Báo cáo Tự do trên Thế giới năm 2025: Tự do toàn cầu suy giảm trong 19 năm liên tiếp

Tổ chức nhân quyền quốc tế Freedom House hôm 26/2 đã công bố “Báo cáo Tự do trên Thế giới năm 2025”, đánh giá các quyền chính trị và quyền tự do dân sự của 195 quốc gia và 13 khu vực.

Báo cáo cho thấy tự do toàn cầu đã 19 năm liên tiếp suy giảm, trong đó về Trung Quốc vẫn không ngừng là một trong những nước có mức tự do thấp nhất thế giới, và năm nay trong thang điểm 100 thì Trung Quốc chỉ đạt 9 điểm, Đài Loan đạt 94 điểm, Việt Nam đạt 20 điểm và Campuchia đạt 23 điểm. Tổ chức Freedom House chỉ ra Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) không chỉ thực hiện chính sách đàn áp cực đoan trong nước mà còn làm xói mòn nền dân chủ và tự do thông qua chính sách đàn áp xuyên quốc gia và ảnh hưởng toàn cầu.

Trung Quốc 9 điểm, Đài Loan 94 điểm, Việt Nam 20 điểm

Theo báo cáo, tổng điểm của Trung Quốc chỉ đạt 9 điểm, Việt Nam đạt 20 điểm (trên tổng số 100 điểm) và một lần nữa bị liệt kê là quốc gia “không có tự do”. Về “quyền chính trị” Trung Quốc âm 2 điểm và nhận được 11/60 điểm cho “quyền tự do dân sự”; Việt Nam là 4/40 và 16/60; Campuchia lần lượt là 4/40 và 19/60.

Tổ chức Freedom House cho biết Chính phủ Trung Quốc trong nhiều năm qua không ngừng thúc đẩy đàn áp những người bất đồng chính kiến, các tổ chức phi chính phủ (NGO) độc lập và những người bảo vệ nhân quyền, khiến Trung Quốc đã gần như xóa sổ xã hội dân sự. Báo cáo đặc biệt chú ý đến cuộc đàn áp xuyên quốc gia của Chính phủ Trung Quốc, chỉ ra rằng Trung Quốc theo dõi, đe dọa và thậm chí tiến hành đàn áp tư pháp đối với những người bất đồng chính kiến ​​trên toàn thế giới.

Người phụ trách nghiên cứu chiến lược và thiết kế tại Freedom House là Yana Gorokhovskaia phát biểu tại hội nghị công bố báo cáo: “Trung Quốc là một trong những nước kinh khủng nhất thế giới về đàn áp xuyên quốc gia. Cơ sở dữ liệu của chúng tôi cho thấy Trung Quốc tham gia vào các hành động đàn áp như ám sát và trục xuất, chiếm hơn 20% trong số tất cả các trường hợp như vậy trong thập kỷ qua”.

Ngoài ra, Chính phủ Trung Quốc cũng sử dụng giám sát kỹ thuật số để đàn áp những người bất đồng chính kiến, gây áp lực lên gia đình của những người bất đồng chính kiến ​​vẫn ở lại đất nước.

Đối với một số vùng tự trị của Trung Quốc

Về Hồng Kông – Trung Quốc, mức độ tự do của Hồng Kông tiếp tục giảm sút với tổng điểm là 40 và được phân loại là khu vực “tự do một phần”. Về “quyền chính trị”, Hồng Kông chỉ đạt 9 điểm, còn về “quyền tự do dân sự” được 31 điểm. Freedom House nhấn mạnh rằng sự kiểm soát của chính quyền Bắc Kinh đối với Hồng Kông tiếp tục gia tăng và nhiều hành vi bị coi là bất đồng chính kiến, chẳng hạn như báo chí độc lập, đã bị hình sự hóa.

Về Tây Tạng, báo cáo cũng cho thấy tổng điểm của Tây Tạng là 0, khiến nơi đây trở thành một trong những khu vực ít tự do nhất trên thế giới – cùng với Syria và Nam Sudan. “Quyền tự do dân sự” của Tây Tạng chỉ nhận được 2 điểm. Tổ chức Freedom House chỉ ra rằng Chính phủ Trung Quốc thực hiện kiểm soát xã hội chặt chẽ ở Tây Tạng, bao gồm hạn chế quyền tự do tôn giáo, giám sát hoạt động của các nhà sư và đàn áp nghiêm khắc những người bất đồng chính kiến.

Đối với cộng đồng người Hoa, trường hợp tương phản là khi không ở dưới kiểm soát của ĐCSTQ: Đài Loan hoàn toàn ngược lại hoàn toàn với Trung Quốc, Hồng Kông và Tây Tạng. Đài Loan vẫn duy trì mức đánh giá tự do cao với tổng điểm là 94 điểm, xếp thứ 2 ở châu Á sau Nhật Bản (96 điểm). Về “quyền chính trị”, Đài Loan đạt 38/40 điểm và “quyền tự do dân sự” đạt 56/60 điểm. Báo cáo chỉ ra rằng hệ thống dân chủ của Đài Loan ổn định, tự do báo chí cao và xã hội dân sự năng động, thể hiện triển vọng của hệ thống dân chủ châu Á.

Đàn áp xuyên quốc gia của ĐCSTQ

Báo cáo nhấn mạnh rằng ĐCSTQ là bên chủ chốt thực hiện các hoạt động đàn áp xuyên quốc gia trên toàn thế giới, chiếm hơn 20% các vụ việc thực tế như ám sát và trục xuất trong thập kỷ qua.

Giám đốc nghiên cứu Yana Gorokhovskaia cho biết, ĐCSTQ đang sử dụng các chiến dịch kỹ thuật số để đàn áp những người bất đồng chính kiến ​​và gây sức ép lên các thành viên gia đình của họ còn ở lại Trung Quốc. Ông Jimmy Lai, người sáng lập tờ Apple Daily của Hồng Kông, đã bị xét xử theo Luật An ninh Quốc gia ĐCSTQ vì đưa tin về các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ năm 2019. Luật sư quốc tế Caoilfhionn Gallagher của ông tiết lộ rằng bà và các đồng nghiệp đã bị nhắm mục tiêu vì bảo vệ ông, và con trai của ông cũng phải đối mặt với tình huống tương tự.

• Sức khỏe ông Lê Trí Anh xấu đi, con trai ông kêu gọi Anh, Mỹ giải cứu

Báo cáo cũng đề cập rằng vào tháng 11/2024 có 45 người hoạt động dân chủ tại Hồng Kông đã bị kết án nặng vì tham gia các cuộc bầu cử sơ bộ không chính thức, cho thấy nổi bật đàn áp của chính quyền đối với ngành tư pháp Hồng Kông.

Tự do toàn cầu đã suy giảm trong 19 năm liên tiếp

Báo cáo vào năm 2024 của Freedom House cho thấy tự do toàn cầu đã liên tiếp 19 năm suy giảm, trong đó tình hình tệ hơn tại 60 nước và 34 nước được cải thiện. Sự suy giảm về quyền tự do báo chí đặc biệt đáng kể, theo đó số nước có điểm tự do báo chí chỉ mức 0 tăng lên 34 vào năm 2024 (năm 2005 là 13). Bà Gallagher cảnh báo rằng các nhà báo phải đối mặt với bạo lực, giam giữ, đàn áp pháp lý và tấn công danh tiếng, chẳng hạn như cáo buộc trốn thuế đối với ông Jimmy Lai buộc tờ báo của ông phải đóng cửa. Bà lưu ý rằng xu hướng này không chỉ giới hạn ở các khu vực chiến sự mà còn xuất hiện ở các nước dân chủ như Mỹ và châu Âu.

Ảnh hưởng của Trung Quốc mở rộng ở châu Phi và các tổ chức quốc tế

Ảnh hưởng chính trị và kinh tế của Trung Quốc trải rộng khắp toàn cầu, đặc biệt là ở châu Phi. Nhà báo Nosmot Gbadamosi cho biết Trung Quốc cung cấp các khoản vay để giúp các nước như Nigeria xây dựng hệ thống giám sát kỹ thuật số, đàn áp quyền tự do ngôn luận và thúc đẩy quảng bá các mô hình an ninh quốc gia.

Cựu Thứ trưởng Ngoại giao Litva là Mantas Adomėnas chỉ trích Trung Quốc và Nga hợp tác thúc đẩy thông qua chủ nghĩa tương đối văn hóa làm suy yếu các tiêu chuẩn nhân quyền, không ngừng nhằm loại bỏ các giá trị dân chủ khỏi các tổ chức quốc tế.

Freedom House khuyến nghị các nước dân chủ đoàn kết ủng hộ Ukraine và Đài Loan, giúp các nền dân chủ mới nổi xây dựng lại thể chế của họ và bảo vệ những người bảo vệ nhân quyền. Các biện pháp cụ thể bao gồm đảm bảo tính độc lập của tư pháp, chống tham nhũng và tự do báo chí để hạn chế sự thoái trào dân chủ; Yana Gorokhovskaia cảnh báo ảnh hưởng của ĐCSTQ sẽ tiếp tục làm suy yếu tự do toàn cầu nếu việc hành động bảo vệ dân chủ bị xem nhẹ.

Kim Ngôn, Vision Times

Xem thêm

Báo cáo về tình hình biểu tình của người lao động Trung Quốc năm 2024

Trong năm qua, số lượng các cuộc biểu tình của người lao động Trung Quốc đã gia tăng trong ở khu vực sâu trong nội địa và số lượng số cuộc biểu tình trong ngành…