Đột quỵ: Vì sao không nên tự ý dùng “An cung ngưu hoàng hoàn”?
- Tú Liên
- •
Gần đây, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, không ít bệnh nhân đột quỵ được đưa tới viện trong tình trạng đã tự uống “An cung ngưu hoàng hoàn” tại nhà theo lời truyền miệng. Khi nhập viện, phần lớn đã bỏ lỡ “thời gian vàng” để được can thiệp y tế kịp thời và hiệu quả. Việc sử dụng sai chỉ định không chỉ làm chậm trễ điều trị mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho người bệnh.
Bài thuốc “An cung ngưu hoàng hoàn” là gì và khi nào thì nên dùng?
An cung ngưu hoàng hoàn là một bài thuốc nổi tiếng của Trung y, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khai khiếu, trấn kinh. Thành phần chính gồm khoảng 10–12 vị, phổ biến là:
- Ngưu hoàng – thanh tâm, giải độc, khai khiếu.
- Xạ hương – khai khiếu, tỉnh thần, hoạt huyết.
- Hùng hoàng, Chu sa – trấn tĩnh, an thần.
- Hoàng liên, Hoàng cầm, Chi tử – thanh nhiệt, táo thấp, tả hỏa.
- Băng phiến – thơm mát, thông khiếu.
- Một số vị khác như uất kim, trân châu, tê giác (nay thay thế bằng sừng trâu)…
Vì vậy, An cung ngưu hoàng hoàn thường được dùng để cấp cứu các tình trạng liên quan đến hôn mê, co giật, sốt cao, đột quỵ thể nhiệt và một số bệnh cấp tính khác.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, An cung ngưu hoàng hoàn được chỉ định dùng như sau:
– Chỉ sử dụng khi có chẩn đoán rõ ràng thuộc thể ‘trúng phong nhiệt’ (sốt cao, mê sảng, mạch nhanh, mặt đỏ).
– Tuyệt đối không dùng trong các thể bệnh ‘trúng phong hàn’, xuất huyết não, hoặc khi chưa có chẩn đoán xác định.
– Phải được bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền chỉ định. Không tự ý dùng tại nhà.
– Không sử dụng cho: phụ nữ có thai, trẻ em dưới 3 tuổi, bệnh nhân suy gan thận nặng.
Nguy hiểm khi dùng không đúng cách
Theo ThS.BS Vũ Văn Đại, Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện TWQĐ 108, hơn 80% trường hợp tai biến mạch máu não là do nhồi máu não (thể hàn), cần can thiệp nội khoa cấp cứu càng sớm càng tốt.
Việc sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn trong những trường hợp này có thể làm lạnh cơ thể, giảm tưới máu não, thậm chí nguy hiểm nếu bệnh nhân đang bị xuất huyết não – do thuốc chứa một số thành phần có tính chống đông nhẹ, dễ làm nặng thêm tình trạng chảy máu.
Không những vậy, bài thuốc này còn chứa dược liệu có tính độc (như chu sa – thủy ngân, hùng hoàng – asen), nếu sử dụng không đúng chỉ định có thể gây hại cho gan, thận, thần kinh. Nhiều tác dụng phụ đã được ghi nhận như: rối loạn tiêu hóa, dị ứng, rối loạn nhịp tim, co giật… Thậm chí, một số sản phẩm trôi nổi trên thị trường bị phát hiện chứa hàm lượng kim loại nặng vượt ngưỡng an toàn.
ThS.BS Vũ Văn Đại chia sẻ, việc điều trị bệnh cần dựa trên y lý – y chứng – y đức, không nên biến một bài thuốc quý thành một sai lầm gây hại. Yếu tố tiên quyết trong điều trị đột quỵ là thời gian đưa người bệnh đến cơ sở y tế chuyên khoa. Giờ vàng trong đột quỵ là từ 3 đến 6 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Trong thời gian này, việc chụp CT/MRI sọ não sẽ giúp xác định loại đột quỵ (nhồi máu hay xuất huyết), từ đó giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị đúng: dùng tiêu sợi huyết, can thiệp nội mạch hoặc điều trị nội khoa.
Xem thêm
Từ khóa đột quỵ
