BGI hỗ trợ ĐCSTQ thu thập gen của người Mỹ? (Phần I)

Đại dịch virus corona mới không chỉ gây thiệt hại về nhân mạng và kinh tế không thể cứu vãn cho thế giới, mà còn mang lại cơ hội kiếm tiền và mở rộng quy mô cho một số công ty y sinh, trong đó có ‘gã khổng lồ’ giải trình gen BGI. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu khác nhau của các quan chức Mỹ và cựu tư vấn Quốc Vụ Viện đã chỉ ra rằng Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang thu thập dữ liệu gen di truyền về người Mỹ một cách vô đạo đức. BGI là một trong những phương tiện chính của họ.

Sau khi dịch virus corona mới (Covid-19, còn gọi là “virus Trung Cộng”) bùng phát quy mô lớn tại Vũ Hán vào năm ngoái, ngày 26/1, ông Uông Kiến, ông chủ của công ty giải trình gen hàng đầu của Trung Quốc – người sáng lập BGI), vội vã đến thành phố Vũ Hán đã bị chính quyền phong tỏa.

Ông bắt tay vào việc phát triển bộ kit xét nghiệm và thành lập các phòng thí nghiệm. Năm ngoái, BGI đã xuất khẩu kit xét nghiệm Covid-19 đến hơn 100 quốc gia và đề xuất giúp xây dựng các phòng thí nghiệm với giá ưu đãi với nhiều quốc gia, trong đó có cả Hoa Kỳ.

Câu chuyện của BGI và ông chủ của mình nghe có vẻ như một người giàu công nghệ trả ơn cho sự nghiệp sức khỏe của nhân loại. Tuy nhiên, Hoa Kỳ đã từ chối đề nghị ưu đãi của BGI vì nghi ngờ động cơ của công ty này.

Hoa Kỳ nghi ngờ BGI có quan hệ với quân đội ĐCSTQ

Ngày 1/2 năm nay, Trung tâm An ninh Chống Gián điệp Quốc gia Hoa Kỳ (NCSC) đã công bố một báo cáo cảnh báo rằng ĐCSTQ đang thu thập dữ liệu gen di truyền từ Hoa Kỳ. Điều này đã đe dọa nghiêm trọng đến quyền riêng tư của người Mỹ, nền kinh tế và an ninh quốc gia của Hoa Kỳ. Trong đó, báo cáo còn nhiều lần đề cập vai trò của “BGI”, Công ty xét nghiệm gen hàng đầu Trung Quốc trong mối đe dọa gen di truyền của ĐCSTQ.

NCSC nhấn mạnh trong báo cáo rằng cùng với sự lây lan toàn cầu của chủng virus corona mới (Covid-19), chính quyền ĐCSTQ đã mạnh tay bán các phòng thực nghiệm và bộ kit xét nghiệm do Trung Quốc sản xuất cho thế giới. Tính đến tháng 8 năm ngoái, BGI tuyên bố trong vòng 6 tháng, các bộ kit xét nghiệm do công ty này sản xuất đã được xuất khẩu sang 180 quốc gia, đồng thời các phòng thực nghiệm cũng được thành lập ở nhiều quốc gia.

Mặc dù các nhà chức trách ĐCSTQ gọi những tuyên truyền này là “thành tựu chống dịch”, nhưng NCSC rõ ràng không nghĩ như vậy. NCSC cho biết theo báo cáo năm 2020 do Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ-Trung (USCC) đệ trình trước Quốc hội, ĐCSTQ đang thông qua các phương pháp hợp pháp và bất hợp pháp, nhằm thu thập gen và dữ liệu sức khỏe khác của người Mỹ. Đồng thời việc Trung Quốc xuất khẩu các phòng thực nghiệm xét nghiệm virus viêm phổi Vũ Hán đã cung cấp cho ĐCSTQ một kênh thu thập dữ liệu sức khỏe từ các quốc gia khác nhau.

Ngày 31/1/2021, hãng truyền thông Mỹ CBS đã đưa tin về chương trình mà BGI từng đề xuất với ít nhất 5 tiểu bang ở Hoa Kỳ, nhằm giúp xây dựng các phòng thực nghiệm thử nghiệm virus. Ông Bill Evanina, cựu giám đốc Trung tâm An ninh Chống Gián điệp Quốc gia Hoa Kỳ (NCSC) vừa hết nhiệm kỳ, đã nghi ngờ rằng đề xuất về phòng thực nghiệm này là con ngựa thành Troy thời hiện đại. Bởi ĐCSTQ đang nỗ lực thu thập DNA của người Mỹ. Ông cảnh báo rằng các tiểu bang nên phản đối việc này và nói rằng BGI có quan hệ chặt chẽ với quân đội ĐCSTQ và Chính phủ Trung Quốc, đe dọa đến anh ninh quốc gia của Hoa Kỳ.

Ngày 30/1/2021, Reuters đã phát hành một báo cáo độc quyền, đề cập rằng qua việc điều tra hơn 40 tài liệu và bài viết, phát hiện ra BGI đã và đang hợp tác với quân đội Trung Quốc.

Reuters phát hiện, BGI đã tham gia vào các dự án quân sự của ĐCSTQ, gồm giảm chứng say độ cao của người Hán và hợp tác với các chuyên gia siêu máy tính của ĐCSTQ. Đồng thời, Reuters còn phát hiện vào năm 2015, BGI và Học viện Khoa học Quân y Trung Quốc được cấp bằng sáng chế phát hiện virus corona với chi phí thấp.

Người được cấp bằng sáng chế là ông Trần Duy Quân, nhà khoa học chính về bệnh truyền nhiễm của BGI. Ông Trần có liên hệ với Học viện Khoa học Quân y Trung Quốc. BGI cũng có một số nhà nghiên cứu hợp tác với “Đại học Công nghệ Quốc phòng”, học viện quân sự của ĐCSTQ.

Theo báo cáo, tháng 10 năm ngoái, một nhóm chuyên gia do ông Eric Schmidt, cựu Giám đốc điều hành của Google, dẫn đầu đã cảnh báo Chính phủ Hoa Kỳ rằng ĐCSTQ đang thu thập gen của người Mỹ. Các chính phủ thù địch sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo để tìm ra nhược điểm trong gen di truyền của người Mỹ. Nhóm chuyên gia khuyến nghị Chính phủ Hoa Kỳ nên có thái độ cứng rắn hơn đối với BGI.

Trong một báo cáo đặc biệt được Reuters công bố ngày 5/8 năm ngoái, có tên “Covid mở ra cánh cửa mới cho những gã khổng lồ gen Trung Quốc“, virus viêm phổi Vũ hán đã giúp BGI mở rộng quy mô nhanh chóng trên toàn cầu. BGI được xuất khẩu sang 180 quốc gia trong vòng 6 tháng kể từ khi dịch bệnh bùng phát. Với 350 triệu bộ kít xét nghiệm virus, và 58 phòng thực nghiệm đã được thành lập tại 18 quốc gia. Giá cổ phiếu của BGI cũng tăng gấp đôi.

Báo cáo nhấn mạnh rằng BGI cũng sử dụng điều này để xuất khẩu các sản phẩm giải trình gen của mình ra toàn thế giới, và bị Chính phủ Mỹ cáo buộc là đe dọa an ninh đến quốc gia nước này.

Báo cáo chỉ ra rằng trên các tạp chí khoa học và Internet, BGI kêu gọi các nhà nghiên cứu từ nhiều quốc gia chia sẻ dữ liệu virus được tạo ra trên thiết bị của họ. Các mẫu dương tính với Covid đã được thu thập thông qua ngân hàng gen quốc gia do ĐCSTQ thành lập.

BGI cũng luôn phủ nhận việc thu thập dữ liệu riêng tư của khách hàng, và việc có quan hệ với ĐCSTQ. Đặc biệt là các cáo buộc liên quan đến bộ kit xét nghiệm Covid-19.

Mối quan hệ giữa BGI và ĐCSTQ rất tốt, người sáng lập BGI “đỏ tận xương tủy”

Reuters đã chỉ ra trong báo cáo đặc biệt năm ngoái rằng BGI có thể được mở rộng ra toàn cầu, bằng cách dựa vào mối quan hệ của mình với Chính phủ ĐCSTQ. Sự thực quả là như vậy.

Trong “Báo cáo trách nhiệm xã hội năm 2019” mới nhất, BGI tuyên bố rằng công ty này sẽ phục vụ chiến lược “Một vành đai, một con đường” của ĐCSTQ và “trở thành trợ thủ công nghệ cốt lõi, nhằm xây dựng ‘Cộng đồng chung vận mệnh’”. “Một vành đai, một con đường” là chiến lược bành trướng ra nước ngoài của ĐCSTQ. “Cộng đồng chung vận mệnh“ là mục tiêu tham vọng nhằm thống trị thế giới đã được ông Tập Cận Bình viết vào hiến pháp của ĐCSTQ.

Theo báo cáo công khai từ các kênh truyền thông, ví như cuộc phỏng vấn chính thức của tờ The Paper Thượng Hải với ông Uông Kiến, người sáng lập BGI vào tháng 3 năm ngoái, báo cáo của Fortune tiếng Trung vào tháng 5/2018 và báo cáo của “21st Century Business Herald” (Kinh doanh thế kỷ 21 Herald) vào tháng 4/2013, BGI ra đời và trỗi dậy do được hưởng lợi từ sự ràng buộc giữa việc ông Uông Kiến thúc đẩy công nghệ gen với các mục tiêu chính trị của ĐCSTQ.

Từ năm 1988 đến năm 1994, ông Uông Kiến học tập và làm việc tại Hoa Kỳ. Trong khoảng thời gian này, ông đã gặp ông Vu Quân và ông Dương Hoán Minh, những người nổi tiếng đều học tại Đại học Washington (sau đó 3 người này đều là thành viên sáng lập BGI).

Theo báo cáo của tạp chí Fortune tiếng Trung, trong dịp Tết Nguyên Đán năm 1994, ông Uông Kiến và ông Vu Quân cùng uống chung một bầu rượu. Họ chỉ học thuộc lòng “Mao chủ tịch ngữ lục” (Câu nói của Mao Chủ tịch). Cuối cùng, ông Uông Kiến nói: “Thưa các đồng chí, chúng ta đã đỏ tới tận xương tủy rồi, còn ở Hoa Kỳ làm gì nữa? Chúng ta dứt khoát sẽ tiếp tục đỏ như vậy, về nước thôi!” Ở Trung Quốc Đại Lục, “màu đỏ” ám chỉ lòng trung thành với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Cùng năm đó, ông Uông Kiến trở về Trung Quốc thành lập công ty.

Vào thời điểm đó, Chính phủ Hoa Kỳ đã khởi động Dự án Bộ gen người, dự định đầu tư 3 tỷ đô la Mỹ trong vòng 15 năm để xác định và phân tích toàn bộ gen của một người. Ông Uông Kiến cho rằng cơ hội đã đến.

Ông Uông Kiến, Vu Quân và Dương Hoán Minh đã tham gia “Dự án bộ gen người” theo sáng kiến ​​của riêng họ. Năm 1997, ông Dương Hoán Minh dựa vào uy tín cá nhân, đã đề xuất việc tham gia kế hoạch “Đại diện Trung Quốc”. Cuối cùng, Hoa Kỳ đã đồng ý và giao 1% nhiệm vụ giải trình tự gen cho nhóm Trung Quốc.

Năm 1999, ông Uông Kiến, Vu Quân, Dương Hoán Minh và những người khác đồng sáng lập Công ty BGI tại Bắc Kinh, nhằm thực hiện Dự án Bộ gen người (1%). Lúc đó ông Uông Kiến vẫn chưa thiết lập quan hệ với nhà cầm quyền ĐCSTQ. Dự án của họ không được phê duyệt cấp phép, và bị những người chỉ trích cho là “bắt cóc chính quyền” nên không nhận được bất kỳ kinh phí hay hỗ trợ nào.

Tuy nhiên, ông Uông Kiến đã đặt cược mạng sống vào dự án và đầu tư toàn bộ tài sản của mình cho dự án “Hình tượng quốc dân” này.

Khi Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là ông Clinton tuyên bố hoàn thành dự thảo Dự án Nghiên cứu Bộ gen người vào tháng 6/2000, ông cũng đề cập rằng ông muốn cảm ơn nhóm nghiên cứu Trung Quốc. Sự đánh giá cao của TT. Clinton được lãnh đạo ĐCSTQ lúc bấy giờ là Giang Trạch Dân coi là niềm vinh dự.

Năm 2001, ông Giang gặp ông Uông Kiến, Vu Quân, Dương Hoán Minh và những người khác từ BGI ở Trung Nam Hải. Kể từ đó, ông Uông Kiến đã tìm ra cách giúp BGI vươn lên.

Dịch SARS năm 2003 đã mang đến một cơ hội khác cho BGI. BGI nhanh chóng giải mã toàn bộ trình tự gen của bốn loại virus SARS, phát triển bộ kit xét nghiệm. Đồng thời tặng 300.000 bộ kit xét nghiệm SARS cho trụ sở phòng chống và kiểm soát SARS của ĐCSTQ.

Tháng 4 năm đó, ông Vương Hoán Minh và ông Uông Kiến của BGI được ông Hồ Cẩm Đào, lãnh đạo ĐCSTQ lúc đó, tiếp đón. Tháng 11 cùng năm, ĐCSTQ đã hợp nhất Trung tâm Nghiên cứu Gen BGI Bắc Kinh vào Viện Di truyền học Bắc Kinh, trực thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc. Ông Dương là giám đốc và ông Uông là phó giám đốc.

Năm 2007, do mua được máy giải trình gen và trở mặt với Viện Khoa học Trung Quốc, ông Uông Kiến đã đưa BGI đến thành phố Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông để bắt đầu hành trình mới. Khi đó, nhóm của ông Uông Kiến đã công bố nhiều nghiên cứu khoa học ra quốc tế. Điều này không chỉ giúp BGI giành được hàng trăm triệu USD đầu tư từ chính quyền địa phương Thâm Quyến, mà ngày càng nhận được nhiều sự ủng hộ của chính quyền trung ương ĐCSTQ.

Năm 2010, dựa vào khoản vay từ Ngân hàng Phát triển Trung Quốc, BGI đã mua 128 máy giải trình gen thế hệ thứ 2 từ nhà sản xuất Illumina của Mỹ. BGI trở thành tổ chức nghiên cứu khoa học lớn nhất thế giới về khả năng giải trình gen chỉ sau một đêm. Dựa vào hiệu ứng quy mô, BGI đã đã giảm giá giải trình gen xuống thấp hơn một nửa so với Hoa Kỳ.

Illumina là công ty hàng đầu trong ngành giải mã trình tự gen, thiết bị của hãng này từng chiếm hơn 70% thị trường toàn cầu. Ngân hàng Phát triển Trung Quốc là tổ chức tài chính chính sách trực thuộc sự lãnh đạo của Quốc vụ viện ĐCSTQ, chỉ cung cấp các khoản vay chính sách với các điều kiện cực kỳ ưu đãi cho các dự án do ĐCSTQ trực tiếp hỗ trợ.

Theo trang web chính thức của BGI, năm 2011, 4 Bộ và Ủy ban, gồm Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, Bộ Tài chính, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin, Ủy ban Y tế (trước đây là Bộ Y tế) cùng Viện Khoa học Đời sống Thâm Quyến BGI (trước đây là Viện Nghiên cứu gen BGI Thâm Quyến) đã đảm nhận việc xây dựng CNGB Thâm Quyến, ngân hàng gen quốc gia đầu tiên của Trung Quốc.

Theo thông báo do BGI đưa ra vào tháng 2/2021, Viện nghiên cứu BGI vẫn đang lưu trữ và điều hành Ngân hàng gen quốc gia. Vì BGI hiện không có phòng thực nghiệm đủ trình độ nuôi cấy tế bào, nên BGI vẫn cần liên hệ mua dịch vụ nuôi cấy tế bào và các dịch vụ khác.

Năm 2017, BGI được niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thâm Quyến. Các tài liệu niêm yết của công ty này liệt kê “Kế hoạch 5 năm lần thứ 13” của ĐCSTQ và các chính sách khác làm nền tảng. Đồng thời tuyên bố công khai rằng mục tiêu của công ty bao gồm việc giúp các cơ quan chức năng đạt được mục tiêu “chiếm giữ các đỉnh cao trong cuộc cạnh tranh về công nghệ sinh học quốc tế.”

Ngày 4/5/2018, BGI Americas, một công ty con của BGI, đã tổ chức lễ kỷ niệm 8 năm thành lập tại Boston. Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc tại New York đã chúc mừng công ty này trên trang web chính thức.

Sau khi dịch virus Trung Cộng bùng phát ở Vũ Hán năm 2020, ngày 14/1/2021, các quan chức BGI đã thông báo rằng bộ xét nghiệm axit nucleic virus corona mới đã được phát triển trong thời gian sớm nhất. 10.000 bộ kit xét nghiệm đã được tặng cho Vũ Hán vào ngày 24/1/2021. Ngày 26/1, ông Uông Kiến đã vào Vũ Hán để giúp ĐCSTQ xây dựng một phòng thực nghiệm kiểu bơm hơi.

Điều đáng nói là, theo Caixin.com, ngay từ ngày 26/12/2019, BGI đã nhận được một “mẫu bệnh viêm phổi không xác định” từ Vũ Hán. Sau khi giải trình gen, phát hiện ra đây là virus corona mới, giống với trình tự gen SARS tới 80%. Giống như các nhà chức trách Vũ Hán, BGI đã không kịp thời công bố phát hiện của mình.

Sự phát triển của BGI được hỗ trợ bởi ĐCSTQ. Theo một báo cáo đặc biệt của Reuters vào tháng 8 năm ngoái, ĐCSTQ đã quảng bá BGI ra toàn thế giới. Ví như đảo quốc Solomon ở Thái Bình Dương đã nhận được ngân phiếu trị giá 300.000 đô la Mỹ từ đại sứ quán ĐCSTQ. ĐCSTQ kiến nghị quốc đảo này nên mua bộ kit xét nghiệm và thiết bị phòng thí nghiệm từ BGI.

BGI cũng tài trợ bộ kit xét nghiệm và phòng thực nghiệm trên khắp thế giới thông qua “Quỹ Mammoth”, một quỹ từ thiện được thành lập vào năm 2019.

BGI và ĐCSTQ nhắm vào bộ gen của người Mỹ

Năm ngoái, ông Bill Evanina, quan chức phản gián hàng đầu vào thời điểm đó, đã đưa ra cảnh báo cho chính quyền các bang và bệnh viện của Mỹ rằng kẻ địch có thể lợi dụng việc xét nghiệm virus corona mới nhằm thu thập thông tin sinh học. Điều này cũng không phải phi thực tế.

Theo một báo cáo của Wall Street Journal (tạp chí phố Wall) vào tháng Một năm nay, BGI đã liên hệ với ít nhất 11 bang ở Hoa Kỳ, nhằm cố gắng đưa sản phẩm liên quan vào các phòng thực nghiệm do chính phủ điều hành hoặc thành lập toàn bộ các phòng thực nghiệm. Tháng Ba năm ngoái, một đặc vụ FBI theo dõi các mối đe dọa từ công nghệ sinh học đã cảnh báo Chính phủ Hoa Kỳ nên cẩn thận với BGI vì công ty này từng có tiền sử lạm dụng dữ liệu cá nhân.

Wall Street Journal dẫn lời ông Evanina nói rằng BGI đã sử dụng dịch viêm phổi Vũ Hán nhằm mở rộng ảnh hưởng của mình tại Hoa Kỳ và trên thế giới.

Wall Street Journal đã liên hệ với các sở y tế của tất cả 50 bang và phát hiện ra rằng ít nhất 11 bang cho biết rằng họ đã nhận được bộ kit xét nghiệm hoặc tài liệu tiếp thị về phòng thực nghiệm do BGI sản xuất. Quỹ Bush về Quan hệ Mỹ-Trung đã giúp BGI liên hệ với ông Asa Hutchinson, thống đốc bang Arkansas, nhằm quảng bá cho công ty này.

Một quan chức cấp cao của Hoa Kỳ đã theo dõi BGI nói rằng BGI “mở rộng thị phần không phải vì lợi ích kinh tế, mà để thu thập dữ liệu”. Dữ liệu do BGI thu thập đôi khi được lưu trữ trên thiết bị do Huawei sản xuất. Huawei bị Chính phủ Mỹ coi là một nguy cơ an ninh, mặc dù hãng này kiên quyết phủ nhận các cáo buộc của Mỹ.

Trên thực tế, theo trang web chính thức của Huawei, BGI thực sự đang sử dụng đám mây Huawei khi xử lý dữ liệu gen thu được. Theo trang web chính thức của Huawei, sau khi bước vào đám mây, BGI sẽ tiết kiệm được thời gian giải trình gen, cải thiện 40% hiệu suất dữ liệu lớn và giảm 50% chi phí.

Mời xem tiếp Phần II

Theo Long Đằng Vân, Diệp Tử Minh, Epoch Times

Xem thêm: