Bộ NN-MT đề xuất bỏ quy định về giá đất cụ thể, thay bằng bảng giá đất để tính tiền sử dụng đất và bồi thường khi thu hồi đất, nhằm đơn giản hóa quy trình và đẩy nhanh tiến độ dự án.

bo nn mt de xuat bo gia dat cu the tinh tien su dung dat theo bang gia dat
Khu dân cư cao cấp Sala, TP.HCM, Việt Nam. (Ảnh: Goami/shutterstock)

Ngày 18/8, Bộ Tư pháp công bố hồ sơ thẩm định dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Đất đai 2024, do Bộ Nông nghiệp – Môi trường (Bộ NN-MT) soạn thảo. Dự thảo đề xuất thay đổi cách xác định giá đất để tính tiền sử dụng đất và bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

Hiện nay, việc xác định giá đất cụ thể để giao đất, cho thuê đất hoặc chuyển mục đích sử dụng đất phụ thuộc vào giá thị trường thứ cấp (chuyển nhượng, cho thuê, góp vốn bằng quyền sử dụng đất) và kết quả từ đơn vị tư vấn định giá.

Tuy nhiên, phương pháp này gặp khó khăn do giá đất biến động, thiếu ổn định và không thống nhất. Điều này khiến giá đất không phản ánh đúng giá trị thực tế, làm chậm tiến độ thực hiện các dự án đầu tư và gia tăng chi phí.

Để khắc phục, Bộ NN-MT đề xuất bỏ quy định xác định giá đất cụ thể. Thay vào đó, tiền sử dụng đất sẽ được tính dựa trên bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất và tỷ lệ tính tiền sử dụng đất theo loại đất, đối tượng và hình thức sử dụng. Tương tự, tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất cũng sẽ dựa trên bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất.

Theo Bộ NN-MT, việc áp dụng bảng giá đất giúp đơn giản hóa quy trình tính toán, rút ngắn thời gian xác định nghĩa vụ tài chính và tiết kiệm chi phí thuê tư vấn định giá. Phương pháp này cũng đẩy nhanh việc đưa đất vào sử dụng, tránh lãng phí tài nguyên. Đối với bồi thường thu hồi đất, bảng giá đất đảm bảo tính thống nhất với các quy định hiện hành về tái định cư.

Tuy nhiên, việc bỏ giá đất cụ thể có thể làm giảm nguồn thu ngân sách từ tiền sử dụng đất và tiền thuê đất. Đồng thời, tiền bồi thường theo bảng giá đất có thể thấp hơn so với giá đất cụ thể, dẫn đến nguy cơ phát sinh khiếu nại từ người dân.

Để giải quyết, Bộ NN-MT cho rằng cần ưu tiên xem đất đai là yếu tố đầu vào cho sản xuất kinh doanh, thay vì tập trung tăng thu ngân sách. Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ thỏa đáng cho người bị thu hồi đất để hạn chế khiếu nại.

Dự thảo cũng đề xuất bảng giá đất được xây dựng theo loại đất, khu vực, vị trí và do HĐND cấp tỉnh quyết định, áp dụng định kỳ 5 năm/lần, bắt đầu từ ngày 1/1 của năm đầu kỳ.

UBND cấp tỉnh có thể bổ sung bảng giá đất trong năm nếu cần thiết. Hệ số điều chỉnh giá đất, phản ánh tỷ lệ tăng hoặc giảm giá đất theo khu vực và vị trí, sẽ được UBND cấp tỉnh ban hành hàng năm từ ngày 1/1, với khả năng sửa đổi hoặc bổ sung khi cần.

Lan Anh