Điểm tin kinh tế Việt Nam, thế giới nổi bật Tuần 41 (9/10-15/10)

Sau BOT đường bộ sẽ có BOT đường thủy? Nhật Bản mở cửa trạm xăng dầu đầu tiên tại Việt Nam; Trung Quốc gặp vận hạn trong tham vọng xuất khẩu công nghệ đường sắt ra thế giới; Đại chiến taxi đi đến đỉnh điểm với những hành động “không hay”…là những tin kinh tế nổi bật trong tuần qua.

Tin kinh tế Việt Nam

• Nhật Bản mở cửa trạm xăng dầu đầu tiên tại Việt Nam. Idemitsu Q8 Petroleum là trạm xăng 100% vốn nước ngoài đầu tiên hoạt động tại Việt Nam. Sự góp mặt của hãng xăng dầu đến từ Nhật Bản và đặc biệt là phong cách phục vụ mang đậm văn hóa Nhật đã mang đến cho thị trường xăng dầu Việt Nam một “làn gió mới”. Số lượt người đến đổ xăng tại cây xăng Nhật Bản đã trở nên quá tải sau khi cộng đồng mạng lan tỏa hình ảnh vị Giám đốc người Nhật của Idemitsu Q8 đội mưa cuối chào khách hàng.
  Idemitsu Q8 đã gửi thông điệp đến khách hàng rằng, bán xăng chính xác đến 0,01 lít, cùng với đó là hệ thống phần mềm quản lý tự động cho phép thanh toán bằng thẻ.

• Đại chiến các hãng Taxi: Thế ba bên khó dung hòa? Ngành thuế muốn Uber, Grab đóng góp cho ngân sách nhiều hơn; các hãng taxi truyền thống thì yêu cầu Uber, Grab ngừng hoạt động; nhưng người tiêu dùng thì lại mong muốn sử dụng dịch vụ này. Làm thế nào để dung hòa những lợi ích đầy mâu thuẫn này là bài toán đặt ra cho giới cơ quan hữu trách.
  Mâu thuẩn giữa các hãng taxi đã lên đến đỉnh điểm trong tuần qua khi hàng loạt các tài xế taxi của Vinasun, Mai Linh, Vạn Xuân,… dán băng rôn phản đối Grab, Uber gây mất thiện cảm cho người đi đường. Hành động này ngay sau đó đã được dập tắt bởi yêu cầu của Sở GTVT cho rằng đó là điều “không hay”.
  Thành ủy TP.HCM cho rằng, do trong giai đoạn thí điểm nên phát sinh những vấn đề chưa lường hết. Để không làm ảnh hưởng đến hình ảnh và hoạt động kinh doanh trên địa bàn, Thành ủy đã đề nghị tài xế Vinasun cần tháo gỡ băng rôn càng sớm càng tốt.
• Tổng giám đốc Vietlott đột ngột xin từ chức. Ông Tống Quốc Trường, Tổng giám đốc công ty Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott), xin từ chức kể từ ngày 1/10 vì lý do cá nhân. Điều này gây bất ngờ lớn trong dư luận bởi quyết định từ chức được đưa ra trong bối cảnh Vietlott đang kinh doanh khởi sắc.
  Có nhiều đồn đoán cho rằng sự rút lui của ông Tống Quốc Trường là có liên quan đến các sai phạm trong những hợp đồng đầu tư ủy thác, và thao túng giá cổ phiếu của PVFC trước đây lúc ông còn đương nhiệm. Trong danh sách gần 800 cá nhân ủy thác đầu tư cổ phiếu của PVFC, có ông Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Chủ tịch PVN, lúc đó giữ chức Phó TGĐ PVFC; bà Nguyễn Thị Minh Thu, nguyên Tổng giám đốc OceanBank… là những bị cáo trong đại án Oceanbank vừa mới bị tuyên án.
• Sau BOT đường bộ sẽ có BOT đường thủy? Khi BOT Cai Lậy vẫn đang còn dậy sóng vì đặt sai vị trí trạm, tại Tiền Giang, một BOT đường thủy đầu tiên sắp được thực hiện. Dự án BOT đường thủy này cũng nhận phải rất nhiều ý kiến trái chiều.
  Nhiều người dân và chủ doanh nghiệp bức xúc vì cho rằng phần lớn tuyến kênh đã được làm từ vốn ngân sách, chỉ còn 11 km cuối cùng lại áp dụng BOT để tính phí cho cả toàn dự án (28,7 km) là điều không hợp lý. Một số chủ doanh nghiệp cho hay trước có tình trạng kẹt kênh Chợ Gạo là do lòng cầu hẹp, khoang thông thuyền nhỏ. Hai năm nay có cầu mới, nên không còn kẹt nữa.

Tin kinh tế thế giới

• Giải Nobel kinh tế 2017 đã được trao cho Giáo sư kinh tế học người Mỹ, Richard Thaler, một trong những nhà sáng lập lý thuyết kinh tế học hành vi. Trong thông báo công bố giải Nobel Kinh tế 2017 hôm thứ Hai (9/10), Ủy ban Nobel nói rằng ông Richard Thaler đã chứng minh làm thế nào “nudging” (thúc) – một thuật ngữ mà ông đặt ra – có thể giúp mọi người thực hiện kiểm soát hành vi tốt hơn.
  Lý thuyết Cú Hích của Giáo sư Thaler xét đến hành vi này dựa trên tiền đề đơn giản rằng con người thường lựa chọn những gì dễ dàng nhất đối với họ, chứ không phải lựa chọn thông minh nhất.
  Ban hội thẩm giải Nobel nói rằng những hiểu biết của Giáo sư Thaler đã giúp mọi người nhận ra các thủ đoạn marketing và tránh được những quyết định kinh tế tồi tệ.
  Đặc biệt, công trình của ông cũng “thúc đẩy” giúp mọi người thực hiện nhiều kế hoạch dài hạn hơn, chẳng hạn như tiết kiệm lương hưu thay vì mua sắm thả phanh.

• Điều gì khiến dự án tàu cao tốc của Trung Quốc ở nước ngoài đi chệch đường ray? Những nỗ lực của Trung Quốc nhằm xuất khẩu công nghệ đường sắt cao tốc ra nước ngoài đang gặp phải nhiều chướng ngại.
  Dự án tỷ đô đường sắt cao tốc Trung-Thái đã một lần nữa bị trì hoãn, lần này là do không đạt tiêu chuẩn an toàn về môi trường đe dọa sẽ làm trật bánh kế hoạch vốn đầy tai tiếng này.
  Điều này chỉ là một trong số những rào cản mà Trung Quốc phải đối mặt trong chiến lược xuất khẩu công nghệ tàu cao tốc trên toàn thế giới, mở đường cho chiến lược Con đường tơ lụa mới nối Trung Quốc với châu Âu và xa hơn nữa.
  Tuy nhiên, chiến lược đầy tham vọng của Trung Quốc luôn đụng phải các chướng ngại.

• Các nữ doanh nhân phản ứng tích cực với đề xuất cắt giảm thuế kỷ lục của ông Trump. Theo tổ chức đại diện cho phụ nữ Mỹ trong giới kinh doanh (WIPP), kế hoạch cải cách thuế của Tổng thống Trump sẽ tạo thêm 10 triệu chủ doanh nghiệp là phụ nữ.
  Bà Jane Campbell, Chủ tịch WIPP, một tổ chức vận động phi chính phủ đại diện cho các nữ doanh nhân, nói: “Chúng tôi đã thấy một bước tiến đáng kinh ngạc trong nỗ lực làm cân bằng gánh nặng thuế giữa các công ty không chịu thuế thu nhập và công ty đại chúng.”
  Kế hoạch cải tổ thuế do chính quyền ông Trump đề xuất sẽ làm giảm mức thuế xuống 20% ​​đối với các công ty thông thường (doanh nghiệp C) và 25% đối với các công ty không chịu thuế thu nhập.
  Trong một phát biểu tại cuộc gặp với Quốc hội do WIPP tổ chức vào hôm 4/10, bà Campbell cho biết: “Các thành viên của WIPP cảm thấy được khích lệ thực sự.”
  Theo bà, mức thuế suất mới 25% này sẽ thúc đẩy làm tăng thêm 10 triệu chủ doanh nghiệp nữ cho Mỹ quốc.
  Tại Mỹ, các doanh nghiệp do phụ nữ sở hữu chiếm hơn 1/3 tổng số lượng doanh nghiệp của Mỹ, và phần lớn trong số họ là ‘công ty không chịu thuế thu nhập’ (pass-through entities) mà thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ được quy về tính thuế thu nhập cá nhân.
• Giá dầu có thể xuống còn 10 USD mỗi thùng trong 6-8 năm tới do sự trỗi dậy của các nguồn năng lượng mới. Đó là dự báo của ông Chris Watling, CEO của Longview Economics, một đơn vị nghiên cứu kinh tế độc lập tại Anh.Ông lập luận rằng, những gì đang diễn ra với thị trường xe điện có ảnh hưởng rất lớn. Rõ ràng, 70% lượng dầu đang được tiêu thụ trên thế giới là phục vụ cho việc di chuyển.
  “Chúng ta đã quên rồi đúng không? 120 năm trước thế giới đâu có sống nhờ dầu mỏ. Dầu chưa bao giờ thúc đẩy kinh tế toàn cầu. Vấn đề là các nguồn năng lượng thay thế đang trỗi dậy. Mọi thứ đang thay đổi”, ông Watling nói.
  Trong thứ 5 vừa rồi (12/10), Cơ quan Năng lượng quốc tế IEA cũng đã ra báo cáo về triển vọng toàn cầu của thị trường dầu mỏ năm 2018 rằng không có nhiều cơ hội để giá dầu có thể leo thang.

• Chính quyền Mỹ phản đối kế hoạch tăng vốn của WB. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 13/10 đã bác kế hoạch tăng nguồn vốn của Ngân hàng Thế giới (WB), điều mà WB cho là cần thiết để tăng cường thực hiện nhiệm vụ chống đói nghèo toàn cầu.
  Trong tuyên bố gửi tới Ủy ban Phát triển, cơ quan định hướng chương trình hành động cho WB và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cho rằng WB, thể chế đặt trụ sở tại Washington, đang hoạt động thiếu hiệu quả và cần phải nỗ lực hơn nữa trong việc phân bổ 60 tỷ USD/năm trong quỹ tài chính phát triển.
  Tuần qua, Tổng thống Trump cũng đã ra thông báo rằng nước Mỹ sẽ chính thức rút khỏi Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục Liên Hiệp Quốc (UNESCO), sau nhiều năm Wasington tự tách mình khỏi tổ chức này vì cho rằng  UNESCO “có khuynh hướng chống Israel”.

Khu vực ngân hàng

• Cá nhân có nên đầu tư vào Bitcoin?  Câu trả lời là không, theo các chuyên gia của tờ Nhật báo phố Wall. Các chuyên gia tài chính cho rằng bất chấp nhiều cám dỗ, rủi ro thị trường và pháp lý ở thời điểm hiện tại là quá lớn.
  Theo CoinDesk, đầu tuần này (9/10), giá bitcoin đã giao dịch ở mức 4.880 USD sau khi kết thúc năm 2016 ở mức khoảng 968 USD. Một sự gia tăng đáng kinh ngạc!
  Mặc dù vậy, hầu hết các chuyên gia tư vấn đều không khuyến khích đầu tư vào tiền tệ số trong thời điểm này.
  Họ chỉ ra rằng có một số rủi ro về mặt pháp lý và thị trường nội tại trong giao dịch tiền ảo. Bitcoin và các loại tiền tệ số tương tự khác có thể mang lại cơ hội đầu tư trong tương lai, nhưng hiện tại thì chúng vẫn chỉ là những khoản đặt cược mang tính đầu cơ mà các nhà đầu tư nên thận trọng hoặc tránh hoàn toàn.
  Bà Julie Ford, nhà sáng lập Giải pháp Tài chính Ford tại New York, cho biết: “Mặc dù tiềm năng tăng trưởng của bitcoin là rất cám dỗ, song nguy cơ mất mát lớn là điều không tương xứng với các khoản đầu tư ổn định mang tính dài hạn như tiết kiệm đại học, mua nhà hoặc quỹ hưu trí”.
• Nhân sự Sacombank tiếp tục có biến động lớn. Lần này là Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc tiền tệ của ngân hàng xin thôi việc sau 9 năm gắn bó vì lý do cá nhân. Trước đó, Sacombank đã thay đổi hàng loạt vị trí như Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc và Phó tổng giám đốc tại ngân hàng mẹ; các Trưởng ban kiểm toán nội bộ và Phó Tổng giám đốc tại các chi nhánh; lãnh đạo cấp cao tại Sacombank Lào, Campuchia và Công ty Kiều hối Sacombank.
• 4 dự án của Vinachem còn nợ các ngân hàng hơn 16.000 tỷ đồng. Trong đó, các dự án Đạm Ninh Bình, Đạm Hà Bắc, DAP số 2 Lào Cai, DAP Hải Phòng nợ tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) là 8.588 tỷ đồng. Vinachem xin kéo dài thời hạn vay, giảm lãi suất nhưng chưa được VDB giải quyết.
  Bên cạnh đó, Vinachem còn cho biết, việc quyết toán dự án hoàn thành để chi trả cho nhà thầu thi công đang gặp khó khăn vì các ngân hàng không giải ngân cho Vinachem vay tiếp.Tìm đến sự hỗ trợ từ phía Ngân hàng nhà nước có lẽ là cứu cánh duy nhất lúc này của Vinachem. Và một lần nữa, chính phủ phải đứng ra giải quyết các mớ hổn lốn từ những tập đoàn công ty nhà nước mang lại. 

Thị trường chứng khoán

• Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa trải qua một tuần giao dịch với những diễn biến khá bất ngờ. Mặc dù khối ngoại đẩy mạnh bán ròng 551 tỷ đồng, nhưng cả hai chỉ số VN-Index và HNX-Index đều có những phiên tăng điểm nhẹ, chỉ số VN-Index đã vượt qua mốc 820 điểm, tăng 1,63%; chỉ số HNX-Index tăng 1,05% lên 109,11 điểm.
• Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế làm rõ phản ánh việc bán vốn sai quy định, liên quan đến việc thoái vốn nhà nước, sáp nhập Công ty cổ phần Nhựa Y tế (Mediplast) vào Tổng công ty Thiết bị Y tế (Vinamed). Vụ sáp nhập này đã gây ra nhiều làn sóng dư luận không tốt về công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trên các kênh thông tin cả nước.
  Cụ thể, trong khoảng thời gian từ 31/12/2016 đến tháng 4/2017, ngay trước thềm ĐHĐCĐ bất thường, Vinamed đã chuyển nhượng 45% vốn Mediplast, giảm tỷ lệ sở hữu xuống chỉ còn 23,86% mà không công bố thông tin cho các cổ đông, điều này được cho là đã vi phạm quy định của Nghị định số 91/2015/NĐ-CP ngày 13/10/2015 của Chính phủ.
• Công ty xuất khẩu cá tra Vĩnh Hoàn (VHC) thu hơn 211 triệu USD trong 9 tháng. Riêng trong quý III/2017, doanh thu xuất khẩu đạt hơn 71 triệu USD, tăng 6% so với cùng kỳ. Đánh dấu tín hiệu tích cực xuất khẩu sang thị trường Mỹ đang được phục hồi.
• Công ty quản lý bay Việt Nam (VATM) đang bị các hãng bay nợ hơn 577 tỷ đồng. Trong đó, có 2 hãng bay trong nước đã bị rút giấy phép bay hoặc dừng bày chờ phá sản là Air Mekong và Indochina Airlines; và một hãng hàng không đến từ Ukraina, Aerosvit Airlines.Trong báo cáo gửi Bộ Giao thông vận tải và Bộ Tài chính về tình hình nợ đọng, VATM cho biết số công nợ khó đòi của công ty này hiện vào khoảng 28 tỷ đồng, chủ yếu rơi vào các hãng đã sử dụng dịch vụ điều hành bay trong và ngoài nước nhưng đã dừng khai thác bay (phá sản hoặc không duy trì hoạt động bay nữa). Trong đó, nợ không có khả năng thu hồi là 9,4 tỷ đồng.
• Chứng khoán Phú Hưng bị phạt 125 triệu đồng do vi phạm quy định về giao dịch ký quỹ chứng khoán. Cụ thể, công ty cho khách hàng thực hiện giao dịch ký quỹ vượt quá sức mua hiện có trên tài khoản giao dịch ký quỹ của khách hàng, cho khách hàng vay tiền để thực hiện giao dịch ký quỹ khi không đảm bảo tỷ lệ ký quỹ duy trì, dư nợ cho vay giao dịch ký quỹ đối với khách hàng vượt quá 3% vốn chủ sở hữu của Công ty theo quy định về giao dịch ký quỹ.

Chân Hồ (T/h)

Xem thêm: