Điều tra: Công ty AI Trung Quốc lén tiếp cận chip Nvidia qua nước thứ 3

Lý Ngọc
•
Thứ Sáu, 14/11/2025

Một cuộc điều tra của tờ Wall Street Journal tiết lộ rằng một công ty trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc đã tiếp cận được các chip Nvidia tiên tiến, vốn đang bị Hoa Kỳ kiểm soát chặt chẽ, bằng cách đi qua 4 bước trung gian tại các quốc gia khác. Báo cáo công bố ngày 13/11 cho biết khoảng 2.300 chip AI đã được vận chuyển đến một trung tâm dữ liệu tại Indonesia, thông qua một công ty con của Inspur – doanh nghiệp Trung Quốc nằm trong danh sách đen thương mại của Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ từ năm 2022 đã cấm bán các chip AI hàng đầu của Nvidia cho Trung Quốc vì lý do an ninh quốc gia. Tuy nhiên, các công ty và tổ chức Trung Quốc vẫn có thể tiếp cận các sản phẩm này trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các kênh trung gian. Wall Street Journal theo dõi chuỗi giao dịch này và mô tả 4 bước mà các công ty Trung Quốc sử dụng để mua chip của Mỹ.

Bước 1: Mua chip qua đối tác trung gian

Một đối tác kinh doanh có vốn Trung Quốc đã mua các chip Nvidia. Công ty Aivres, có trụ sở tại Thung lũng Silicon, đã mua số lượng lớn chip Nvidia và có quan hệ chặt chẽ với Nvidia, đồng thời đồng tài trợ sự kiện doanh nghiệp quan trọng nhất của hãng.

Công ty Trung Quốc Inspur nắm giữ một phần ba cổ phần trong công ty mẹ của Aivres. Năm 2023, Inspur bị Hoa Kỳ đưa vào danh sách đen thương mại vì phát triển siêu máy tính quân sự cho quân đội Trung Quốc. Tháng 3/2025, Hoa Kỳ tiếp tục đưa công ty con của Inspur tại Đài Loan vào danh sách đen. Theo quy định, Nvidia không được kinh doanh với Inspur hay một số công ty con, nhưng không áp dụng cho Aivres, công ty con tại Mỹ của Inspur.

Bước 2: Tìm người mua ở nước thứ ba

Các nguồn tin thân cận tiết lộ Aivres đã đàm phán với bộ phận điện toán đám mây của Indosat Ooredoo Hutchison, một nhà cung cấp dịch vụ viễn thông tại Indonesia, vào giữa năm 2024. Công ty Indonesia đã mua 32 giá đỡ máy chủ Nvidia GB200, mỗi giá chứa 72 chip Blackwell mới nhất, tổng cộng khoảng 2.300 chip, trị giá khoảng 100 triệu USD. Indosat là liên doanh giữa Ooredoo (Qatar) và CK Hutchison Holdings (Hong Kong, do Lý Gia Thành sở hữu).

Bước 3: Kết nối với khách hàng Trung Quốc

Indosat đã mua máy chủ Nvidia cho một khách hàng Trung Quốc, INF Tech (Infinite Lightyear), công ty khởi nghiệp AI tại Thượng Hải. Quá trình này có sự hỗ trợ của Aivres. Ông Thế Viễn (漆遠), nhà sáng lập Infinite Lightyear và hiện là lãnh đạo viện nghiên cứu AI tại Đại học Phục Đán, đã tham gia đàm phán. Cuối cùng, Infinite Lightyear ký hợp đồng về năng lực tính toán của các máy chủ mà không trực tiếp mua chip.

Bước 4: Sử dụng quốc gia thứ ba làm trung gian nghiên cứu AI

Tính đến tháng 10/2025, các máy chủ Nvidia đã được bàn giao và đang lắp đặt. Khi đi vào hoạt động, các máy chủ sẽ tập trung hỗ trợ Infinite Lightyear đào tạo AI phục vụ nghiên cứu khoa học, bao gồm các ứng dụng tài chính và phát triển thuốc.

Các luật sư về kiểm soát xuất khẩu cho rằng miễn là công ty Trung Quốc không dùng chip để phát triển vũ khí hoặc tình báo quân sự, họ vẫn tuân thủ quy định xuất khẩu của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, một số cựu quan chức an ninh quốc gia cảnh báo rằng các giao dịch như vậy cần được xem xét kỹ, vì công nghệ AI thương mại cũng có thể đóng góp cho mục tiêu quân sự thông qua chiến lược hợp nhất quân sự-dân sự của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Phản hồi từ các bên liên quan

Aivres không phản hồi yêu cầu bình luận.
Nvidia cho biết nhóm tuân thủ đánh giá và phê duyệt sản phẩm trước khi đối tác nhận hàng.
Bộ Thương mại Mỹ từ chối bình luận.
Infinite Lightyear khẳng định không tham gia vào nghiên cứu quân sự và tuân thủ quy định xuất khẩu Mỹ.
Indosat tuyên bố họ không can thiệp trực tiếp vào chip.

Vụ việc cho thấy một kẽ hở trong kiểm soát xuất khẩu chip AI của Hoa Kỳ, khi các công ty Trung Quốc có thể tiếp cận công nghệ nhạy cảm thông qua quốc gia thứ ba. Đồng thời, nó làm dấy lên lo ngại về khả năng sử dụng AI trong chiến lược quân sự hoặc phát triển các ứng dụng chiến lược của Trung Quốc, dù các dự án hiện tại mang tính thương mại.

Chuỗi giao dịch này minh họa cách các tập đoàn công nghệ và tài chính quốc tế, bao gồm các liên doanh và công ty con, có thể vận hành các kênh trung gian phức tạp để tiếp cận công nghệ bị kiểm soát, trong khi vẫn hợp pháp trên giấy tờ. Đây là một ví dụ điển hình về thách thức quản lý xuất khẩu công nghệ cao trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược Mỹ – Trung và nguy cơ quân sự hóa công nghệ dân sự.