Một kỹ thuật đơn giản giúp giảm viêm và căng thẳng

Một kỹ thuật kích thích dây thần kinh phế vị đơn giản, có thể làm giảm viêm, cải thiện sức khỏe tinh thần và tăng cường hiệu suất nhận thức.

Dinh dưỡng hợp lý và hoạt động thể chất là những phương thức được chấp nhận rộng rãi để ngăn ngừa bệnh mãn tính. Tuy nhiên, một số bác sĩ đã bắt đầu áp dụng một biện pháp khác: kích thích dây thần kinh phế vị.

Navaz Habib, một bác sĩ nắn xương có chứng chỉ về y học chức năng, nhấn mạnh tầm quan trọng của chế độ ăn uống và tập thể dục, nhưng với ông dây thần kinh phế vị cũng đóng vai trò lớn trong chiến lược chăm sóc sức khỏe. Ông đã viết hai cuốn sách về chủ đề này, cuốn gần đây nhất có tựa đề “Nâng cấp dây thần kinh phế vị của bạn.” Cuốn sách khám phá nghiên cứu, phương pháp và lợi ích của việc kích thích dây thần kinh phế vị, chẳng hạn như kiểm soát tình trạng viêm, đem lại khả năng miễn dịch tốt hơn, v.v.

Habib cho biết “Tôi đã thấy những cải thiện ở khách hàng của mình từ chứng trầm cảm đến phục hồi sau chấn động não, các triệu chứng của bệnh Parkinson, khó tiêu và IBS”.

Hiểu về dây thần kinh phế vị

Trong nhiều thế kỷ, các bác sĩ đã hiểu rằng dây thần kinh phế vị là một mạng lưới thần kinh chính trong cơ thể. Là dây thần kinh dài nhất trong số 12 dây thần kinh sọ não, dây thần kinh phế vị kết nối não với bụng và hầu như mọi thứ ở phần giữa [cơ thể].

Habib nói: “Đây là một dây thần kinh rất độc đáo, là dây thần kinh sọ não duy nhất rời khỏi khoang đầu và là dây thần kinh duy nhất trong cơ thể kết nối với hầu như mọi cơ quan nội tạng.”

Tên “phế vị” bắt nguồn từ một từ tiếng Latin có nghĩa là lang thang. Khi hoạt động bình thường, mạng lưới dây thần kinh phế vị sẽ điều hành một loạt các chức năng đa dạng—ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, tim mạch, tiêu hóa, hô hấp và nội tiết.

Kích thích dây thần kinh phế vị như một hình thức điều trị được công nhận có từ những năm 1880 khi bác sĩ thần kinh học James Corning ở New York phát triển một thiết bị để truyền dòng điện qua dây thần kinh như một cách để điều trị bệnh động kinh. Vào thời điểm đó, ý tưởng này không được đón nhận, nhưng ý tưởng này đã được khám phá lại khoảng một thế kỷ sau đó khi một thiết bị cấy ghép được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận vào năm 1997 để ngăn ngừa co giật.

Ứng dụng hiện đại

Kể từ đó, một nhóm nghiên cứu quan trọng đã xem xét kích thích dây thần kinh phế vị như một cách để điều trị nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau, bao gồm tiểu đường, béo phì, bệnh Alzheimer, đau đầu, bệnh tim mạch, viêm khớp, các vấn đề về giấc ngủ, trầm cảm, v.v.

Gần đây nhất, kích thích dây thần kinh phế vị đã cho thấy triển vọng như một phương pháp điều trị hậu COVID kéo dài, một tình trạng mà một số người tin rằng về bản chất có thể liên quan đến viêm thần kinh.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh cho biết những người mắc COVID kéo dài có thể có “nhiều triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng và có thể giống với các triệu chứng của các bệnh khác.” Các triệu chứng có thể bao gồm chóng mặt, rối loạn tiêu hóa, nhịp tim nhanh, các vấn đề về nhận thức và khó thở.

Mặc dù những triệu chứng này có vẻ không liên quan khi quan sát từ xa, nhưng tất cả đều có thể bắt nguồn từ vấn đề của dây thần kinh phế vị. Đó là vì [phạm vi hoạt động] của dây thần kinh phế vị bao phủ rất nhiều vùng.

Chức năng của dây thần kinh phế vị

Dây thần kinh phế vị có lẽ được biết đến nhiều nhất với chức năng điều khiển hệ thần kinh phó giao cảm của cơ thể, hay còn gọi là phản ứng thư giãn. Habib giải thích rằng kích thích dây thần kinh phế vị không chữa khỏi bất kỳ tình trạng cụ thể nào, mà nó giúp cơ thể tự chữa lành tốt hơn.

“Cơ thể chúng ta không thể tự chữa lành khi chúng ta ở trạng thái chiến đấu hoặc chạy trốn. Chúng ta cần phải vào trạng thái phó giao cảm, nghỉ ngơi, tiêu hóa và phục hồi, và đó là nơi quá trình chữa lành có thể diễn ra”, ông nói.

Một khía cạnh quan trọng khác của một trương lực dây thần kinh phế vị khỏe mạnh trong việc làm giảm bệnh mãn tính là nó giúp kiểm soát tình trạng viêm.

“Chúng tôi biết rằng trong hầu hết các vấn đề sức khỏe mãn tính, tình trạng viêm không kiểm soát là con đường phổ biến dẫn đến bệnh tật. Vì vậy, điều quan trọng là chúng ta có thể kiểm soát chức năng viêm đó”, Habib cho biết.

Kích thích dây thần kinh phế vị: Các lựa chọn và kỹ thuật

Bạn không cần phải cấy ghép để kích thích dây thần kinh phế vị. Trên thực tế, con người đã tự kích thích dây thần kinh phế vị trong nhiều thiên niên kỷ, mặc dù họ có thể không biết gì về dây thần kinh phế vị. Habib hướng dẫn một số kỹ thuật không cần công nghệ mà bất kỳ ai cũng có thể thực hiện, chẳng hạn như các bài tập thở, tụng kinh, ngâm nga và ca hát.

Mặc dù các chi tiết khoa học quan trọng liên quan đến dây thần kinh phế vị đã xuất hiện trong những năm gần đây, nhưng hiểu biết cơ bản về chức năng của dây thần kinh phế vị đã có từ nhiều thế kỷ trước, đặc biệt là trong các kỹ thuật thở sâu như thở prana trong các bài tập yoga, theo J.P. Errico, một chuyên gia về miễn dịch học thần kinh.

“Nín thở và thở ra có kiểm soát sẽ kích thích dây thần kinh phế vị”, Errico nói với The Epoch Times.

Thở sâu kích hoạt các dây thần kinh đặc biệt trong phổi, được gọi là thụ thể giãn nở phổi, từ đó kích hoạt dây thần kinh phế vị, kích thích hệ thần kinh phó giao cảm, hệ thần kinh chịu trách nhiệm điều chỉnh phản ứng nghỉ ngơi và tiêu hóa của cơ thể.

“Khi bạn chỉ thở nông, là vì bạn đang căng thẳng hoặc ở trạng thái chiến đấu hoặc chạy trốn, bạn không kích thích nó, vì khi đó các thụ thể giãn nở đó không nhận được tín hiệu”, Errico nói thêm.

Ngoài hít thở sâu, các kỹ thuật tự khởi phát khác để kích thích dây thần kinh phế vị bao gồm ngân nga, súc miệng, tụng kinh và hát.

Các phương pháp này thúc đẩy sự kích thích thông qua rung động thay vì các thụ thể giãn nở. Vì buồng thanh âm nằm gần một nhánh của dây thần kinh phế vị chạy qua vùng cổ, những âm thanh này có thể dần dần tạo ra cảm giác bình yên và tĩnh lặng.

Một phương pháp kích thích khác liên quan đến việc tiếp xúc với lạnh. Một nghiên cứu năm 2018 phát hiện ra rằng việc áp dụng các kích thích lạnh, đặc biệt là ở cổ, có thể tăng cường hoạt động của tâm-phế vị.

Tuy nhiên, các kỹ thuật tự kích thích này hoạt động chậm hơn nhiều so với kích thích điện. Errico lưu ý rằng đây là thiết kế.

“Hãy nghĩ về điều đó”, ông nói. “Chiến đấu hay bỏ chạy là trạng thái sinh tồn. Không dễ để thoát khỏi trạng thái đó. Bạn không nên đang ở giữa cuộc chiến giành giật sự sống rồi đột nhiên trở nên bình tĩnh”.

Công nghệ mới nổi để kích thích dây thần kinh phế vị

Tuy nhiên, Habib cho biết kích thích điện là phương pháp trực tiếp và hiệu quả hơn.

Ông nói: “Tôi thấy rằng khi sử dụng kích thích điện, chúng ta thấy hiệu quả nhanh hơn nhiều”, ông nói. “Chúng tôi có thể đẩy nhanh quá trình chữa lành bên trong chính dây thần kinh phế vị”.

Đối với cấy ghép, máy kích thích được quấn quanh bó dây thần kinh phế vị và kết nối với máy phát xung đặt trong ngực, tương tự như máy tạo nhịp tim. Các thiết bị này có giá hàng chục nghìn đô la và cộng thêm cả chi phí cấy ghép. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu so sánh, lợi ích mà thiết bị này có thể mang lại, đặc biệt là đối với bệnh động kinh kháng thuốc “có thể bằng hoặc vượt quá giá mua thiết bị.”

Ngoài bệnh động kinh, thiết bị cấy ghép này cũng được chấp thuận để điều trị chứng trầm cảm. Tuy nhiên, khi các bác sĩ và nhà nghiên cứu hiểu biết được tiềm năng điều trị nhiều bệnh lý hơn bằng phương pháp kích thích, nhu cầu về một thiết bị kích thích không xâm lấn, ít tốn kém hơn đã tăng lên.

Một lựa chọn đã xuất hiện là thiết bị đeo được với các điện cực đặt gần ống tai. Một nghiên cứu lâm sàng lớn do Bệnh viện đa khoa Massachusetts tài trợ hiện đang đánh giá chiến lược này trong điều trị các vấn đề về đường tiêu hóa.

Nhưng Habib thích một lựa chọn khác. Thiết bị mà ông sử dụng cho bệnh nhân và bản thân mình là một thiết bị cầm tay nhỏ có giá từ 300 đến 500 đô la.

Thiết bị này, được gọi là Truvaga, được phát triển bởi Errico, người đã tham gia vào lĩnh vực sản xuất thiết bị y tế từ những năm 1990 và có hơn 250 bằng sáng chế mang tên mình. Errico cho biết ông đã cân nhắc ý tưởng về một thiết bị kích thích thần kinh trong nhiều năm sau một cuộc thảo luận ngắn hữu ích với một bác sĩ phẫu thuật thần kinh.

“Ông ấy là một trong những người đầu tiên bắt đầu sử dụng phương pháp kích thích não sâu để điều trị bệnh Parkinson và chứng run vô căn. Và tôi thực sự kinh ngạc khi thấy kết quả phẫu thuật của ông ấy”, Errico cho biết. “Bằng cách tiếp cận đúng vị trí trong não và kích thích não bằng các thông số phù hợp, ông ấy có thể ngăn bệnh nhân run rẩy và mọi triệu chứng sẽ biến mất mà không có tác dụng phụ. Đó gần như là điều kỳ diệu nhất mà tôi từng thấy, và tôi biết rằng mình muốn tham gia”.

Nghiên cứu lâm sàng về máy kích thích dây thần kinh phế vị của Errico bắt đầu vào năm 2006 và các nghiên cứu ban đầu cho thấy thiết kế của ông có hiệu quả, nhưng ông muốn tạo ra thứ gì đó dễ tiếp cận hơn là cấy ghép. Errico cho biết: “Chúng tôi thực sự đã thực hiện các nghiên cứu thí điểm được FDA chấp thuận và hoạt động rất tốt, nhưng chúng tôi nhận ra rằng nó không gần gũi với người dùng và chúng tôi cần tìm ra cách thực hiện mà không xâm lấn”.

Kết quả từ nỗ lực của nhóm ông đã dẫn đến một thiết bị có tên gọi là gammaCore, một thiết bị cầm tay nhỏ không xâm lấn duy nhất được FDA chấp thuận để điều trị nhiều loại đau đầu thông qua dây thần kinh phế vị. Errico cho biết thiết bị gammaCore vẫn có thể dùng được, nhưng Truvaga là phiên bản trực tiếp đến tay người tiêu dùng.

Errico tạo ra phiên bản thứ ba cho quân đội có tên là TAC-STIM. Tên này ám chỉ đến lợi thế chiến thuật mà sự kích thích này mang lại. Errico cho biết: “Trong tám năm qua, quân đội đã nghiên cứu việc sử dụng kích thích dây thần kinh phế vị, cùng với các loại điều biến thần kinh khác, để xem liệu nó có thực sự giúp mọi người thông minh hơn hay không”.

Nghiên cứu và Kết quả Hứa hẹn

Nghiên cứu này là một dự án thuộc Cơ quan Dự án Nghiên cứu Tiên tiến Quốc phòng có tên là chương trình TNT (đào tạo khả năng dẻo dai của hệ thần kinh có mục tiêu). Dự án này nghiên cứu việc sử dụng công nghệ thần kinh không xâm lấn kết hợp với huấn luyện để cải thiện khả năng duy trì lâu dài các kỹ năng nhận thức mới.

Một nghiên cứu được công bố vào đầu năm nay trên tạp chí Nature cho thấy thiết bị của Errico có thể cung cấp chính xác loại cải tiến mà quân đội đang tìm kiếm. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người sử dụng thiết bị này đã cải thiện khả năng tiếp thu và ghi nhớ vốn từ vựng ngôn ngữ thứ hai. Lợi ích được duy trì trong khoảng thời gian ghi nhớ 24 giờ mà không cần kích thích trong bài kiểm tra cuối cùng. Thiết bị này cũng giúp những người tham gia giảm mệt mỏi và cải thiện khả năng tập trung.

Những người này là “những nhà ngôn ngữ học được tuyển chọn kỹ lưỡng tại trường ngôn ngữ hàng đầu của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ”.

Errico cho biết “Đây là những người có động lực, tập trung, giỏi trong công việc của họ và chúng tôi vẫn có thể chứng minh trong mọi ứng dụng ở bất kỳ mức độ cải thiện nào từ 25 đến 40 phần trăm”.

Thiết bị của Errico không chỉ vượt trội hơn thiết bị kích thích tai mà các nhà nghiên cứu còn viết rằng thiết bị của ông là “một công cụ tăng nhanh khả năng học tập hiệu quả, có thể được sử dụng trong giảng dạy ngôn ngữ và các tổ chức chuyên tập trung vào đào tạo chuyên sâu các kỹ năng nhận thức”.

Khoa học đằng sau việc gia tăng mức độ nhạy bén về tinh thần

Kích thích dây thần kinh có thể cải thiện độ nhạy bén về tinh thần như thế nào? Errico cho biết khi bạn kích thích dây thần kinh phế vị, nó sẽ giải phóng một chất hóa học gọi là acetylcholine.

“Chất acetylcholine đó di chuyển khắp não và làm dịu bất kỳ tế bào miễn dịch nào bị mất tập trung do viêm. Nó thực sự giúp bạn tập trung và hoạt động tối ưu”, ông nói.

Errico trình bày chi tiết về khoa học đằng sau việc kích thích dây thần kinh phế vị trong cuốn sách gần đây của ông “The Vagus-Immune Connection”.

Mặc dù có một số lợi ích được báo cáo khi kích thích dây thần kinh phế vị, nhưng dây thần kinh này cũng dễ bị tổn thương vì một số người có thể vô tình tạo ra phản ứng tiêu cực. Được gọi là ngất do phản xạ thần kinh phế vị – tình trạng này có thể do đau hoặc rối loạn cảm xúc, có thể gây ra tình trạng choáng váng, tụt huyết áp đột ngột dẫn đến thỉu hoặc ngất xỉu.

Nhưng Errico đảm bảo rằng phản ứng này sẽ không xảy ra với Truvaga.

“Trong bó dây thần kinh phế vị, có nhiều loại sợi khác nhau gây ra những phản ứng như nhịp tim chậm, co thắt phế quản và ngất xỉu [mà] được gọi là sợi C và chúng có ngưỡng kích hoạt cao hơn khoảng 15 đến 20 lần so với sợi A [mà thiết bị nhắm tới]”, ông nói. “Vì vậy, chúng tôi không kích thích những sợi đó. Trên thực tế, thiết bị của chúng tôi không có khả năng kích thích ở mức độ cao hơn đó”.

Hướng dẫn sử dụng và an toàn

Truvaga được thiết kế để an toàn và dễ sử dụng, nhưng hướng dẫn sử dụng khuyến cáo những người đeo máy tạo nhịp tim hoặc máy trợ thính không nên sử dụng sản phẩm này. Hướng dẫn sử dụng cũng cảnh báo không nên sử dụng sản phẩm này trong trường điện từ mạnh hoặc nếu bạn có vết thương hở, phát ban hoặc nhiễm trùng ở cổ.

Elizabeth Tringali, một trợ lý bác sĩ có chứng chỉ hành nghề, người điều hành một phòng khám gia đình tích hợp tại West Palm Beach, Florida, cho biết cô đã sử dụng sản phẩm này cho bệnh nhân của mình trong khoảng hai năm và đạt được kết quả tốt.

“Thật kỳ diệu”, cô nói.

Tringali đã đề cập đến một bệnh nhân—một phụ nữ 40 tuổi đang lên cơn lo âu. Tringali nói: “Cô ấy đã phát điên. Chúng tôi đã gọi 911 chỉ để đảm bảo rằng cô ấy không bị đau tim”.

Chỉ vài phút sau khi sử dụng thiết bị Truvaga, bệnh nhân đã bình tĩnh lại. “Cô ấy nói với nhân viên y tế rằng họ không cần phải ở lại. Cô ấy giống như một con người mới”,Tringali nói.

Vì kích thích dây thần kinh phế vị có thể giúp kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm, Tringali cho biết Truvaga có thể rất hữu ích cho những bệnh nhân bị kẹt trong trạng thái cường giao cảm.

“Chúng tôi tiếp nhận những bệnh nhân mắc tất cả những căn bệnh mãn tính này, và họ không thể thoát khỏi trạng thái chiến đấu hoặc bỏ chạy sau nhiều năm bị bệnh”, bà nói. “Họ đang dùng 20 loại thuốc và đã thử mọi thứ trên đời”.

Tringali cho phép bệnh nhân dùng thử thiết bị tại phòng khám của bà và nếu họ thích, họ có thể mua một thiết bị để sử dụng tại nhà. Bà cho biết có một số hiệu quả ngay tức thì, trong khi những kết quả khác cần thời gian để biểu hiện.

“Mọi người sẽ nói, ‘Bạn biết không, tôi cảm thấy khỏe hơn.’ Và nếu họ tiếp tục dùng, nếu tôi có thể khiến họ dùng mỗi ngày, bạn sẽ thấy các xét nghiệm của họ thay đổi. Họ sẽ có nhiều năng lượng hơn. Và họ đáp ứng với bất kỳ phương pháp điều trị nào mà tôi đang áp dụng”, Tringali cho biết.

Cách sử dụng Truvaga

Truvaga có kích thước bằng một bộ bài và bao gồm hai điện cực kim loại mà người dùng đặt ở bên trái cổ họng.

“Đó là nơi bạn sẽ cảm nhận mạch đập của mình”, Errico nói. “Bạn đặt hai điện cực vào rãnh đó, sau đó bạn bắt đầu tăng biên độ. Điều đầu tiên bạn sẽ cảm thấy là hơi ngứa ran ở da”.

Errico cho biết vị trí đặc trưng này trên cổ mà thiết bị nhắm đến tạo ra kích thích tốt nhất. “Đó là nơi có nhiều sợi nhất”, ông nói.

Thoa một chút gel tiếp xúc (như loại được sử dụng trên máy điện tâm đồ) giúp dẫn dòng điện từ thiết bị đến da. Người dùng có thể kiểm soát biên độ của thiết bị, thường đặt ở mức thấp khi mới bắt đầu và tăng lên khi đã quen với cảm giác.

Errico cho biết ngay cả chó cũng thích. “Ngay khi nhìn thấy thiết bị, chúng sẽ lăn qua và để lộ cổ”, ông nói. “Nó giúp chúng bình tĩnh lại. Chúng thích điều đó”.

Phiên bản rẻ nhất của thiết bị này được gọi là Truvaga 350. Nhược điểm là nó có số lần sử dụng hạn chế (chỉ 350 lần, mỗi lần hai phút hoặc khoảng sáu tháng điều trị nếu sử dụng hai lần mỗi ngày). Các mẫu đắt tiền hơn có số lần sử dụng không giới hạn nhưng yêu cầu phải cài đặt ứng dụng trên điện thoại của bạn.

Xem thêm

Nguyên nhân, tác hại và cách đánh bại sự căng thẳng

Trong cuộc đời chúng ta khó đối mặt với không ít căng thẳng...