Chính phủ Ukraine đã lấy 2 nhà thờ chính của tu viện lịch sử được tôn kính Kyiv Pechersk Lavra (Tu viện Các hang động) từ Giáo hội UOC, và đưa cho Giáo hội đối lập OCU để thực hành nghi lễ Giáng sinh Chính thống Giáo, như AP báo cáo hôm 6/1.

Лавра
Toàn cảnh tu viện Kyiv Pechersk Lavra (Tu viện Các hang động), lịch sử 1.000 được UNESCO công nhận là di sản thế giới, và từng là trung tâm của Chính thống Giáo Đông phương. (Nguồn: Falin/ Wikimedia)
1024px Kijów Sobór Mądrości Bożej 02
Nhà thờ chính tòa Thánh Sophia, cùng với Tu viện Các Hang động, là 2 di sản thế giới ở Ukraine được UNESCO công nhận. (Nguồn: Paweł ‘pbm’ Szubert / Wikimedia)

Theo lời của Bộ trưởng Bộ Văn hóa Ukraine Oleksandr Tkachenko hôm thứ Năm, 2 nhà thờ Dormition Cathedral và Refectory Church của tu viện Kyiv Pechersk Lavra 1.000 năm tuổi đã được nhà nước tiếp quản hôm thứ Bảy (31/12) từ Giáo hội UOC, vì lý do đã hết hạn thuê. Ông Tkachenko cho biết, 2 nhà thờ chính đó nay đã chuyển sang cho Giáo hội đối lập là OCU, để thực hiện các nghi lễ Giáng sinh Chính thống Giáo theo yêu cầu của Giáo hội OCU.

Kyiv Pechersk Lavra (pechera = hang động) kể từ khi được thành lập như một tu viện hang động vào năm 1051, nó đã là trung tâm của Chính thống Giáo Đông phương. Cùng với Nhà thờ chính tòa Thánh Sophia, nơi đây được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Công trình này cũng được vinh danh là 1 trong 7 kỳ quan của Ukraine.

Chính thống Giáo Đông phương là nhánh Kitô giáo lớn thứ nhì, sau Công giáo Rôma. Nguồn gốc cùng là Kitô giáo cổ xưa, và được phân chia thành Chính thống Giáo và Công giáo trong cuộc Ly giáo Đông-Tây năm 1054. Hiện nay Chính thống Giáo là tôn giáo chủ đạo và phổ biến nhất cả ở Nga và Ukraine.

Kijów zabytkowy 307
Refectory Church (Nhà thờ Phòng ăn), một trong 2 nhà thờ chính đã bị chuyển giao sang cho OCU. (Nguồn: ЯдвигаВереск / Wikimedia)
pic D O Dormition Cathedral of Kyivan Cave Monastery aerial view
Dormition Cathedral, một trong 2 nhà thờ chính đã bị chuyển giao cho OCU. (Nguồn: encyclopediaofukraine.com)

UOC (Ukrainian Orthodox Church, Giáo hội Chính thống Ukraine), hoặc viết là UOC-MP (MP, Moscow Patriarch, theo Thượng phụ Moscow) vốn là Giáo hội ở Ukraine, là chi nhánh của Giáo hội Moscow kể từ thế kỷ 17.

OCU (Orthodox Church of Ukraine) hoặc viết là OCU-KP (KP = Thượng phụ Kyiv) là một Giáo hội được thành lập ngày 15/12/2018, với Thượng phụ Kyiv, không phụ thuộc vào Nga. Ngày 5/1/2019, OCU được công nhận từ Thượng phụ Đại kết Constantinople. Nhưng Moscow và các hầu hết tất cả thượng phụ khác trong Chính thống Giáo không công nhận OCU.

Sau khi Nga xâm lược vào tháng 2/2022, UOC đã tuyên bố tách khỏi Nga vào tháng 5/2022 vì Thượng phụ Moscow ủng hộ Tổng thống Nga. Trước khi ra quyết định này, 400 giáo xứ của UOC đã lần lượt tuyên bố rời khỏi Thượng phụ Moscow.

Nhưng các cơ quan an ninh Ukraine đã tuyên bố rằng người của UOC vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Moscow. Đặc vụ SBU của ông Zelensky đã tiến hành nhiều cuộc đột kích vào các thánh địa của nhà thờ, sau đó đăng các ảnh xem là bằng chứng như đồng rúp, hộ chiếu Nga, và tờ rơi có thông điệp từ Thượng phụ Moscow.

Các nhà lãnh đạo nổi tiếng của Giáo hội Chính thống Ukraine đã bác bỏ các cáo buộc về mối quan hệ với Moscow, khẳng định rằng họ đã trung thành ủng hộ Ukraine ngay từ đầu cuộc chiến, và một cuộc đàn áp của chính phủ sẽ chỉ có lợi cho tuyên truyền của Nga.

Theo thông báo của Chính phủ Ukraine hôm 1/12, ông Zelensky đã tuyên bố đang xúc tiến để ban hành luật cấm những nhà thờ nào thân Nga.

Sau sự kiện này, hãng tin Foxnews (Hoa Kỳ) hôm 7/12 đã có bình luận: “Một quốc gia tự do sẽ không cấm một tôn giáo lớn, chỉ vì tôn giáo đó không hoàn toàn phù hợp với chương trình chính trị của những người điều hành đất nước. Nhưng ông Zelensky đang làm điều đó, và nội các của ông hiện đang tìm cách trừng phạt những người theo Kitô giáo vì thực hành tôn giáo cổ xưa bị cấm của họ ở Ukraine. Trích dẫn [tuyên bố của Ukraine], “Các biện pháp trừng phạt kinh tế và hạn chế cá nhân sẽ được áp dụng cho bất kỳ tín hữu Kitô nào bị bắt gặp thờ phượng theo những cách không được chấp thuận.””

Người dẫn chương trình Tucker Carlson của Foxnews cũng chỉ ra rằng lệnh cấm như vậy nhằm vào một tôn giáo lâu đời, cùng các hoạt động như lục soát nhà thờ hay bắt giam linh mục là không phù hợp với chủ trương của xã hội tự do mà cả Hoa Kỳ và Ukraine vẫn cổ xúy.

“Giáo hội Chính thống Ukraine đã hơn một nghìn năm tuổi. Với sự hậu thuẫn hoàn toàn của chính quyền Joe Biden và Quốc hội Hoa Kỳ, ông Zelensky đã quyết định cấm.”

Sau đó, ông Carlson trích dẫn lời “phản ứng của một giám mục”.

Giám mục Chính thống Giáo Đông phương: “Anh chị em chúng ta bước đi bên Đức Chúa! Đừng sợ! Có những người muốn ngăn cản nhà thờ và đức tin Chính thống của chúng ta! Chúa sẽ ngăn chặn những người này! Thưa anh chị em, những người này đang bắt đầu chống lại Đức Chúa Trời! Họ đã bắt đầu một cuộc chiến chống lại Chúa! Và Thiên đường! Họ không phải là người Ukraine thực sự! Ukraine của chúng ta là một Ukraine may mắn và trung thành! Và toàn bộ Chính thống Ukraine cầu nguyện ngày hôm nay!”

Có đoạn, ông Carlson chỉ trích khá mạnh, trong đó ông đổ lỗi việc ông Zelensky ngày càng trở nên “mạnh tay” hơn là do chính quyền Biden hậu thuẫn:

“Trong hai năm qua, ông Zelensky đã cấm các đảng đối lập. Ông ta đóng cửa các phương tiện truyền thông quan trọng bằng vũ lực. Ông ta đã bắt giữ các đối thủ chính trị của mình. Ông đã đưa binh lính vào nhà thờ. Đặc vụ của ông Zelensky đã đột kích vào các tu viện trên khắp Ukraine, thậm chí cả một tu viện có nhiều nữ tu, và bắt giữ hàng chục linh mục mà không có lý do chính đáng, và [đó là] vi phạm rõ ràng Hiến pháp Ukraine, vốn đã không còn trọng lượng nữa. Và trước những sự việc này, chính quyền Biden đã không nói gì. Không một lời. Thay vào đó, họ chỉ tiếp tục thúc đẩy để gửi thêm tiền thuế [mà dân Mỹ đóng góp] cho ông Zelensky. Vì vậy, một cách tự nhiên, Zelensky đã trở nên mạnh tay hơn nhiều. Tại sao ông ta không [dám] chứ?”

Thiên Đức

Mời xem thêm: