12 triệu đồng/m² nhưng chỉ được trả giá 10 triệu đồng/m², tương đương 3 tỷ đồng cho 300 m², thấp hơn số tiền thuế phải nộp.

“Đất cha mẹ để lại, muốn chia cho con và chữa bệnh, nhưng thuế cao hơn giá thị trường, chúng tôi không kham nổi”, bà Hồng chia sẻ.

Không chỉ gia đình ông Đồng, nhiều người dân khác cũng gặp khó khăn. Chị Nguyễn Thị Thúy (TP. Vinh) cho biết phải nộp 1,5 tỷ đồng thuế để chuyển 120 m² đất vườn sang đất ở, so với 270 triệu đồng theo bảng giá cũ.

Bảng giá đất mới của Nghệ An, có hiệu lực từ 21/5/2025, tăng 2-15 lần so với giai đoạn 2020-2024.

Tại TP. Vinh, giá đất đường Quang Trung tăng từ 52 triệu lên 150 triệu đồng/m², lô góc tăng từ 53 triệu lên 165 triệu đồng/m². Ở ngoại ô, tuyến đường nối tỉnh lộ 535A đến 353B (xã Nghi Xuân) tăng từ 1,2 triệu lên 18 triệu đồng/m², quốc lộ 46C tăng từ 1,3 triệu lên 14 triệu đồng/m², đường 72 m nối TP. Vinh – Cửa Lò tăng từ 3 triệu lên 35 triệu đồng/m².

UBND tỉnh Nghệ An lý giải bảng giá đất mới nhằm tiệm cận giá thị trường, tăng minh bạch giao dịch và quản lý đất đai. Tuy nhiên, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An thừa nhận cơ chế thu tiền sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024 có bất cập, đặc biệt với các trường hợp chuyển đất để chia cho con. Sở đã kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét miễn, giảm chi phí cho những trường hợp này, thay vì áp dụng như giao dịch thương mại.

Trước phản ánh của bà Hồng, lãnh đạo tỉnh Nghệ An yêu cầu các sở, ngành rà soát vụ việc. Theo quy định, thời điểm tính tiền sử dụng đất dựa trên ngày ban hành quyết định chuyển mục đích, không phải ngày nộp hồ sơ. Do đó, quyết định sau ngày 21/5/2025 khiến gia đình bà Hồng chịu thuế theo bảng giá mới. Hiện, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến sửa đổi Nghị định 103/2024/NĐ-CP, xem xét giảm thuế chuyển mục đích sử dụng đất từ 100% xuống 50%.

Tuy nhiên, bà Hồng cho biết ngay cả khi giảm 50%, gia đình vẫn phải nộp gần 2,5 tỷ đồng, vẫn cao hơn giá thị trường.

Phạm Toàn