Guaido mạnh mẽ kêu gọi nổi dậy, nhưng quân đội vẫn trung thành với Maduro

Lãnh đạo đối lập, tổng thống lâm thời Venezuela Juan Guaido hôm thứ Ba (30/4) đã mạnh mẽ kêu gọi quân đội giúp ông lật đổ Tổng thống Nicolas Maduro, nhưng dường như có ít dấu hiệu cho thấy các lãnh đạo cấp cao trong quân đội đào thoát khỏi chính phủ cầm quyền. Dù vậy, đã có một số binh sĩ nổi dậy ủng hộ ông Guaido và đụng độ đã xảy ra giữa người biểu tình và cảnh sát chống bạo động.

Embed from Getty Images

Một nhóm binh lính ủng hộ ông Guaido tham gia biểu tình gần căn cứ quân sự La Carlota. (Ảnh: Rafael Briceno/Anadolu Agency/Getty Images)

Theo ghi nhận của Reuters, hàng chục binh lính có vũ trang đi cùng ông Guaido trong một cuộc tập trung tại Caracas vào sáng thứ Ba 30/4 (giờ địa phương) đã đụng độ với binh lính ủng hộ ông Maduro, trong khi các cuộc biểu tình quy mô lớn chống chính phủ trên các tuyến phố thủ đô đã biến thành bạo lực.

Tham gia buổi tập trung cùng ông Guaido lần này có cả lãnh đạo đối lập nổi tiếng Leopoldo Lopez – người bị chính quyền Maduro quản thúc tại gia – nhưng được cho là đã đào thoát với sự hỗ trợ của một số người mặc quân phục. Bộ trưởng Ngoại giao Chile cuối ngày 30/4 nói rằng ông Lopez và gia đình đã vào tị nạn tại cơ quan ngoại giao của Chile ở Caracas.

Vào chiều 30/4, dường như mọi thứ đã được lập lại trật tự và không có dấu hiệu cho thấy nỗ lực tức thì của phe đối lập để nắm lấy quyền lực thông qua quân đội.

Các quan chức của chính phủ của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rằng có ba quan chức cấp cao trung thành với ông Maduro đã đàm phàn với phe đối lập và đã bày tỏ rằng họ sẽ ủng hộ một tiến trình chuyển tiếp quyền lực hòa bình.

“Họ đã đàm phán một thời gian dài về các phương thức khôi phục nền dân chủ nhưng dường như hôm nay họ đã không tiến lên,” Reuters dẫn lời Đặc sứ Mỹ về Venezuela Elliott Abrams. Trong khi đó, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton nói rằng: “Tất cả đã đồng ý rằng ông Maduro phải ra đi.” Tuy nhiên, cả ông Abrams và Bolton đều không đưa ra bằng chứng về tuyên bố của mình.

Hai quan chức Mỹ nêu trên chỉ tên ba quan chức cấp cao của Maduro đã đàm phán với phe đối lập gồm Bộ trưởng Quốc phòng Vladimir Padrino, Chánh án Tòa án Tối cao Maikel Moreno và Chỉ huy trưởng đội cận vệ tổng thống Ivan Rafael Hernandez Dala.

Đại sứ Venezuela tại Liên Hiệp Quốc Samuel Moncada đã lên tiếng phủ nhận tuyên bố của ông Bolton và gọi đó là “tuyên truyền”.

Sáng thứ Ba, Bộ trưởng Quốc phòng Padrino đã nói trên truyền hình rằng lực lượng vũ trang sẽ tiếp tục bảo vệ hiến pháp và “những nhà chức trách hợp pháp” và khẳng định các căn cứ quân sự vẫn đang hoạt động như bình thường. Chánh án Moreno đăng tweet kêu gọi bình tĩnh.

Trong một loạt tweet, ông Guaido đã viết rằng ông đã bắt đầu “giai đoạn cuối cùng” của chiến dịch lật đổ ông Maduro. Lãnh đạo đối lập kêu gọi người dân Venezuela và lực lượng vũ trang hãy ủng hộ ông trước cuộc biểu tình lớn vào Ngày Quốc tế Lao động (1/5) theo kế hoạch đã định.

“Thời khắc là bây giờ! Tương lai là của chúng ta: người dân và Lực lượng vũ trang đã đồng lòng.” ông Guaido viết.

Động thái hôm thứ Ba là nỗ lực mạnh mẽ nhất của ông Guaido để thuyết phục quân đội nổi dậy chống ông Maduro. Nếu nỗ lực này thất bại, nó có thể được xem là minh chứng cho thấy ông thiếu sự ủng hộ đầy đủ. Nó cũng có thể khuyến khích chế độ Maduro bắt giữ ông vì họ đã tuyên bố tước quyền miễn trừ nghị viện của lãnh đạo đối lập này.

Theo Reuters, hàng chục nghìn người đã xuống đường tại Caracas ủng hộ ông Guaido hôm 30/4. Đã có đụng độ giữa người biểu tình và cảnh sát chống bạo đồng dọc theo tuyến phố chính Francisco Fajardo. Một chiếc xe bọc thép của Cảnh vệ Quốc gia đã đâm vào những người biểu tình ném đá và tấn công phương tiện này.

Bác sĩ Maggi Santi của trung tâm y tế Salud Chacao ở đông Caracas nói với Reuters rằng có 36 người đã bị thương trong các vụ bạo lực trên phố.

Ông Maduro hôm 30/4 nói rằng ông đã nói chuyện với các lãnh đạo quân đội và họ đã thể hiện “lòng trung thành tuyệt đối.”

“Tinh thần thép! Tôi kêu gọi đa số người dân đảm bảo chiến thắng của hòa bình. Chúng ta sẽ chiến thắng!” ông Maduro viết trên Twitter.

Trước diễn tiến mới nhất tại Venezuela, Văn phòng Chính phủ Mỹ tại Tòa Bạch Ốc đã từ chối bình luận về việc Washington có được tham vấn hoặc có biết trước những gì ông Guaido đang lên kế hoạch hay không.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Venezuela Jorge Arreaza – người vừa bị Mỹ chế tài – đã cáo buộc những sự kiện hiện nay tại Venezuela đã “được lên kế hoạch trực tiếp” tại Washington.

Đặc sứ của ông Guaido tại Mỹ Carlos Vecchio nói với báo giới rằng chính quyền Trump không giúp điều phối các sự kiện tại Venezuela hôm thứ Ba. “Không. Đây là phong trào do người Venezuela dẫn dắt,” ông Vechio nói.

Tổng thống cánh hữu Brazil Jair Bolsonaro đã tuyên bố ủng hộ ông Guaido và nói rằng người dân Venezuela “đã bị nô lệ bởi một kẻ độc tài.”

Ông Maduro vẫn nhận được sự ủng hộ của các đồng minh gồm Nga, Trung Quốc, Cuba và Thổ Nhĩ Kỳ.

Bộ Ngoại giao Nga hôm thứ Ba đã cáo buộc phe đối lập Venezuela lựa chọn bạo lực, điều mà Moscow gọi là nỗ lực trơ trẽn để lôi kéo lực lượng vũ trang Venezuela vào các cuộc xung đột. Thổ Nhĩ Kỳ cũng chỉ trích phe đối lập do ông Guaido lãnh đạo.

Liên Hiệp Quốc và các quốc gia khác kêu gọi giải pháp hòa bình và đối thoại. Ngoại trưởng Đức Heiko Mass, đang ở Brazil, đã nói: “Chúng tôi không muốn leo thang quân sự, mà cần có giải pháp chính trị.”

Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland cho biết bà đã yêu cầu Nhóm Lima (gồm 13 nước Nam Mỹ và Canada ủng hộ ông Guaido ) tổ chức cuộc họp trực tuyến vào cuối ngày 30/4 để thảo luận về các sự kiện mới nhất tại Venezuela.

Xuân Thành