Thủ tướng Bỉ phản đối mạnh việc dùng tài sản Nga hỗ trợ Ukraine
- Lý Ngọc
- •
Thủ tướng Bỉ Bart De Wever vừa lên tiếng kiên quyết phản đối việc sử dụng tài sản bị đóng băng của ngân hàng trung ương Nga để tài trợ cho Ukraine, cho rằng hành động này sẽ gây ra tiền lệ nguy hiểm, đe dọa ổn định tài chính khu vực đồng euro và ảnh hưởng đến lòng tin toàn cầu vào hệ thống tài chính châu Âu.
Tuyên bố của ông De Wever được đưa ra sau khi Thủ tướng Đức Friedrich Merz đề xuất trên tờ Financial Times một kế hoạch cung cấp cho Ukraine một khoản vay không lãi suất trị giá 140 tỷ euro (hơn 163 tỷ USD). Theo Merz, khoản vay này sẽ được hoàn trả “sau khi Nga bồi thường thiệt hại cho Ukraine” trong tương lai.
Tuy nhiên, Thủ tướng Bỉ bác bỏ hoàn toàn ý tưởng này. Phát biểu bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào ngày thứ Năm (25/9), ông cảnh báo rằng việc tịch thu hoặc sử dụng tài sản ngân hàng trung ương Nga sẽ làm xói mòn lòng tin vào đồng euro, thúc đẩy tình trạng rút dự trữ ngoại hối khỏi châu Âu.
“Nếu các quốc gia thấy rằng tiền của ngân hàng trung ương có thể biến mất nếu các chính trị gia châu Âu thấy phù hợp, họ có thể quyết định rút dự trữ của mình khỏi khu vực đồng euro”, ông nhấn mạnh.
Ông De Wever cũng đặc biệt chỉ trích việc lấy tài sản của Nga rồi để rủi ro lại cho các quốc gia như Bỉ gánh chịu, khi phần lớn tài sản bị phong tỏa — khoảng 200 tỷ USD trong số 300 tỷ USD tài sản có chủ quyền của Nga — đang được giữ tại trung tâm lưu ký chứng khoán Euroclear, có trụ sở đặt tại Brussels.
“Lấy tiền của Putin rồi để lại rủi ro cho chúng tôi? Điều đó sẽ không xảy ra, tôi xin nói rõ điều đó”, ông tuyên bố dứt khoát.
Phản ứng quốc tế và bối cảnh đề xuất
Từ khi chiến tranh Nga – Ukraine nổ ra năm 2022, phương Tây đã phong tỏa khoảng 300 tỷ USD tài sản có chủ quyền của Nga, trong đó phần lớn nằm ở châu Âu. Tuy nhiên, các nỗ lực tịch thu hoặc sử dụng trực tiếp tài sản này đến nay vẫn chưa có tiến triển đáng kể, do vướng mắc pháp lý và lo ngại về hệ lụy tài chính toàn cầu.
Để tránh rủi ro pháp lý trực tiếp, các nước G7 và EU đã từng đề xuất sử dụng lợi tức (lãi) phát sinh từ tài sản bị đóng băng, thay vì tài sản gốc, để bảo đảm khoản vay 50 tỷ USD cho Ukraine. Đến nay, EU đã giải ngân khoảng một nửa cam kết trong khoản vay đó.
Kế hoạch “vay bồi thường” mới do Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đưa ra ngày 10/9 nhằm tiếp tục hỗ trợ Ukraine, với điều kiện Ukraine chỉ hoàn trả khoản vay nếu nhận được bồi thường từ Nga trong một thỏa thuận hòa bình trong tương lai. Tức là rủi ro tài chính sẽ được các nước EU chia sẻ, không đặt lên vai Ukraine.
Khoản vay này có thể lên tới 130 tỷ euro, dự kiến được tài trợ bằng tiền mặt tích lũy từ tài sản Nga bị đóng băng tại Euroclear, đặc biệt là phần đã “đáo hạn” và chuyển hóa thành tiền mặt – khoảng 175 tỷ euro, theo các quan chức EU.
Tuy nhiên, EU cho biết họ cần hoàn tất cơ chế thanh toán cho khoản vay 50 tỷ USD của G7 trước, rồi mới có thể triển khai khoản vay mới.
Quan điểm của Nga và phản ứng dự kiến
Nga phản đối kịch liệt mọi ý định sử dụng tài sản của họ, dù là tài sản gốc hay lợi tức, để hỗ trợ Ukraine. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov gọi các hành động này là vi phạm luật pháp quốc tế, xâm phạm quyền sở hữu tài sản và là hành vi “cướp bóc hợp pháp hóa”.
Tổng thống Putin cũng nhiều lần cảnh báo rằng việc phương Tây sử dụng tài sản Nga sẽ không bị bỏ qua, và Moscow có thể sẽ đáp trả bằng các biện pháp kinh tế, pháp lý, bao gồm đóng băng tài sản của các nước phương Tây tại Nga, ước tính khoảng 80–100 tỷ USD.
Ngoài ra, Nga đe dọa sẽ khởi kiện các tổ chức như Euroclear, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) hoặc các quốc gia EU liên quan nếu hành động trưng thu xảy ra.
Xem thêm
Từ khóa Ukraine thủ tướng Bỉ tiền đóng băng Nga
