Theo diễn biến mới nhất của sự việc, Cục An toàn Môi trường và Kỹ thuật Công nghiệp (thuộc Bộ Công Thương) và Tập đoàn Than khoáng sản Việt Nam (TKV) đã thành lập đoàn công tác do Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường Công nghiệp làm Trưởng đoàn để kiểm tra nhà máy Alumin Nhân Cơ sau sự cố  bị phát tán bột nhôm Al2O3 ra môi trường.

Theo kế hoạch, đoàn sẽ kiểm tra trong nhà máy vào tối 3/7, sáng 4/7 kiểm tra trực tiếp tại hiện trường và chỉ đạo công tác khắc phục, xử lý sự cố.

Sở TN-MT tỉnh Đắk Nông cũng đang chờ kết luận của Bộ TN-MT để đánh giá cụ thể hơn về các tác động do chất bột nhôm này gây ra, dù qua đối chiếu, Al2O3 không có tên trong các danh mục chất độc.

bo xit nhan co
Dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ do Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt (TKV) làm làm chủ đầu tư. Tổng mức đầu tư tăng  gấp 5 lần (16.822 tỷ đồng) so với mức được phê duyệt ban đầu. (Ảnh: ipc.daknong.gov.vn)

Theo báo cáo của Sở TN&MT tỉnh Đắk Nông, cơ quan này cho biết vào sáng 28/6, Sở nhận được tin báo của UBND xã Nhân Cơ về việc một số hộ dân thôn 11, xã Nhân Cơ phản ánh có bột màu trắng từ Nhà máy chế biến Alumin Nhân Cơ phát tán và bám trên cây trồng của người dân. Kết quả kiểm tra tại Nhà máy alumin Nhân Cơ cho thấy tại khu vực nung hydrat (sau quá trình nung hydrat sẽ tạo sản phẩm alumin) có tồn đọng một lượng sản phẩm alumin (theo báo cáo đánh giá tác động môi trường phê duyệt thì đây là bột Al2O3) và bay ra khu vực nung hydrat.

Màu sắc, kích thước của bột tại khu vực này giống với màu sắc, kích thước của bột màu trắng bám trên cây trồng của một số hộ dân thôn 11, xã Nhân Cơ. Đoàn kiểm tra xác nhận Nhà máy Alumin Nhân Cơ đã để phát tán alumin ra môi trường.

Báo cáo của đại diện công ty cho biết trong quá trình hoạt động sản xuất bình thường, alumin được dẫn trong đường ống. Do áp suất trong đường ống tăng, Công ty phải xả alumin vào bể chứa hở tại khu vực nung hydrat, gặp gió lớn đã làm bay alumin.

Tuy nhiên, Sở TN-MT nhận định thời gian xảy ra tình trạng phát tán bột alumin, nhà máy hoạt động bình thường, diễn biến cấp độ gió tại khu vực phía Nam trong ngày 27-28/6 chỉ mở mức gió nhẹ (mức gió cấp 2).

Theo Sở TN-MT, điều này chứng tỏ quy trình sản xuất hoạt động, đặc biệt tại giai đoạn nung của nhà máy chưa được hoàn thiện. “Việc để phát tán Al2O3 ra môi trường không khí không những gây thiệt hại về kinh tế mà còn làm gia tăng nồng độ bụi, là một trong những tác nhân có thể gây ô nhiễm môi trường không khí trong khu vực” – báo cáo của Sở TN-MT nhận định.

Do đó, Sở TN&MT tỉnh Đắk Nông yêu cầu Công ty Nhôm Đắk Nông – TKV phải thực hiện thu hồi lượng alumin tồn đọng tại bể chứa hở khu vực nung hydrat; che chắn kín khu vực nung hydrat, khu vực đóng bao sản phẩm alumin đảm bảo bột sản phẩm không phát tán ra môi trường. Yêu cầu công ty alumin báo cáo kết quả khắc phục về Sở trước ngày 5/7 – Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Đắk Nông – ông Nguyễn Văn Hiệp cho hay.

Theo người dân trên địa bàn xã Nhân Cơ (Đắk Nông), tình trạng bột màu trắng từ Nhà máy chế biến alumin Nhân Cơ phát tán rộng khắp ra khu dân cư xảy ra từ chiều tối ngày 27/6. Theo ước tính của người dân, khoảng 20 ha cây trồng và hàng chục nhà dân, cách khu vực nhà máy hơn 1km trở lại đều bị bám dính thứ bột trắng này.

Dự án alumin Nhân Cơ được phê duyệt tại Quyết định số 167 do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký ngày 1/11/2007, do Công ty Cổ phần Alumin Nhân Cơ (thuộc TKV) làm chủ đầu tư, Tập đoàn TKV chi phối, Công ty Chalieco (Trung Quốc) làm nhà thầu xây dựng.

Dự án được khởi công năm 2010, với mục tiêu khai thác chế biến quặng bô xít. Trong quá trình triển khai, dự án liên tục điều chỉnh tăng vốn. Quyết định 167 năm 2007 phê duyệt tổng vốn đầu tư cho dự án là 3.285 tỷ đồng. Qua hai lần điều chỉnh, Quyết định 193 năm 2014 đã nâng tổng mức đầu tư lên 16.821 tỷ đồng (tăng gấp năm lần so với ban đầu). Công suất nhà máy o,65 triệu tấn alumin/năm,  thời gian thực hiện từ 2007 -2014. Dự án đi vào vận hành thương mại trong quý 1/2017, chậm 6 năm so với phê duyệt ban đầu.

Ngày 23/7/2016, Nhà máy alumin Nhân Cơ xả ra sự cố vỡ đường ống dẫn kiềm khiến gần 10m3 kiềm (theo báo cáo của UBND tỉnh Đắk Nông) chảy tràn ra suối Đắk Yao, một phần ngấm xuống đất. PGS. TS. Nguyễn Văn Phổ, Viện Công nghệ địa chất và Khoáng sản (Hội Địa chất Việt Nam) đã đưa ra cảnh báo nếu không cẩn trọng trong khai thác bô xít ở Nhân Cơ sẽ có nguy cơ thảm họa môi trường giống Formosa ở Tây Nguyên. trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Xuân Khiển, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học địa chất và khoáng sản cho rằng sau này sẽ còn tiếp tục xảy ra sự cố trên diện rộng, phức tạp hơn do các tổ hợp nhà máy bô xít Tây Nguyên đều sử dụng công nghệ lạc hậu của Trung Quốc.

Nguyễn Quân

Xem thêm: