Tâm lý bi quan lan rộng ở Trung Quốc
Ngay cả khi AI và robot hứa hẹn một tương lai thú vị thì cuộc sống hàng ngày của nhiều người dân Trung Quốc vẫn ngập trong lo âu. Tuần qua, một tài khoản mạng xã hội do nhà nước điều hành đã phải đăng bình luận để xoa dịu nỗi sợ hãi .
Trong số những tiêu đề ảm đạm xuất hiện vào mùa hè này, có một tiêu đề đã thu hút rất nhiều sự chú ý trực tuyến đến nỗi một tài khoản mạng xã hội do nhà nước điều hành đã đăng một bình luận vào thứ Bảy để xoa dịu nỗi sợ hãi .
Quan ngại phải đóng bảo hiểm đầy đủ khi doanh nghiệp làm ăn thất bát, người lao động mất việc làm
Mối lo ngại là phán quyết của tòa án có hiệu lực vào ngày 1 tháng 9 sẽ buộc các doanh nghiệp đang gặp khó khăn phải mua bảo hiểm quốc gia cho tất cả nhân viên, trong bối cảnh thường xuyên có những lời bàn tán về việc cắt giảm lương và cạnh tranh khốc liệt.
Thực tế thì phán quyết này không phải là điều gì mới mẻ.
“Không phải là chính phủ đã thay đổi chính sách, mà là nhiều doanh nghiệp đã không tuân thủ chính sách”, Wen Biao, Tổng Giám đốc Công ty Qianhe Technology Logistics có trụ sở tại Thâm Quyến, phát biểu bằng tiếng Quan Thoại được CNBC dịch lại.
Đây là một vùng xám chưa được thực thi, cho phép người lao động mang về nhà nhiều tiền hơn hoặc doanh nghiệp chi tiêu ít hơn cho lao động. Chương trình bảo hiểm “xã hội” của Trung Quốc bao gồm bảo hiểm y tế và hưu trí, nghĩa là tiền mặt bị khóa lại cho các trường hợp y tế hoặc nghỉ hưu sau nhiều thập kỷ.
Sự chú ý mới này đã làm dấy lên những cuộc thảo luận về mức lương thấp và tình trạng làm thêm giờ thường xuyên, làm tăng thêm tâm lý chán nản.
Triển vọng ảm đạm
Vào cuối tháng 7, triển vọng việc làm đã giảm xuống mức thấp kỷ lục, theo khảo sát hàng quý của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc.
Điều đó khiến Morgan Stanley phải cắt giảm chỉ số tâm lý xã hội ở Trung Quốc xuống mức thấp nhất kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.
Tâm lý người tiêu dùng tại Mỹ cũng đã xấu đi, theo báo cáo sơ bộ tháng 8 do Đại học Michigan biên soạn. Mặc dù người tiêu dùng Mỹ không chuẩn bị cho tình huống xấu nhất, như khi căng thẳng thương mại leo thang hồi tháng 4, nhiều người vẫn dự đoán lạm phát và thất nghiệp sẽ xấu đi, báo cáo cho biết.
Căng thẳng thương mại vẫn tiếp diễn, bất chấp việc Mỹ và Trung Quốc tuần trước đã gia hạn lệnh ngừng chiến thương mại đến giữa tháng 11. Tuy nhiên, điều này vẫn khiến mức thuế quan lên tới 55% đối với hầu hết hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang đối tác thương mại lớn nhất của nước này.
Bruce Pang, Phó giáo sư tại Trường kinh doanh thuộc Đại học Trung Quốc tại Hong Kong, cho biết thời gian qua tăng trưởng xuất khẩu mạnh hơn dự kiến của Trung Quốc đã che giấu nhu cầu nội địa ngày càng yếu kém.
Chỉ trong vài ngày qua, dữ liệu công bố tháng 7 cho thấy các khoản vay ngân hàng mới bất ngờ giảm lần đầu tiên sau 20 năm . Doanh số bán lẻ, công nghiệp và đầu tư đều không đạt kỳ vọng – cho thấy sự suy thoái bất động sản vẫn chưa được giải quyết – mà Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã thừa nhận trong cuộc họp chính phủ hôm thứ Hai.
Ông Lý kêu gọi các biện pháp hiệu quả hơn để giải quyết thị trường bất động sản, ổn định kỳ vọng thị trường và đảm bảo ổn định xã hội. Ngành bất động sản và xây dựng của Trung Quốc từng chiếm hơn 25% GDP và vẫn là động lực chính tạo nên sự giàu có của các hộ gia đình.
Chính quyền địa phương cũng gặp khó khăn về tài chính sau khi mất doanh thu từ việc bán đất cho các nhà phát triển bất động sản.
Để giải quyết thách thức bất động sản, Luo Zhiheng, chuyên gia kinh tế trưởng tại Yuekai Securities, hôm thứ Hai đã đề xuất chính quyền trung ương thành lập một quỹ trị giá 2 nghìn tỷ nhân dân tệ (280 tỷ đô la) để hoàn thành việc xây dựng các dự án bất động sản đủ điều kiện. Ông cũng kêu gọi hỗ trợ tài chính nhiều hơn cho chính quyền địa phương.
Bất chấp những khó khăn, Bắc Kinh vẫn giữ mục tiêu tăng trưởng chính thức ở mức khoảng 5% trong năm nay – mục tiêu mà Thủ tướng Lý đã nhắc lại trong tuần này.
Pang từ Đại học Trung văn Hong Kong cho biết nền kinh tế vẫn có thể đạt được mục tiêu, mặc dù có phần mất đà.
Theo quan điểm của ông, niềm tin kinh doanh đã kém hơn năm ngoái, và giờ chỉ còn là vấn đề thời gian để chính sách có hiệu lực. Thách thức nằm ở chỗ tình hình bên ngoài có thể làm gián đoạn những kế hoạch đó, ông nói, đồng thời lưu ý rằng bất kỳ biện pháp kích thích bổ sung nào cũng phụ thuộc vào sự bất ổn xung quanh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung và khả năng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất.
Cơ hội mới
Nhưng khi nền kinh tế trong nước của Trung Quốc đang chậm lại trong quá trình chuyển đổi khỏi bất động sản, các công ty của nước này đang chuyển hướng ra nước ngoài.
Đối với Wen của Qianhe Technology, với mảng kinh doanh chính là logistics và thương mại điện tử ở nước ngoài đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi căng thẳng Mỹ-Trung. Wen không kỳ vọng đơn hàng sẽ tăng trở lại, trừ khi thuế quan giảm đáng kể trước khi thỏa thuận đình chiến thương mại hết hạn vào tháng 11.
“Không chỉ riêng Trung Quốc; toàn thế giới đều đang trong tình trạng bất ổn”, Wen nói.
Nhưng Wen vẫn lạc quan. Đối với Wen, căng thẳng chỉ thúc đẩy một cơ hội lâu dài cho các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào các nhà máy ở nước ngoài — giống như cách các công ty Singapore, Hồng Kông và Đài Loan từng chuyển hoạt động sản xuất sang đại lục sau khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2001.
Xem thêm
