Hoa Kỳ yêu cầu dữ liệu mầm bệnh để các quốc gia có thể nhận viện trợ
- Thiên Vân
- •
Mỹ đang chuẩn bị các thỏa thuận viện trợ y tế yêu cầu các quốc gia chia sẻ dữ liệu và mẫu gen của mầm bệnh có nguy cơ gây ra dịch bệnh. Các điều khoản này sẽ kéo dài đến 25 năm nhưng không đảm bảo quyền lợi tiếp cận thuốc hoặc vắc-xin cho bên cung cấp dữ liệu. Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng động thái này có thể làm suy yếu vai trò của WHO và gây bất bình đẳng giữa các quốc gia giàu và nghèo.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đang soạn thảo một bản ghi nhớ thoả thuận (memorandum of understanding) với các quốc gia nhận viện trợ y tế, trong đó có điều khoản: các quốc gia đó phải chia sẻ mẫu sinh học và trình tự gen (genetic sequences) của các mầm bệnh có tiềm năng gây ra dịch bệnh (pathogens with epidemic potential) trong vòng 5 ngày kể từ khi phát hiện.
Đổi lại, Mỹ dự kiến tiếp tục viện trợ cho các căn bệnh như HIV, sốt rét (malaria), lao (TB), bại liệt (polio), cũng như hỗ trợ cho hệ thống giám sát bệnh tật, các phòng thí nghiệm và hồ sơ y tế điện tử.
Thỏa thuận viện trợ này kéo dài khoảng 5 năm, nhưng phần chia sẻ mẫu bệnh – cam kết dài hạn (specimen-sharing agreement) được đề xuất kéo dài 25 năm vẫn đang được soạn thảo, và hiện bản nháp không thấy đề cập đến việc các quốc gia đối tác sẽ có quyền lợi đảm bảo với các loại thuốc/biện pháp điều trị/vắc-xin phát triển từ dữ liệu đó. Điều này là một trong những mối lo lớn.
Chiến lược viện trợ mới của Mỹ nằm trong khuôn khổ Chiến lược Y tế Toàn cầu Nước Mỹ Trước tiên (America First Global Health Strategy) – theo đó ưu tiên quyền lợi quốc gia Mỹ và mong muốn các nước nhận viện trợ dần tự gánh chi phí y tế của mình.
Sự kiện này xảy ra trong bối cảnh World Health Organization (WHO) đang đàm phán một hiệp ước phòng dịch toàn cầu (pandemic treaty) với nội dung gồm cả Hệ thống chia sẻ lợi ích và truy cập mẫu mầm bệnh (Pathogen Access and Benefit Sharing – PABS). Việc Hoa Kỳ tiến hành các hiệp định song phương được cho là có thể làm xói mòn vai trò đa phương của WHO trong lĩnh vực này.
Thiên Vân, theo The Guardian, Reuters, Health Policy Watch, RT
Xem thêm
Từ khóa Bộ ngoại giao Hoa Kỳ
