Điều gì xảy ra với não bộ khi thiền định?

Thiên Phàm
•
Thứ Ba, 23/05/2023

Một nhà khoa học về thần kinh não bộ đã nói trong một chia sẻ trên TED Talks rằng, sau vài tuần được khuyên nên thiền định cô ấy thấy rằng mình trở nên bình yên hơn, có khả năng đối phó tốt hơn với các vấn đề khó khăn trong cuộc sống, hơn nữa trở nên thông cảm và khoan dung hơn, đồng thời có khả năng nhìn nhận vấn đề từ quan điểm của người khác.

Vì vậy, cô ấy bắt đầu thông qua các cuộc khảo sát tài liệu khác nhau để điều tra xem liệu thiền định có thể thay đổi bộ não hay không. Một số nghiên cứu hiện nay đã chỉ ra rằng thiền định có thể làm giảm căng thẳng và có tác động tích cực đối với chứng trầm cảm, mất ngủ, đau đớn và lo lắng. Nó cũng có thể tăng cường sự tập trung và tăng cảm giác vui vẻ của mọi người trong cuộc sống.

Động tác của thiền định rất đơn giản, gần như bất động, nhưng lại có thể thay đổi não bộ và siêu nhận thức.

“Siêu nhận thức” (metacognition) là thuật ngữ sử dụng để nói đến khái niệm nhận thức về cách mình suy nghĩ và suy nghĩ về cách bản thân tư duy.

Khi một người lặp đi lặp lại một hành động sẽ khiến não trở nên “dẻo dai”. Nghiên cứu hiện nay đã phát hiện ra rằng, khi con người thực hiện các động tác lặp đi lặp lại, các tế bào thần kinh trong não sẽ tiếp tục tăng cường kết nối và tăng cường trao đổi lẫn nhau, do đó não sẽ thay đổi. Ví dụ, cho một nhóm người chơi ném bắt bóng như tung hứng, sau khi tập 3 tháng rồi chụp cộng hưởng từ (MRI) não thì thấy chất xám trong não tăng lên, giúp họ nhạy bén ném bắt vật thể đang chuyển động.

Trên cơ sở nghiên cứu trên, nhà thần kinh học não bộ quyết định tự mình tiến hành một thí nghiệm, cô tập hợp một nhóm tình nguyện viên ở Boston và yêu cầu họ ngồi thiền 30-40 phút mỗi ngày, thí nghiệm kéo dài trong 3 tháng. Trước và sau cuộc thí nghiệm, não của họ được quét bằng chụp cộng hưởng từ (MRI). Những tình nguyện viên này không phải là nhà sư cũng không phải là người yêu thích thiền định. Họ có ít kinh nghiệm trong việc thiền định và không biết cách thực hiện như thế nào. Họ đã ngồi thiền trong 3 tháng theo yêu cầu của các nhà khoa học. Sau 3 tháng chụp cộng hưởng từ (MRI) của họ có nhiều chất xám hơn.

Ngoài ra, có một phát hiện thú vị là thùy trán của não bộ của họ cũng trở nên lớn hơn, và phần thùy trán này chịu trách nhiệm về năng lực lý giải và trí nhớ. Khi tuổi càng cao, thùy trước của não sẽ nhỏ lại và teo lại, điều này cũng giải thích tại sao người già trí có tri nhớ kém và không dễ dàng lý giải được mọi chuyện, nhưng thùy trước của não của một người thực hành thiền định 50 tuổi cũng giống như của một thanh niên 25 tuổi, điều này cho thấy thiền định có thể ngăn chặn hoặc trì hoãn quá trình lão hóa của não bộ.

Một số người có thể lập luận rằng những người thực hành thiền định này có thể có những sở thích khác, chẳng hạn như ăn chay, tập thể dục, v.v.

Vì vậy, nhà thần kinh học não bộ đã làm một thí nghiệm thứ hai. Cô gọi một nhóm tình nguyện viên và yêu cầu họ thiền 30 hoặc 40 phút mỗi ngày trong vòng 8 tuần. Trước khi thí nghiệm bắt đầu, họ quét não của họ bằng MRI. Não của họ được quét bằng MRI mỗi tuần trong suốt cuộc thử nghiệm. Kết quả quét phát hiện ra rằng, những người thiền định có lượng chất xám trong vùng hồi hải mã dần dần tăng lên, đây là phần não chịu trách nhiệm về trí nhớ, học tập và kiểm soát cảm xúc. Một số người bị trầm cảm và chấn thương có ít chất xám hơn bình thường.

Một thay đổi nữa là khu vực tiếp giáp của thùy đỉnh phía trên tai người cũng dần thay đổi, bộ phận này chịu trách nhiệm về sự thay đổi tình cảm và đồng cảm của một người. Thay đổi cuối cùng là hạch hạnh nhân nhỏ hơn ở những người thực hành thiền. Hạch hạnh nhân quyết định sự chạy trốn và chiến đấu, khi một người cảm thấy nhiều áp lực trong thời gian dài, hạch hạnh nhân sẽ to ra, ngược lại, hạch hạnh nhân sẽ nhỏ lại ở những người ít cảm thấy căng thẳng.

Ở đây cần lưu ý rằng những người chịu áp lực khác nhau sẽ có nhận thức khác nhau. Tóm lại, mức độ chống lại căng thẳng của mỗi người là khác nhau, cách nói phổ biến là khả năng thích ứng với môi trường sẽ thay đổi. Ví dụ như ai đó cảm thấy rất nhiều áp lực trong môi trường mới, hạch hạnh nhân của người đó sẽ trở nên to hơn. Nhưng sau khi dần dần thích nghi, người đó không còn cảm thấy áp lực nữa, hạch hạnh nhân trở nên nhỏ hơn. Nhưng có người khả năng thích ứng kém, chỉ cần một áp lực nhỏ cũng sẽ khiến người đó đi vào chỗ bế tắc và lâu ngày không giải quyết được thì hạch hạnh nhân của họ sẽ ngày càng to ra. Có lẽ sẽ chính xác hơn khi nói rằng, thiền giúp cải thiện khả năng đối phó với căng thẳng của một người, do đó thu nhỏ hạch hạnh nhân.

ngồi thiền trong tư thế hoa sen — Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thiền có lợi cho sức khỏe thể chất và tinh thần, đây không chỉ là kinh nghiệm cá nhân của bản thân người thiền mà còn là kết quả của những lần chụp MRI não. (Ảnh Facebook)

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thiền có lợi cho sức khỏe thể chất và tinh thần, đây không chỉ là kinh nghiệm cá nhân của bản thân người thiền mà còn là kết quả của những lần chụp MRI não. Tất nhiên, có nhiều lợi ích khác của thiền định, nhưng khoa học chỉ có thể khám phá những điều này cho đến nay.

Bởi vì đây là thí nghiệm thời gian chỉ kéo dài 8 tháng, nhưng đã phát hiện ra rằng, đại não của con người dần dần thay đổi trong khi thiền định. Bạn cũng có thể thử thiền định một mình, nếu kiên trì thực hiện, bạn có thể cảm nhận được sự thay đổi to lớn về thể chất và tinh thần. Bộ não của bạn sẽ bảo trì sự tươi trẻ, tâm trí cũng sẽ luôn bình yên, trở thành một người hạnh phúc về thể chất và tinh thần.