Ánh sáng xanh đang đánh cắp tâm trạng vui vẻ của bạn
- Trúc Nhi
- •
Ngày càng có nhiều người cảm thấy mình dễ rơi vào trạng thái trầm cảm, nhưng liệu có chắc đó chỉ là do áp lực tâm lý hay còn có nguyên nhân nào khác?
Trương Gia Minh – Giám đốc Khoa Di truyền học Ưu sinh tại Bệnh viện Đa khoa Cựu chiến binh Đài Bắc – cho biết: ánh sáng vào ban đêm, đặc biệt là ánh sáng xanh nhân tạo có thể truyền tín hiệu đến vùng não bộ điều khiển cảm xúc và động lực thông qua dây thần kinh thị giác. Điều này khiến con người dễ rơi vào trạng thái buồn bã, mất động lực và thậm chí là trầm cảm.
Ông khuyến cáo: Trước khi đi ngủ khoảng 2 giờ, nên hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính bảng, tivi và các thiết bị phát sáng khác. Đồng thời, nên tháo sạc điện thoại, tắt đèn ngủ và đồng hồ điện tử phát sáng để tạo môi trường tối hoàn toàn. Sau khi thức dậy, hãy cố gắng tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên trong vòng 30 phút đầu tiên để giúp bộ não “khởi động lại” và điều hòa cảm xúc.
Không chỉ là vấn đề tâm lý – ánh sáng đang tác động đến não bộ của bạn
Ông Trương cho biết nhiều bệnh nhân than phiền về tình trạng mất ngủ, thiếu năng lượng và cho rằng mình bị trầm cảm do căng thẳng. Tuy nhiên, các nghiên cứu mới đã chỉ ra rằng ánh sáng – thứ tưởng chừng vô hại – có thể tác động mạnh mẽ đến hoạt động cảm xúc của não bộ.
Một nghiên cứu đăng trên Biên niên Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ năm 2025 cho thấy: ánh sáng ban đêm thông qua dây thần kinh thị giác sẽ kích thích vùng não kiểm soát cảm xúc và động lực sống, khiến con người rơi vào trạng thái mất cân bằng tinh thần.
Ánh sáng xanh – kẻ thù của melatonin và cảm xúc
Ánh sáng xanh là loại ánh sáng có bước sóng ngắn, có nhiều trong ánh sáng mặt trời ban ngày. Nó giúp con người tỉnh táo và tập trung, nhưng cũng dễ gây rối loạn khi xuất hiện sai thời điểm. Người hiện đại ngày nay ít tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên ban ngày nhưng lại thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng xanh nhân tạo vào ban đêm từ điện thoại, máy tính, đèn LED… Điều này khiến não hiểu nhầm rằng “ngày vẫn chưa kết thúc”, làm ức chế hormone melatonin – vốn điều hòa giấc ngủ. Hậu quả là người khó ngủ, mệt mỏi, cảm xúc tiêu cực dần tích tụ.
Ánh sáng xanh còn ảnh hưởng đến gen thần kinh
Không chỉ dừng lại ở tác động tạm thời, nghiên cứu còn cho thấy ánh sáng xanh có thể thay đổi hoạt động gen trong não. Hơn 300 gen trong nhân accumbens – vùng não liên quan đến cảm xúc – bị ảnh hưởng, trong đó có các gen điều hòa serotonin (HTR1A, HTR2A), gen liên quan đến độ dẻo thần kinh (NCAN, HAPLN4). Những thay đổi này khiến não “ghi nhớ” tín hiệu ánh sáng ban đêm như một dạng kích thích quen thuộc, từ đó ảnh hưởng lâu dài đến cảm xúc và chức năng ổn định của não bộ.
Thay đổi thói quen – bảo vệ sức khỏe tinh thần
Ông Trương Gia Minh nhấn mạnh: Những phát hiện trên không chỉ có giá trị khoa học mà còn mang tính ứng dụng rất thực tế. Mỗi người đều có thể bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ để tránh xa “trầm cảm ánh sáng xanh”:
– Giảm ánh sáng nhân tạo trước khi ngủ 2 giờ.
– Tắt các thiết bị phát sáng trong phòng ngủ, sử dụng rèm cản sáng.
– Ưu tiên tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên sau khi thức dậy.
Ông nói: “Ánh sáng là nhịp điệu hữu hình, nhưng cũng là nguồn gây căng thẳng vô hình”. Có thể bạn nghĩ mình đang buồn vì lý do nào đó, nhưng thực ra bộ não của bạn chỉ đang bị ánh sáng ban đêm làm rối loạn.
Trúc Nhi biên dịch
Theo Soundofhope
Xem thêm
Từ khóa ánh sáng xanh
