Vì sao một số người cao tuổi có thể hồi phục sau bệnh, còn số khác thì không?

Vượt trên việc tập thể dục, chế độ ăn uống và cả yếu tố di truyền, yếu tố dự báo mạnh mẽ nhất cho việc liệu một người cao tuổi có hồi phục hoàn toàn sau một khủng hoảng sức khỏe lớn chính là tinh thần. Một nghiên cứu theo dõi hàng nghìn người lớn tuổi cho thấy sức khỏe tâm lý và cảm xúc quan trọng hơn gần như tất cả các yếu tố khác trong việc quyết định một người có thể hồi phục sau các tình trạng như ung thư, tiểu đường và chấn thương nặng hay không.

• Ăn sáng muộn có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm ở người cao tuổi

“Những người có sức khỏe tâm lý và cảm xúc tốt ngay từ đầu có khả năng đạt được trạng thái khỏe mạnh tối ưu cao hơn gấp gần 5 lần”, tác giả cao cấp của nghiên cứu, giáo sư Esme Fuller-Thomson thuộc Khoa Công tác Xã hội, Y học và Điều dưỡng, Đại học Toronto, chia sẻ với tờ The Epoch Times.

Sức khỏe cảm xúc là trạng thái một người có thể kiểm soát cảm xúc hiệu quả, có mục đích sống và duy trì các mối quan hệ hỗ trợ với người khác. Sức khỏe tâm lý bao gồm cả sức khỏe cảm xúc cũng như các yếu tố như khả năng phục hồi tinh thần, cảm giác hạnh phúc nói chung, sự hài lòng trong cuộc sống và sự phát triển cá nhân.

Điều gì tạo nên khác biệt ở những người cao tuổi hồi phục tốt?

Nghiên cứu đã theo dõi hơn 8.000 người từ 60 tuổi trở lên, ban đầu có sức khỏe kém về mặt thể chất, tâm lý, xã hội. Kết quả được công bố trên tập san PLOS One, cho thấy gần 1/4 số người tham gia đã lấy lại được trạng thái khỏe mạnh tối ưu trong vòng ba năm, ngay cả khi vẫn sống chung với các bệnh mạn tính như viêm khớp, tiểu đường hoặc ung thư.

Trong nghiên cứu, trạng thái khỏe mạnh tối ưu được định nghĩa là: có đủ hỗ trợ xã hội, cảm nhận tích cực về tuổi già, sức khỏe thể chất và tinh thần tốt, hạnh phúc, hài lòng với cuộc sống, không bị hạn chế trong sinh hoạt hằng ngày, và không có đau đớn nặng hoặc bệnh tâm thần nghiêm trọng.

Những người có sức khỏe tâm lý và cảm xúc tốt hơn từ lúc ban đầu, là người có khả năng đạt lại trạng thái khỏe mạnh tối ưu cao nhất.

Các yếu tố khác liên quan đến việc đạt được sức khỏe tối ưu sau khủng hoảng bao gồm:

• Dưới 70 tuổi
  
• Thu nhập cao hơn
  
• Đã kết hôn
  
• Thường xuyên hoạt động thể chất
  
• Không hút thuốc
  
• Không mắc tiểu đường, béo phì, rối loạn giấc ngủ, viêm khớp hoặc loãng xương
  

Kết quả nghiên cứu cho chúng ta thấy việc lấy lại sức khỏe toàn diện liên quan đến nhiều yếu tố và nhấn mạnh sự cần thiết của cách tiếp cận toàn diện, gồm thân, tâm, trí.

Nghiên cứu cũng có một số hạn chế. Chẳng hạn, nghiên cứu được thực hiện ở Canada, nơi có hệ thống y tế công cộng toàn dân. Do đó, kết quả có thể không giống nhau ở những quốc gia nơi bệnh nhân phải tự chi trả dịch vụ y tế. Ngoài ra, nghiên cứu dựa vào các thước đo tự báo cáo về sức khỏe và do đó có thể ảnh hưởng đến kết quả.

Các bước để có tinh thần khỏe mạnh

Vậy làm sao để người cao tuổi đạt được trạng thái tinh thần sung mãn? Một nghiên cứu gần đây đăng trên tập san Acta Psychologica chỉ ra một số giải pháp:

1. Chấp nhận và thích ứng: Hãy thừa nhận rằng những thay đổi về sức khỏe là chuyện bình thường trong cuộc sống. Nếu không biết cách xử lý, chúng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Điều quan trọng là học cách kiểm soát: tập luyện phù hợp với tuổi tác, điều chỉnh nhẹ chế độ ăn uống và tuân theo chỉ định điều trị của bác sĩ.

2. Quản lý căng thẳng: Người lớn tuổi có thể áp dụng các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu hoặc thiền. Những cách này giúp giảm lo âu, căng thẳng do bệnh tật hoặc hoàn cảnh khó khăn mang lại. Khi học cách đối diện cảm xúc tiêu cực bằng suy nghĩ tích cực, tinh thần sẽ vững vàng hơn và cảm xúc cũng thoải mái hơn.

3. Duy trì kết nối: Hãy tham gia vào các hoạt động xã hội hoặc công việc tình nguyện. Gắn bó với cộng đồng giúp chúng ta bớt cô đơn đồng thời đem lại giá trị và mục đích sống cho bản thân, từ đó cải thiện sức khỏe tinh thần.

4. Nuôi dưỡng sự tích cực: Hãy tập thói quen biết ơn mỗi ngày và trân trọng những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Khi đối diện khó khăn, hãy nhìn bằng góc nhìn lạc quan để tâm hồn luôn bình yên.

Nghiên cứu cũng chỉ ra, thái độ tích cực với tuổi già, như chấp nhận quá trình lão hóa và xem đó là cơ hội kết nối, chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi cái mới, sẽ giúp người cao tuổi sống vui và ý nghĩa hơn. 

Tất nhiên, không phải ai cũng dễ dàng làm được điều này. Nếu cảm thấy khó khăn, người cao tuổi có thể tìm đến chuyên gia tâm lý. Các chuyên gia có thể chẩn đoán, điều trị những vấn đề tiềm ẩn và đưa ra liệu pháp dựa trên bằng chứng để giảm nhẹ triệu chứng.

Những rào cản đối với sức khỏe toàn diện

Sức khoẻ cảm xúc nổi lên là yếu tố quan trọng nhất, nhưng nghiên cứu cũng chỉ ra nhiều rào cản khác đối với sự hồi phục, bao gồm bệnh mạn tính, cô lập xã hội, tình trạng kinh tế thấp, và tự đánh giá sức khỏe kém.

Một số yếu tố ảnh hưởng có thể khó thay đổi, như thu nhập. Nhưng chúng ta có thể điều chỉnh những yếu tố khác nếu nỗ lực, như cách ăn uống và hoạt động thể chất.

Bác sĩ chỉnh hình Jason Sonners, người sáng lập HBOT (liệu pháp oxy cao áp) Hoa Kỳ cho biết: “Dù bạn đang khỏe mạnh hay đối mặt với bệnh tật, việc chủ động, kiên trì là cần thiết để xây dựng sức khỏe”.

Ngay cả những hành động nhỏ hằng ngày về dinh dưỡng, vận động và suy nghĩ cũng có thể tạo ra thay đổi lớn, bác sĩ Sonners nói thêm. 

“Không có gì có thể đảm bảo, nhưng nếu không làm gì thì gần như chắc chắn sức khỏe sẽ đi xuống”.

Nghiên cứu đã phá bỏ quan niệm rằng tuổi già đồng nghĩa với sức khỏe kém và suy giảm hạnh phúc. Nó cho thấy nhiều người cao tuổi hoàn toàn có thể, và thực tế đã đạt được sức khỏe tối ưu nếu có sự kết hợp hợp lý giữa hỗ trợ xã hội và thay đổi lối sống.

Các nhà hoạch định chính sách có thể hỗ trợ bằng cách khuyến khích những thói quen lành mạnh và giúp người cao tuổi dễ tiếp cận các công cụ phòng ngừa, tối ưu sức khỏe, như tiếp cận thực phẩm sạch, cơ hội tập luyện, giáo dục, thực phẩm bổ sung, và các liệu pháp như tập thở. Những nhân viên y tế cũng có thể giáo dục và trao quyền cho người cao tuổi, để họ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của mình.

“Lão hóa không đồng nghĩa với đi xuống. Với chiến lược đúng đắn, người 70 tuổi có thể khoẻ mạnh hơn cả lúc 60 tuổi”, bác sĩ Sonners khẳng định.

Đại Hải, theo The Epoch Times

Xem thêm

Thiền định có tác dụng tích cực đối với trị liệu HIV và ung thư

Thực hành thiền định trong thời gian dài có thể giúp đạt được sức khỏe, mở mang trí huệ, kích hoạt năng lực nội tại…