Các phi hành gia NASA phát hiện ra ‘tinh linh đỏ’ khổng lồ trong cơn giông bão
- Lý Ngọc
- •
Các phi hành gia của NASA gần đây đã chụp được một bức ảnh ngoạn mục trên Trạm vũ trụ quốc tế: một “sứa tinh linh” màu đỏ khổng lồ phun lên từ những đám mây giông trên Bắc Mỹ. Hiện tượng sét khí quyển ở độ cao cực kỳ hiếm này đã được cộng đồng khoa học nghiên cứu trong hơn 30 năm và vẫn còn nhiều bí ẩn chưa được giải đáp.
Phi hành gia Nichole Ayers, phi công của sứ mệnh “Crew-10” của SpaceX và là thành viên của sứ mệnh dài ngày thứ 72 và 73 tới Trạm vũ trụ quốc tế (ISS), đã chụp được hình ảnh tia sét khi nó đi qua Mexico và miền nam Hoa Kỳ, bao gồm California và Texas, vào thứ năm (ngày 3 tháng 7).
“Thật tuyệt vời. Tôi chụp bức ảnh này khi đang bay qua Mexico và Hoa Kỳ”, Ayers viết trên nền tảng xã hội X. Cô giải thích rằng loại sét này là “sự kiện phát sáng thoáng qua” (TLE), được kích hoạt bởi dòng điện mạnh trong cơn giông bão và xảy ra trong bầu khí quyển phía trên các đám mây.
A spectacular display of more than one hundred “red sprite” lightning events was captured above the Himalayas in Tibet. These rare, upward-shooting electrical discharges, occurring high above thunderstorms, were observed near Pumoyongcuo Lake on the southern Tibetan Plateau. pic.twitter.com/N4HUNZdP6W
— Paul White Gold Eagle (@PaulGoldEagle) June 28, 2025
Theo báo cáo của Life Science, TLE bao gồm “tia sáng xanh”, chớp vòng “ELVES” và nhiều dạng khác, phổ biến nhất là sét “elf”. Chúng phát ra ánh sáng đỏ do phản ứng với nitơ trong tầng khí quyển trên và thường liên quan đến giông bão hoặc bão lớn.
“Sứa tinh linh” được đặt tên theo nhiều sợi ánh sáng giống như xúc tu kéo dài ra ngoài từ trung tâm của tia sét. Một số người cũng gọi nó là “cà rốt” vì những sợi ánh sáng mỏng và dài thỉnh thoảng rủ xuống từ dưới đáy như rễ cây. Những tia sét này có thể đạt tới độ cao 50 dặm (khoảng 80 km) so với bề mặt và có nhiều hình dạng và kích cỡ khác nhau.
Sét sứa lần đầu tiên được hành khách hàng không chứng kiến vào những năm 1950 và được chụp ảnh lần đầu tiên vào năm 1989. Đài quan sát Trái đất của NASA chỉ ra rằng hiện tượng tương tự đã được phát hiện trong bầu khí quyển của Sao Mộc, Sao Thổ và Sao Kim trong những năm gần đây.
Mặc dù TLE đã được nghiên cứu trong nhiều thập kỷ, Fox Weather Channel chỉ ra rằng các nhà khoa học vẫn chưa thể giải thích đầy đủ tại sao chỉ một số tia sét mới kích hoạt hiện tượng lóe sáng, trong khi hầu hết thì không.
Mặc dù các quan sát trên mặt đất có cơ hội ghi lại hiện tượng TLE, nhưng Trạm vũ trụ quốc tế cung cấp góc nhìn từ trên cao độc đáo hơn, có thể đồng thời ghi lại tia sét bên dưới các đám mây giông và tia chớp sprite phun trào phía trên, điều này cực kỳ có giá trị để nghiên cứu sự hình thành và đặc điểm của TLE.
Ayers cho biết: “Chúng tôi quan sát từ trên mây và những hình ảnh này giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa TLE và giông bão cũng như các điều kiện hình thành nên chúng”.
Vào tháng 3 năm nay, một phi hành gia khác trên Trạm vũ trụ quốc tế đã chụp được bức ảnh tia sét màu đỏ ở đuôi của một “chiếc phản lực khổng lồ” trên bầu trời New Orleans; vào tháng 6 năm 2024, Space.com cũng đưa tin về bức ảnh tia sét màu đỏ từ sứa biển lơ lửng phía trên một đám mây giông, cũng từ quan sát của trạm vũ trụ.
Xem thêm
