Ngày 26/11, một vụ hỏa hoạn cấp độ 5 bùng phát tại Wang Furk Court (宏福苑) ở Tai Po, Hồng Kông, gây ra thiệt hại nghiêm trọng nhất trong nhiều năm qua. Đến chiều 1/12, cảnh sát Hồng Kông thông báo số người thiệt mạng đã tăng lên 151 người, tăng thêm 5 người so với ngày trước đó; hơn 30 người vẫn mất liên lạc. Nhiều thi thể được tìm thấy trong tình trạng cháy đen, thậm chí bị thiêu đến mức chỉ còn tro.

Một vụ hỏa hoạn bùng phát tại Wang Furk Court ở Tai Po, Hồng Kông vào chiều ngày 26/11, sau đó lan nhanh và cuối cùng leo lên cấp độ 5, thiêu rụi toàn bộ Bảy tòa tháp. (Wu Ruilue/Epoch Times)

Cảnh sát cho biết cùng ngày đã phát hiện thêm 8 thi thể tại tòa nhà Wang Cheong (宏昌閣), trong đó 3 thi thể đã được lực lượng cứu hỏa nhìn thấy trước đó. Tính đến hiện tại, 104 thi thể đã hoàn tất nhận dạng ban đầu, còn 39 thi thể đang chờ xác định danh tính. Công tác tìm kiếm tại 5 tòa nhà đã hoàn tất. Hai tòa còn lại vẫn đang tiếp tục được kiểm tra, dù khoảng 1/4 số căn hộ vẫn chưa đảm bảo an toàn kết cấu.

Wang Cheong là tòa bùng phát cháy đầu tiên nên chịu thiệt hại nặng nề nhất; cảnh sát mô tả bên trong “vô cùng thảm khốc”, nhiều thi thể bị thiêu rụi hoàn toàn. Một số khu vực ngập nước cao đến bắp chân, tường và trần nhà cháy đen, đồ đạc bên trong các căn hộ bị thiêu sạch chỉ còn trơ khung sắt. Đến ngày 1/12, vẫn còn hơn 30 trường hợp mất tích chưa rõ tung tích. Giới chức cảnh báo rằng có thể không thể thu hồi đầy đủ thi thể của toàn bộ nạn nhân do mức độ thiêu rụi quá lớn.

Vụ hỏa hoạn ở Hồng Kông đã thiêu rụi đồ nội thất trong nhiều căn hộ, chỉ còn lại khung. (Ảnh Internet)
Vụ hỏa hoạn ở Hồng Kông đã thiêu rụi đồ nội thất trong nhiều căn hộ, chỉ còn lại khung. (Ảnh Internet)
Vào ngày 28/11, số người chết trong vụ cháy Wang Furk Cout đã tăng lên 128. Tính đến 4 giờ chiều ngày 1/12, số người chết đã tăng lên 151. (Yu Gang/Epoch Times)

Trong cuộc họp báo chiều 1/12, Chính phủ Hong Kong công bố kết quả điều tra ban đầu: trong 20 mẫu lưới giàn giáo thu thập tại Wang Furk Court, có 7 mẫu thu từ 4 tòa nhà không đạt tiêu chuẩn chống cháy. Cục Chống Tham nhũng (ICAC) cho biết sau cơn bão tháng 7 khiến lưới bảo hộ bị hư hỏng, những người liên quan đã mua 2.300 cuộn lưới — khoảng 7.500 m² — loại không đạt chuẩn chống cháy, giá rẻ 54 HKD/cuộn, đủ để thay cho 8 tòa nhà. Đến tháng 10, họ mới mua thêm 115 cuộn lưới đạt chuẩn để lắp vào phần chân công trình. Nguồn gốc các loại lưới không đạt chuẩn không được xác định rõ là có phải từ Trung Quốc đại lục hay không.

Dư luận Hong Kong kêu gọi phải lập Ủy ban Điều tra Độc lập để làm rõ vụ việc, với nhiều chuyên gia và cựu quan chức cho rằng đây là “đồng thuận gần như toàn dân”. Cựu Chủ tịch Hội đồng Giám sát Cảnh sát (IPCC), luật sư Lương Định Bang, nhấn mạnh rằng trong lịch sử Hồng Kông sau 1997, nhiều sự cố nhỏ hơn vụ cháy này vẫn có Ủy ban điều tra độc lập. Một cuộc điều tra độc lập sẽ có tính minh bạch và uy tín hơn, tránh nghi ngờ chính quyền “bao che lẫn nhau”.

Về mặt hình sự, đến nay 11 người đã bị bắt, bao gồm: giám đốc và quản lý dự án của công ty tư vấn kỹ thuật Wang Furk Court, chủ thầu phụ giàn giáo (trong đó có một cặp vợ chồng), các trung gian, và ba người là lãnh đạo công ty nhận thầu chính. Những người này bị điều tra về cáo buộc tham nhũng và ngộ sát. Cơ quan ICAC cũng đã khám xét văn phòng của các công ty liên quan, thu giữ tài liệu công trình và hồ sơ ngân hàng.

Sau vụ hỏa hoạn kinh hoàng tại Wang Furk Court ở Tai Po, nhiều cư dân Hồng Kông không hài lòng khi chính quyền nhắm vào tre, một loại cây khó bắt lửa, để điều tra. (Wu Ruilue/Epoch Times)

Truyền thông Hong Kong vạch trần hành vi sai trái trong xây dựng, sau đó xóa bài đăng

Trong bối cảnh đó, tờ Đại Công Báo – báo thân Bắc Kinh – bất ngờ đăng loạt phóng sự điều tra phơi bày mặt tối của ngành xây dựng giàn giáo. Bốn bài viết được đăng trên trang A7 nêu rõ các vấn đề nghiêm trọng như gian lận đấu thầu, phí cắt cổ, chuyển nhượng lợi ích, vật liệu kém chất lượng, và liên hệ trực tiếp đến vụ cháy. Các bài báo tập trung đặc biệt vào Công ty Hongye, đơn vị phụ trách sửa chữa tường ngoài Wang Furk vi phạm an toàn, kiện tụng và nợ kỹ thuật. Tuy nhiên, phóng viên của tờ báo đã không thể liên hệ với công ty vì cửa bị khóa.

Nhiều chuyên gia trong ngành được trích dẫn xác nhận thực trạng đáng báo động: đấu thầu thông thầu phổ biến, một số công ty độc chiếm project, doanh nghiệp dùng vật liệu rẻ, không chống cháy để tăng lợi nhuận. Lưới chống cháy giá 90 HKD thường bị thay bằng lưới thường chỉ 50 HKD và có thể tái sử dụng; các cơ quan giám sát lại hiếm khi kiểm tra chất lượng vật liệu. Giàn giáo tre và xốp cũng là vật liệu dễ cháy, khiến đám cháy lan cực nhanh trong điều kiện thời tiết hanh khô.

Điều gây tranh cãi là ngay sau khi loạt bài được công bố, phiên bản điện tử trên trang web Đại Công Báo bị âm thầm gỡ bỏ, dù đường dẫn kỹ thuật vẫn còn có thể truy cập nếu thay đổi URL. Cách xử lý “giấu nhưng không xóa” này được xem là bất thường, khiến dư luận suy đoán rằng nội dung đụng chạm đến các vấn đề nhạy cảm hoặc xung đột lợi ích, buộc tờ báo phải hạn chế phát tán.

Sự việc cho thấy những áp lực lớn mà báo chí Hồng Kông phải đối mặt khi thực hiện điều tra chuyên sâu, đồng thời đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về minh bạch, giám sát và an toàn công trình sau thảm kịch cháy Wang Furk.

Cảnh sát Hồng Kông bắt đầu bắt giữ người theo lệnh của ĐCSTQ

Sau thảm họa, một nhóm cư dân đã tự phát thành lập “Nhóm Quan tâm Cháy Tòa án Tai Po Wang Furk”, đưa ra bản kiến nghị gồm bốn yêu cầu: hỗ trợ cư dân và tái định cư thỏa đáng; thành lập ủy ban điều tra độc lập; rà soát lại hệ thống giám sát dự án; và xác định trách nhiệm tắc trách của các cơ quan quản lý.

Bản kiến nghị nhanh chóng thu hút hơn 10.000 chữ ký. Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày, nhóm mạng xã hội của họ bị đóng và những người khởi xướng bị bắt. Quan Kinh Phong (Kwan Ching-fung), 24 tuổi, sinh viên Đại học Trung Văn, đã bị cảnh sát bắt với cáo buộc “kích động nổi loạn” ngay sau khi trả lời AFP rằng anh chỉ nêu “những yêu cầu rất cơ bản” và nếu điều đó bị coi là vượt giới hạn thì “không thể dự đoán được hậu quả của bất cứ điều gì”.

Ngày 29/11, Văn phòng Bảo vệ An ninh Quốc gia của Chính phủ Nhân dân Trung ương tại Hồng Kông ra thông cáo cáo buộc những người ký kiến nghị “lợi dụng thảm họa để gây rối” “tái hiện hỗn loạn năm 2019”. Cảnh sát sau đó tiếp tục bắt thêm hai người khác: cựu nghị sĩ Cheung Kam-hung (vì nghi “kích động thù hận chính phủ”) và một nữ tình nguyện viên họ Lý vì kêu gọi nạn nhân thận trọng khi cung cấp thông tin cá nhân.

Những vụ bắt giữ này đã làm dấy lên sự phẫn nộ của cộng đồng mạng Hồng Kông. Nhiều người chỉ trích chính quyền “bỏ mặc điều cần điều tra nhưng lại bắt những người không đáng bắt”. Họ bày tỏ nỗi thất vọng sâu sắc trước tình trạng đàn áp tiếng nói công dân, cho rằng chính quyền đã “dán nhãn” một bản kiến nghị xuất phát từ tấm lòng và khiến xã hội trở nên tê liệt, sợ hãi và vô cảm.

Dù bản kiến nghị tại Hồng Kông bị buộc phải dừng lại, một cư dân Tai Po đang sống ở nước ngoài đã mở bản kiến nghị thay thế với yêu cầu tương tự. Tính đến ngày 30/11, bản kiến nghị mới đã thu thập được hơn 2.700 chữ ký, trong khi các nỗ lực tìm kiếm cứu nạn tại hiện trường vụ cháy vẫn tiếp tục.

Ca sĩ Tạ An Kỳ mất người quen cũ trong vụ hỏa hoạn

Vụ hỏa hoạn cấp độ 5 xảy ra ngày 26/11 tại khu nhà ở Hung Fook Court (Hồng Phúc Cung), Tai Po, Hồng Kông đã khiến hơn 100 người thiệt mạng và hàng chục người mất tích, trở thành một trong những thảm kịch nghiêm trọng nhất của thành phố. Ca sĩ Tạ An Kỳ (Kay Tse), từng sống tại đây suốt thời thơ ấu, chia sẻ ngày 30/11 rằng cô bàng hoàng, đau đớn trước việc nhiều bạn học cũ, người lớn tuổi và hàng xóm thân thiết thiệt mạng. Cô viết: “Nơi này lưu giữ toàn bộ tuổi thanh xuân của tôi… phải tạm biệt những người bạn học cũ, những bậc tiền bối đáng kính và rất nhiều hàng xóm tốt bụng chỉ trong vài ngày, nỗi đau trong tôi nặng nề đến mức không sao tả xiết”.

Tạ An Kỳ gửi lời tri ân sâu sắc đến lực lượng cứu hỏa và đội ngũ y tế: “Tôi xin gửi lời kính trọng sâu sắc nhất đến tất cả lính cứu hỏa… và lời chia buồn đến gia đình anh Hà Vệ Hầu, người anh hùng đã hy sinh trong nhiệm vụ cứu hộ”. Cô nhấn mạnh tinh thần đoàn kết của người dân: “Ngọn lửa tàn khốc, nhà cửa đổ sập, nhưng chúng ta vẫn có thể nương tựa vào nhau”.

Cô kêu gọi mọi người tiếp tục hỗ trợ các nạn nhân bằng bất kỳ hành động nào, dù nhỏ: một lời chào, một bó hoa, một khoản quyên góp hay một lời cầu chúc thầm lặng. Đồng thời, cô nhắc rằng mỗi người cần chăm sóc chính mình: “Mỗi người phản ứng với nỗi buồn theo cách khác nhau, hãy cho phép bản thân được đau buồn.”

Tạ An Kỳ cho biết những người mất nhà vẫn sẽ đối mặt hành trình dài phía trước, và “sự hỗ trợ của chúng ta không nên dừng lại ở thời điểm này”. Cô cầu nguyện: “Cầu mong người đã khuất được yên nghỉ, người còn sống luôn mạnh mẽ. Chúng ta sẽ cùng nhau bước tiếp”.

Lý Ngọc t/h