Người Nga tháo chạy, biểu tình, Phương Tây phản ứng về “lệnh tổng động viên” của ông Putin

Mộc Vệ
•
Thứ Năm, 22/09/2022

Vé máy bay một chiều ra khỏi nước Nga được bán sạch và lên ‘hot search’, người dân Nga biểu tình phản đối đưa dân đi làm “bia đỡ đạn” cho ông Putin. Thế giới lên án ông Putin leo thang chiến tranh khi tuyên bố điều động quân sự một phần tham gia vào cuộc chiến xâm lược Ukraine.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết, động thái này sẽ triệu tập 300.000 quân dự bị. Đồng thời 4 vùng của Ukraine do Nga chiếm đóng sẽ tổ chức “trưng cầu dân ý” về việc sáp nhập vào nước Nga. Trước khả năng tình hình chiến sự leo thang này, cộng đồng phương Tây đã đồng loạt lên án.

Ông Putin mô tả động thái trong bài phát biểu trên truyền hình là “bước khẩn cấp và cần thiết để bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ của Nga”. Ông đề cập đến “bộ phận động viên” là “công dân dự bị nghĩa vụ quân sự, đặc biệt là những người đã phục vụ trong quân đội có chuyên môn quân sự nhất định và kinh nghiệm liên quan”.

Ông cũng cáo buộc phương Tây “dùng quân bài hạt nhân” nhằm vào Nga và cảnh báo “có nhiều vũ khí đáp trả”. Trong bài diễn văn, ông Putin cho biết sẽ sử dụng “mọi biện pháp” nếu lãnh thổ Nga bị đe dọa.

“Bây giờ họ (phương Tây) đang dùng quân bài hạt nhân”, ông Putin trích dẫn việc Ukraine pháo kích vào nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye bị chiếm đóng và cho biết một số đại diện của các nước NATO đã nêu ra khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại Nga. Ông Putin cảnh báo rằng nhà nước Nga “có nhiều loại vũ khí hủy diệt, thậm chí có những phần còn hiện đại hơn cả NATO”.

Biểu tình phản đối lệnh “điều động quân sự” trong nước Nga

Phong trào Dân chủ Thanh niên Vesna đã kêu gọi quân đội và những quân nhân dự bị từ chối tham gia vào cuộc chiến của Nga ở Ukraine.

Phong trào kêu gọi tổ chức các cuộc biểu tình tại các thành phố và thị trấn trên khắp nước Nga lúc 7 giờ tối theo giờ địa phương (16 giờ GMT) vào thứ Tư (21/9).

“Chúng tôi kêu gọi quân đội Nga trong các đơn vị và tiền tuyến từ chối tham gia vào ‘chiến dịch đặc biệt’ hoặc đầu hàng càng sớm càng tốt,” Phong trào nói.

“Các bạn không cần phải chết vì Putin,” tuyên bố tiếp tục. “Những người thân yêu của các bạn cần các bạn ở lại Nga. Đối với các nhà chức trách, các bạn chỉ là bia đỡ đạn, nơi [mạng sống của] bạn sẽ bị phung phí mà không có bất kỳ ý nghĩa hay mục đích nào”.

Các nhóm nhỏ người biểu tình đã được thấy tụ tập ở Ulan-Ude, thủ đô của nước cộng hòa Buryatia; Yakutsk, thủ đô của nước cộng hòa Sakha; và thành phố Khabarovsk của Viễn Đông, hãng tin 7×7 đưa tin.

Những người biểu tình ở Ulan-Ude được nhìn thấy mang những tấm biển viết tay có nội dung “Không có chiến tranh! Không huy động!” và “Những người chồng, người cha và người anh em của chúng tôi không muốn giết những người chồng và người cha khác.”

Vé máy bay một chiều ra khỏi Nga bán hết sạch

“Cách rời khỏi nước Nga” đã trở thành xu hướng tìm kiếm hàng đầu (trends) trên Google, sau khi khi Tổng thống Vladimir Putin ký sắc lệnh điều động quân sự cục bộ; theo đó ước tính sẽ có thêm 300.000 quân nhân được triệu tập để phục vụ trong chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.

Vé máy bay một chiều ra khỏi Nga đã tăng giá cao và bán hết nhanh. Các chuyến bay thẳng từ Moscow đến Istanbul ở Thổ Nhĩ Kỳ và Yerevan ở Armenia, cả hai điểm đến cho phép người Nga nhập cảnh mà không cần thị thực, đã bán hết vé vào thứ Tư, theo dữ liệu của Aviasales.

Theo Reuters, tuyên bố của Tổng thống Putin được cho đã làm dấy lên lo ngại rằng một số nam giới trong độ tuổi chiến đấu ở Nga sẽ không được phép rời khỏi đất nước.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết lệnh động viên quân sự sẽ chỉ giới hạn đối với những người có kinh nghiệm là quân nhân chuyên nghiệp, trong khi sinh viên hay những người chỉ phục vụ với tư cách lính nghĩa vụ sẽ không được gọi đi.

Phương Tây chỉ trích ông Putin leo thang chiến tranh

Đại sứ Mỹ tại Ukraine cho biết việc ông Putin ra lệnh điều động một phần người dân Nga cho thấy thất bại của Nga trong cuộc chiến xâm lược Ukraine.

Sham referenda and mobilization are signs of weakness, of Russian failure. The United States will never recognize Russia's claim to purportedly annexed Ukrainian territory, and we will continue to stand with Ukraine for as long as it takes.
— Ambassador Bridget A. Brink (@USAmbKyiv) September 21, 2022

Tổng thư ký NATO Stoltenberg cho rằng luận điệu leo thang của ông Putin là “nguy hiểm và liều lĩnh”.

Đại sứ Anh tại Kyiv là bà Melinda Simmons cho biết, việc ông Putin tuyên bố “điều động một phần” cho thấy ông ta vẫn không chịu tìm hiểu về Ukraine.

Watched Putin’s speech. He still refuses to understand Ukraine. Partial mobilisation and sham referenda don’t change that essential weakness.
— Melinda Simmons (@MelSimmonsFCDO) September 21, 2022

Phó Thủ tướng Đức Robert Habeck đã lên án lệnh điều động người dân Nga của ông Putin là quyết định “tồi tệ và sai lầm”, đồng thời cho biết chính quyền Berlin sẽ thảo luận về “cách đối phó” với những gì ông Putin nói ở Nga là “leo thang” của cuộc chiến: “Chúng tôi sẽ tiếp tục toàn lực hỗ trợ Ukraine trong thời gian khó khăn này”.

Bộ trưởng Quốc phòng Artis Pabriks của Latvia cho biết trong một tuyên bố: “Ông Putin không thể chấp nhận thất bại trong kế hoạch chiếm Ukraine và thất bại trên chiến trường, vì vậy ông ta đã chuẩn bị sử dụng các yếu tố như mối đe dọa thông thường và hạt nhân để đưa tình hình leo thang”, ông Pabriks cho biết. “Tôi kêu gọi toàn bộ cộng đồng phương Tây không khuất phục trước vụ tống tiền hạt nhân của Nga”.

Bộ trưởng Quốc phòng Arvydas Anusauskas của Litva nói rằng ông Putin từng nghĩ cuộc chiến xâm lược Ukraine sẽ “thắng trận trong 3 ngày”, nhưng 7 tháng sau thì “dùng thủ đoạn điều động dân chúng”, “có nghĩa là tình hình rất tồi tệ”.

Ông Anusaskas cho biết: “Bộ phận quân của đợt huy động mà Putin công bố hôm nay sẽ cung cấp ‘bia đỡ đạn’ mới để bổ sung cho số quân gần như bị tiêu diệt, trong đó có làn sóng mới những lính xe tăng già trước đây từng được huấn luyện lao vào cuộc chiến”.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết họ kêu gọi “tất cả các bên xung đột tiến hành đối thoại và tham vấn để tìm ra giải pháp cho những lo ngại về an ninh của 2 bên”, đồng thời cho biết quan điểm của Đảng Cộng sản Trung Quốc về vấn đề Ukraine là nhất quán và rõ ràng.

Về thúc đẩy “trưng cầu dân ý” của Putin

Theo Thông tấn xã Nga TASS, các khu vực Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporozhye sẽ tổ chức trưng cầu dân ý từ ngày 23 – 27/9 để quyết định có gia nhập Liên bang Nga hay không.

Trong bài phát biểu của mình, ông Putin bày tỏ sự ủng hộ đối với các cuộc “trưng cầu dân ý” ở những khu vực này, nói rằng phương Tây đã cho thấy mục đích của họ là tiêu diệt Nga: “Mục tiêu của phương Tây là làm suy yếu, chia rẽ và cuối cùng là hủy diệt đất nước chúng ta”. Ông Putin nói, “Họ tuyên bố thẳng rằng năm 1991 họ có thể làm tan rã Liên bang Xô viết, giờ đây đã đến lúc chia nước Nga thành nhiều khu vực thù địch”.

Mỹ và các đồng minh lên án kế hoạch trưng cầu dân ý, hôm 20/9 Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) cho biết động thái “trưng cầu dân ý” khu [quân xâm lược] chiếm đóng của ông Putin là bất hợp pháp, đã vi phạm luật chiến tranh quốc tế.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết cuộc “trưng cầu dân ý” đã vi phạm trật tự quốc gia dựa trên chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ: “Chúng tôi sẽ không bao giờ công nhận chúng là lãnh thổ bên ngoài Ukraine. Chúng tôi kiên quyết phản đối cách tiếp cận của Nga”.

“Chúng tôi biết cuộc trưng cầu dân ý chỉ là trò bịp. Chúng tôi biết rằng Nga sẽ sử dụng cuộc trưng cầu giả mạo đó trong hiện tại hoặc tương lai để tạo cơ sở cho việc sáp nhập các vùng lãnh thổ liên quan”, ông Sullivan nói.