Nhìn lại năm 2022: Hàng loạt “ông lớn” công nghệ tiến hành tái cơ cấu

Theo thống kế, trong thập niên qua, khi lĩnh vực công nghệ phát triển, số lượng việc làm trong ngành này cũng gia tăng một cách nhanh chóng. Số liệu của tổ chức phi lợi nhuận CompTIA chỉ ra rằng lĩnh vực công nghệ đã có thêm 2,3 triệu việc làm mới trong thời gian từ năm 2009 đến 2019.

Trong thời kỳ đại dịch COVID-19 bùng phát mạnh, nhiều đặc quyền dành cho nhân viên được tăng lên khi họ được phép làm việc tại nhà và cá nhân hóa lịch trình làm việc. Họ cũng có thể nhận được các khoản trợ cấp chăm sóc sức khỏe và đi lại khắp thế giới trong khi vẫn làm việc và hưởng lương. Một số công ty thậm chí còn cho phép nhân viên nghỉ làm vào các ngày thứ 6 hàng tuần.

Tuy nhiên, đó đã là câu chuyện của quá khứ. Trong bối cảnh nền kinh tế đang rơi vào tình trạng bất ổn, những lo ngại về nguy cơ xảy ra cuộc suy thoái, áp lực từ lạm phát gia tăng, tình hình xung đột tại Ukraine… nhiều “ông lớn” trong lĩnh vực công nghệ phát hiện ra những điểm bất cập, như công ty đang có quá nhiều nhân viên, song hiệu quả công việc chưa tương xứng với số lượng nhân sự và những ưu đãi họ được hưởng. Vậy nên, cắt giảm chi phí là điều cần thực hiện ngay. Theo đó, làn sóng tái cơ cấu công ty, tinh gọn bộ máy nhân sự để hướng tới cải thiện hiệu suất đã diễn ra đồng loạt ở lĩnh vực công nghệ trong năm 2022.

Ông Mark Zuckerberg, người sáng lập Meta (công ty mẹ của Facebook), là CEO hãng công nghệ lớn tại Mỹ “nổ phát súng đầu tiên” cho làn sóng này. Để ứng phó với sự ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, Meta từng tuyển dụng nhân sự trên diện rộng trong 2 năm qua, tăng số lượng từ 48.000 nhân viên vào cuối năm 2019 lên 77.800 người vào đầu năm nay. Tuy nhiên, vị CEO này đã dự đoán rằng nền kinh tế thế giới đang chuẩn bị rơi vào một trong những đợt suy thoái tồi tệ nhất lịch sử và từ đó quyết định đóng băng tuyển dụng, đồng thời sa thải nhiều nhân viên để tiết giảm chi phí hoạt động xuống mức thấp nhất.

Ông thừa nhận rằng mình đã lạc quan quá mức khi tính toán sự tăng trưởng của hãng, dẫn đến tuyển dụng quá nhiều nhân sự. Hồi giữa tháng trước, Meta thông báo đã cắt giảm 11.000 lao động, tương đương 13% tổng số nhân sự của công ty này.

Trong khi đó, CEO của Google, ông Sundar Pichai, cho hay: “Rõ ràng hiệu suất hoạt động của chúng tôi hiện chưa tương ứng số lượng nhân viên mà chúng tôi có. Chúng tôi cần tạo ra một nền văn hóa doanh nghiệp tập trung vào sứ mệnh, sản phẩm và khách hàng của doanh nghiệp”. Được biết, Google đang cân nhắc việc tiến hành tái cơ cấu doanh nghiệp, đóng băng tuyển dụng và đầu tư cho đến năm 2023, đồng thời thúc đẩy nhân viên làm việc năng suất hơn thời điểm hiện tại.

Ông Brian Olsavsky, Giám đốc Tài chính của Amazon, phát biểu rằng công ty đang thừa nhân sự sau khi thực hiện tuyển dụng quy mô lớn trong 2 năm đại dịch. Điều này dẫn đến hiệu quả công việc bị ảnh hưởng và theo đó “gã khổng lồ” ngành thương mại điện tử này buộc phải tạm dừng phát triển các cơ sở văn phòng mới, đồng thời cân nhắc sa thải bớt một lượng nhân viên trong tương lai.

Tập đoàn phần mềm Microsoft, hãng máy tính HP, ứng dụng nhắn tin Snapchat hay công ty cung cấp dịch vụ đặt xe trực tuyến Lyft… đã cắt giảm một số nhân viên thuộc các bộ phận nhất định. Sàn giao dịch tiền điện tử Coinbase Global cũng thông báo tạm ngừng tuyển dụng tất cả các vị trí công việc mới do các điều kiện thị trường hiện tại.

Đối với Twitter, ngay sau khi nắm quyền, chủ sở hữu mới, ông Elon Musk, đã cắt giảm tới 50% lực lượng lao động của hãng này, chấm dứt hình thức làm việc từ xa, dừng phụ cấp cho nhân viên và biến văn phòng tại trụ sở chính của Twitter ở San Francisco thành phòng ngủ được trang bị tủ quần áo và máy giặt. Ngày nghỉ ngơi được áp dụng trong toàn công ty cũng đã biến mất khỏi thời gian biểu… Tính đến nay, mạng xã hội này chỉ còn vỏn vẹn 2.700 nhân sự. Trước đó, với tư cách CEO của Tesla, ông Musk cũng đã cho đóng cửa văn phòng của hãng xe điện này tại San Mateo ở tiểu bang California và cắt giảm khoảng 200 nhân sự nơi đây.

Cách điều hành của ông Elon Musk đã gây ra làn sóng phản đối mạnh mẽ trong nhân viên, nhưng lại nhận được sự tán đồng từ CEO của các doanh nghiệp công nghệ khác. Đối với những người có công ty riêng phát triển quá nhanh trong thời kỳ bùng nổ công nghệ, ông Elon Musk chính là người mang lập ra hình mẫu về việc có thể giảm bớt tình trạng “phình to” khi rủi ro suy thoái kinh tế ập đến.

Ông Andrew Chen, Giám đốc cấp cao của công ty đầu tư mạo hiểm Andreessen Horowitz, chia sẻ: “Những động thái của ông Musk tại Twitter tạo động lực để những người ở vị trí lãnh đạo đưa ra quyết định khó khăn trong thời kỳ suy thoái kinh tế, những quyết định mà trước đây họ không nghĩ tới”. Nhiều CEO khác cũng thừa nhận rằng họ coi mô hình tái cơ cấu của Twitter như một ví dụ điển hình về tính hiệu quả và đồng thời đang loại bỏ dần các hoạt động không thực sự thiết yếu để tiết kiệm chi phí.

Còn tại Trung Quốc, các công ty lớn cũng “tái cơ cấu để tối ưu hóa kinh doanh” trong bối cảnh lĩnh vực công nghệ trong nước bị siết chặt theo quy định đối với hoạt động thương mại điện tử, tình hình suy thoái kinh tế, cũng như do các đối tác toàn cầu sa thải nhân viên. Tập đoàn Alibaba Group Holding xác nhận đã sa thải gần 10.000 nhân viên chỉ trong quý II/2022, khi gã khổng lồ thương mại điện tử này phải vật lộn với doanh số bán hàng trì trệ trong bối cảnh chi tiêu tiêu dùng yếu đi và những khó khăn kinh tế ngày càng lan rộng ở trong nước. Chỉ tính trong nửa đầu năm nay, Alibaba Group Holding đã sa thải hơn 13.600 nhân sự, qua đó đánh dấu mức giảm quy mô biên chế lớn đầu tiên của công ty kể từ tháng 3/2016.

Trong khi đó, “ông lớn” truyền thông xã hội Tencent Holdings đã cắt giảm 7.300 nhân viên trong 2 quý đầu năm nay, còn Xiaomi ngày 20/12 vừa qua cũng thông báo bắt đầu sa thải nhân viên trong mảng kinh doanh điện thoại thông minh và dịch vụ Internet. Theo Xiaomi, kế hoạch tinh giản này ảnh hưởng tới chưa đến 10% tổng lực lượng lao động của hãng (hơn 35.300 nhân viên tính đến tháng 9/2022) và những người bị sa thải sẽ được bồi thường theo quy định.

Để sẵn sàng ứng phó với một môi trường kinh doanh khó khăn hơn, các hãng công nghệ tại Đông Nam Á cũng đang sa thải nhân sự để cắt giảm chi phí và kiếm thêm lợi nhuận. Các công ty công nghệ lớn nhất Đông Nam Á, như GoTo của Indonesia, Grab và Sea của Singapore, đã giảm tổng số nhân lực của họ tới 10% trong năm 2022.

Thống kê của Layoffs.fyi, trang web tổng hợp những thông tin cắt giảm nhân sự của các công ty trên thế giới, chỉ ra rằng các quyết định cắt giảm việc làm tại 917 công ty công nghệ đã ảnh hưởng đến hơn 144.500 người trên thế giới trong năm nay. Dẫu vạy, giới chuyên gia nhận định rằng đây không phải là dấu hiệu cho thấy sự suy thoái dài hạn của lĩnh vực công nghệ mà chỉ là sự chuyển dịch tất yếu sau thời kỳ mà các hãng công nghệ “ăn nên làm ra”.

Phan Anh