Trí tuệ cổ nhân: Nhường đường cho người, đường của mình mới rộng rãi

Người ta ví nhân sinh như một sân khấu lớn, luôn có những thay đổi bất ngờ, hỏi nơi nào là không có mâu thuẫn, nơi nào không có phân tranh? Người không có tấm lòng bao dung thì sẽ mãi gặp ngáng trở, mãi sống mệt mỏi, không có điểm dừng. “Lùi một bước biển rộng trời cao”, khi phát sinh mâu thuẫn với người khác, nếu có đủ lòng bao dung, đủ thông hiểu người khác, có thể nhường đường cho người, lưu lại một chút thiện niệm, thì mâu thuẫn ấy sẽ nhanh chóng được hóa giải.

Một tấm gương về bao dung trong lịch sử là Tể tướng Trạng nguyên Lữ Mông Chính thời nhà Tống. Ông xuất thân là một người ăn xin, nhưng cuối cùng lại làm đến Tể tướng.

Lúc Lữ Mông Chính lần đầu đến triều đình, có một quan viên chỉ vào mặt ông và nói: “Người này mà cũng có thể tham gia vào việc triều chính sao?” Lữ Mông Chính dù nghe rất rõ nhưng vẫn giả như không nghe thấy gì, chỉ cười và bỏ qua.

Một vài vị quan khác nghe thấy lời ấy thì rất bất bình trong tâm, muốn quay lại chất vấn. Nhưng Lữ Mông Chính ngăn họ và nói: “Một khi đã biết tên của ông ta, thì cả đời sẽ không quên được, chi bằng không biết còn tốt hơn!” Lúc ấy các quan viên trong triều đình đều bội phục tấm lòng khoan dung của ông. Về sau, vị quan lại kia đã tìm đến nhà Lữ Mông Chính, đích thân xin lỗi và kết bạn, giúp đỡ lẫn nhau.

Lữ Mông Chính là người có ý chí rộng lớn, độ lượng. Mỗi khi gặp phải người bất đồng ý kiến, ông đều dùng tài khéo léo, uyển chuyển để hiểu đối phương và để đối phương hiểu ý mình. Hoàng đế rất tín nhiệm Lữ Mông Chính.

Lữ Mông Chính cho người khác một đường lui như vậy, không chỉ hóa giải được oán giận trong tâm đối phương mà còn khiến đối phương bội phục. Đây là phong thái của bậc quân tử, cũng thể hiện ra trí tuệ và cảnh giới tu dưỡng thâm hậu của ông.

Thời nhà Tống còn có chuyện về Thiệu Khang Lễ. Ông là người tinh thông Kinh Dịch. Đương thời ông thường lui tới giao lưu cùng Tô Đông Pha. Mặt khác, ông là người bà con của hai anh em lý học gia Trình Hạo và Trình Di. Nhưng quan hệ giữa Trình Hạo và Trình Di với Tô Đông Pha luôn không tốt, không được hòa thuận.

Trước lúc ra đi, Thiệu Khang Lễ bị bệnh rất nặng. Hai anh em Trình Hạo và Trình Di túc trực bên giường chăm sóc. Lúc ấy, bên ngoài có người báo rằng có khách tới thăm Thiệu Khang Lễ. Trình Hạo và Trình Di hỏi ra thì biết người đó chính là Tô Đông Pha nên tìm cách khước từ, không cho vào.

Lúc này, Thiệu Khang Lễ nằm trên giường bệnh đã ốm nặng đến mức không thể nói nổi. Ông liền giơ tay lên ra hiệu, nhưng anh em Trình Hạo và Trình Di không hiểu được ý ông muốn nói là gì.

Một lát sau, Thiệu Khang Lễ cố gắng hết sức, vừa thở vừa nói rằng, nhường đường cho người thì con đường của mình sẽ rộng mở hơn. Nói xong câu ấy, Thiệu Khang Lễ tắt thở mà đi.

Lời nói của Thiệu Khang Lễ quả thực rất có đạo lý. Lưu cho người khác một con đường thì dẫu không thể chung sống cùng nhau vẫn không đến nỗi mất đi sự hòa thuận.

Cho người khác một cơ hội chính là không đem sự tình làm đến tuyệt, không cực đoan, không quá mức. Đây phải là người có tu dưỡng mới có thể làm được. Người hiểu thấu đạo lý này sẽ thấy biến mà không kinh, luôn ung dung bình tĩnh trước mọi tình thế xảy ra.

Những người điêu khắc tượng đều biết rằng, khi chạm khắc đều nên chừa ra một chút, càng đến cuối thì càng phải cẩn thận việc này. Bởi nếu pho tượng không giống, họ có thể từ từ cắt giảm đi cho giống, còn nếu xuống tay quá đà thì pho tượng sẽ hỏng mất. Tương tự, những người đầu bếp khi nấu ăn đều cho một chút muối, không cho quá nhiều, nếu khi ăn thấy vị chưa đủ sẽ cho thêm một chút để vừa miệng… Đây đều là lưu lại cho mình một cơ hội, nó vừa là trí tuệ, vừa là kinh nghiệm sống mà mỗi người cần ghi nhớ.

Con người khi làm việc không nên quá tuyệt tận, nhìn thấy lỗi của người khác không nên chỉ trích trước đám đông, lời nói không nên đến mức cực đoan, có lui có tiến, nhường đường cho người, linh hoạt xử lý, vừa có thể giải quyết được vấn đề phức tạp lại cấp cho tất cả một lối thoát về sau.

Cấp cho người khác cơ hội cũng chính là cho mình lối thoát. Cắt đứt con đường của người khác thì con đường đi của mình cũng sẽ có lúc gặp nguy. Không đẩy người khác vào tình thế khó xử cũng chính là không đẩy mình vào tình thế khó xử. Cho người khác sống thoải mái cũng chính là cấp cho mình sự thoải mái. Đây là cách đối nhân xử thế rất quan trọng.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Ngẩng đầu giải thích không bằng cúi đầu nhận lỗi

Mời xem video: So đo càng nặng thì mất mát càng nhiều