Ngày 14/1, Ủy ban Châu Âu đã cáo buộc Trung Quốc hạn chế quyền tiếp cận các thiết bị y tế châu Âu trên thị trường mua sắm công của nước này, trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Liên minh Châu Âu (EU) và Bắc Kinh gia tăng.

thiet bi y te
Thiết bị y tế. (Ảnh: Shutteratock)

Kết quả của cuộc điều tra kéo dài 9 tháng đã được công bố vào ngày 13/1. Ủy viên Thương mại Maros Sefcovic cho biết, đã phát hiện Trung Quốc phân biệt đối xử nghiêm trọng với các nhà sản xuất thiết bị y tế EU trong các cuộc đấu thầu mua sắm công.

Báo cáo chỉ ra rằng các chính sách của Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) buộc các bệnh viện địa phương phải lựa chọn các nhà cung cấp trong nước và tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh cho các công ty nước ngoài.

Trong một tuyên bố, Sefcovic cho biết, ông sẵn sàng thực hiện các biện pháp quyết liệt để bảo vệ điều kiện cạnh tranh bình đẳng, đồng thời nhấn mạnh rằng ông ủng hộ việc tìm ra giải pháp có thể chấp nhận được thông qua đối thoại.

Các biện pháp này có thể bao gồm việc hạn chế hoặc loại trừ sự tham gia của các nhà cung cấp và nhà thầu Trung Quốc vào các hợp đồng công của EU. Brussels, thủ đô thực tế của EU, đã mở một cuộc điều tra vào cuối tháng 4/2024, nghi ngờ Trung Quốc ưu ái các nhà cung cấp của mình trên thị trường nội địa.

Báo cáo của ủy ban, được công bố vào thứ Ba (14/1), kết luận rằng Trung Quốc đã thực hiện nhiều hình thức phân biệt đối xử trực tiếp và gián tiếp đối với các thiết bị y tế của EU và các nhà cung cấp của họ, dẫn đến tình trạng suy giảm đáng kể về điều kiện tiếp cận thị trường này trên toàn lãnh thổ Trung Quốc.

Những hành vi không công bằng này liên quan đến nhiều loại sản phẩm, từ băng, nạng và nẹp cho đến xe lăn, máy khử trùng phòng thí nghiệm và máy chụp X-quang.

Báo cáo đề cập rằng thiết bị y tế hiệu suất cao là một trong những ngành công nghiệp cốt lõi của kế hoạch “Made in China 2025”. Theo kế hoạch, Trung Quốc đặt mục tiêu đạt tỷ lệ nội địa hóa 70% đối với thiết bị y tế cao cấp vào năm 2025 và 95% vào năm 2030. Chính sách này đã thúc đẩy nhiều tỉnh đưa ra các biện pháp hỗ trợ các nhà cung cấp địa phương, như quy định về mua sắm thiết bị y tế của tỉnh An Huy.

Đồng thời, báo cáo chỉ trích tình trạng thiếu minh bạch trong quá trình mua sắm thiết bị y tế của Trung Quốc. Dữ liệu cho thấy, trong số 380.000 dự án đấu thầu thiết bị y tế trong 8 năm qua, chưa đến 10% tài liệu đấu thầu cung cấp các tiêu chuẩn đủ điều kiện dễ tiếp cận và 87% tài liệu đấu thầu có chứa các điều khoản phân biệt đối xử trực tiếp hoặc gián tiếp.

Châu Âu và Trung Quốc cáo buộc nhau thực hiện các biện pháp bảo hộ. Trong những năm gần đây, EU đã được trang bị vũ khí chưa từng có, để chống lại các hoạt động kinh doanh phân biệt đối xử mà EU coi mình là nạn nhân, đặc biệt là ở Trung Quốc.

Brussels tuyên bố chấm dứt thời kỳ châu Âu ngây thơ, và triển khai một loạt các biện pháp chống lại Bắc Kinh trong nhiều lĩnh vực, từ ô tô đến đường sắt, tấm pin mặt trời và năng lượng gió.

Cuộc điều tra về thiết bị y tế là thủ tục đầu tiên theo cơ chế mới do EU khởi xướng vào năm 2022, nhằm tiếp cận thị trường mua sắm công nước ngoài. EU ước tính, 95% các cuộc đấu thầu công khai của họ có sự cạnh tranh từ phần còn lại của thế giới, trong khi các công ty châu Âu hầu như không được tiếp cận thị trường mở của Trung Quốc.

Trong một động thái quản lý khác, năm 2024, EU đã áp dụng mức phụ phí lên tới 35% đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất. Trung Quốc cũng ngay lập tức thực hiện các biện pháp đối phó.

Từ ngày 11/10/2024, Bắc Kinh đã yêu cầu những nhà nhập khẩu rượu mạnh làm từ rượu vang, chủ yếu là rượu cognac, phải trả tiền đặt cọc hoặc bảo lãnh ngân hàng cho hải quan Trung Quốc, như một phần của cuộc điều tra chống bán phá giá. Trung Quốc còn mở cuộc điều tra về thịt lợn và sữa nhập khẩu từ châu Âu.

Tuần trước, Bộ Thương mại Trung Quốc đã lên án châu Âu vì thiết lập các rào cản thương mại phân biệt đối xử với các sản phẩm của Trung Quốc. Bộ này nhấn mạnh, các sản phẩm của Trung Quốc bị đối xử “bất lợi hơn so với các sản phẩm từ Thế giới thứ ba” tại EU. Cáo buộc đã bị Brussels bác bỏ.

Khi các chính sách của EU gần hơn với lập trường của Hoa Kỳ về Trung Quốc, quan hệ kinh tế EU-Trung Quốc có thể trở nên căng thẳng hơn nữa. Việc EU công bố báo cáo đã làm tăng thêm sự bất ổn cho các cuộc đàm phán thương mại trong tương lai giữa hai bên.

Bình Minh (t/h)