Ba Lan đóng cửa biên giới, hàng trăm chuyến tàu Trung – Âu đình trệ
- Lý Thanh Nguyên
- •
Ba Lan ứng phó với cuộc tập trận chung giữa Belarus và Nga khai màn ngày 12/9 bằng cách đóng cửa biên giới, khiến tuyến đường bộ quan trọng vận chuyển hàng hóa Trung Quốc sang châu Âu bị gián đoạn, hơn 300 chuyến tàu liên vận Trung – Âu (China–Europe Railway Express) bị kẹt lại trong lãnh thổ Belarus.
Theo trang Cnyes đưa tin, ngày 15/9, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã có cuộc hội đàm kéo dài 3 giờ với Ngoại trưởng Ba Lan Radosław Sikorski nhằm hy vọng tái mở cửa biên giới, nhưng bị Ba Lan từ chối. Bắc Kinh kêu gọi các nước liên quan thực hiện biện pháp khôi phục hoạt động bình thường của tuyến đường sắt Trung – Âu.
Belarus – Nga tập trận, Ba Lan tuyên bố đóng biên giới
Theo Bloomberg, trước đó Ngoại trưởng Sikorski cho biết trong cuộc gặp ngày 15/9, ông sẽ yêu cầu Trung Quốc gây sức ép lên Nga để chấm dứt các “hoạt động hỗn hợp” tại biên giới phía đông Ba Lan. Ông nhấn mạnh để mở cửa biên giới hoàn toàn, hai nước láng giềng phải duy trì hòa bình.
Ngày 12/9, Belarus và Nga khởi động cuộc tập trận chung “Zapad-2025”. Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết mục tiêu then chốt của cuộc diễn tập là hành lang Suwałki, khu vực mà Nga có thể tìm cách kiểm soát nếu xảy ra chiến tranh toàn diện.
Để ứng phó, Ba Lan tuyên bố đóng cửa biên giới với Belarus. Sau sự cố máy bay không người lái của Nga xâm nhập không phận, Ba Lan quyết định kéo dài lệnh đóng cửa. Ba điểm vận tải hàng hóa đường sắt xuyên quốc gia, một cửa khẩu ô tô và một cửa khẩu xe tải đều bị phong tỏa, khiến tuyến đường sắt vận chuyển hàng hóa Trung Quốc sang châu Âu bị gián đoạn hoàn toàn.
Hơn 300 chuyến tàu Trung – Âu bị kẹt, Ba Lan viện dẫn lý do an ninh quốc phòng
Khoảng hơn 300 đoàn tàu liên vận Trung – Âu mắc kẹt tại Belarus, các nền tảng thương mại điện tử như Temu, Shein có nguy cơ chậm giao hàng cho châu Âu, bao gồm nhiều mặt hàng yêu cầu giao nhanh.
Giám đốc điều hành công ty logistics Last Mile Experts, ông Marek Rozycki, nói với báo Rzeczpospolita của Ba Lan: “Nếu tuyến đường này bị phong tỏa, một phần bưu kiện buộc phải chuyển sang đường biển, tối đa 30% sẽ phải vận chuyển bằng đường hàng không, chắc chắn làm tăng chi phí và ảnh hưởng chất lượng dịch vụ.”
Doanh nghiệp vận tải hàng hóa thuộc Tập đoàn Đường sắt Đức (DB Cargo) ra thông báo: “Việc tạm ngưng vận chuyển sẽ làm gián đoạn hoạt động vốn đã khó khăn của các nhà khai thác. Tuy nhiên, xét tới lợi ích quốc gia của Ba Lan, chúng tôi hoàn toàn hiểu và ủng hộ quyết định của chính phủ.”
Tuyến đường sắt Trung – Âu là hành lang vận tải hàng hóa đường bộ quan trọng nối Trung Quốc và châu Âu, đi qua Nga và Belarus trước khi vào Ba Lan rồi phân phối tới các nước Tây Âu. Theo Cnyes, thương mại Trung Quốc – EU mỗi năm đạt 25 tỉ euro. Việc tuyến đường bị gián đoạn đã gây tác động mạnh tới hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc.
Đài truyền hình TVP của Ba Lan dẫn dữ liệu từ công ty phân tích vận tải Upply cho biết, năm 2024 lượng hàng hóa vận chuyển đường sắt giữa Trung Quốc và EU tăng 10,6%. Giá trị hàng hóa vận chuyển cũng tăng mạnh lên 25,07 tỉ euro, cao hơn 84,9% so với 2023. Hiện vận tải đường sắt chiếm 3,7% tổng kim ngạch thương mại song phương hằng năm, cao hơn mức 2,1% của năm trước.
Chính phủ Ba Lan khẳng định việc đóng cửa biên giới chủ yếu vì lý do quốc phòng và an ninh. Sau sự kiện máy bay không người lái Nga xâm phạm không phận, Ba Lan cùng các nước NATO đã tăng cường triển khai phòng thủ tại Đông Âu.
Ba Lan còn nhấn mạnh rằng ngay cả sau khi cuộc tập trận “Zapad-2025” kết thúc, lệnh phong tỏa biên giới với Belarus vẫn chưa được dỡ bỏ.
Các nhà quan sát quốc tế cho rằng Mỹ tiếp tục theo dõi chặt chẽ hợp tác kinh tế và quân sự giữa Trung Quốc và Nga, nhưng việc gián đoạn tuyến đường sắt Trung – Âu hiện chủ yếu liên quan chính sách biên giới của Ba Lan và Belarus, chưa có bằng chứng trực tiếp cho thấy nhằm vào Trung Quốc.
Hai tuyến vận tải đường bộ thay thế nhưng chưa khả thi trong ngắn hạn
Theo kênh truyền thông tự phát tại Trung Quốc “Giang Ninh Tri Phủ”, còn hai tuyến đường bộ khác từ Trung Quốc sang châu Âu:
- Tuyến phía nam: “Đường sắt Trung–Kyrgyzstan–Uzbekistan – Turkmenistan – Iran – Thổ Nhĩ Kỳ – châu Âu”.
- Tuyến “Trung Quốc – Kazakhstan – biển Caspi – Azerbaijan – hành lang Zangezur – Thổ Nhĩ Kỳ – châu Âu”.
Tuy nhiên, cả hai phương án này đều khó thực hiện trong ngắn hạn.
“Giang Ninh Tri Phủ” nhận định kể từ khi chiến tranh Nga – Ukraine bùng nổ, thương mại quốc tế ngày càng phân mảnh, mang tính khu vực, chuỗi cung ứng liên tục tái cấu trúc. Bài viết “Thế giới ẩn giấu của nước Nga” cho rằng Điện Kremlin không mấy mặn mà đóng vai trò trung tâm kết nối EU và Trung Quốc, vì chiến lược trục ngang Á – Âu (EU – Nga – Trung) không giúp Nga vươn lên mà ngược lại ngày càng bị gạt ra ngoài lề.
Xem thêm
Từ khóa Ba Lan tập trận chung đóng cửa biên giới
