Tổng thư ký NATO nêu rõ tiêu chí về việc bắn hạ UAV xâm phạm không phận

Bảo Minh
•
Thứ Tư, 24/09/2025

Tổng thư ký NATO Mark Rutte hôm thứ Ba (23/9) cho biết NATO sẽ quyết định theo từng trường hợp cụ thể liệu có nên bắn hạ máy bay Nga bị nghi ngờ vi phạm không phận của khối quân sự hay không.

Phát biểu của ông được đưa ra sau một cuộc họp của khối nhằm giải quyết cáo buộc rằng 3 máy bay Nga đã xâm nhập không phận Estonia vào tuần trước. Moscow đã bác bỏ cáo buộc này, viện dẫn thiếu bằng chứng từ NATO và dữ liệu quân sự đã được xác nhận từ phía Nga.

Ông Rutte dẫn lại “một tuyên bố mạnh mẽ về sự đoàn kết và quyết tâm” được đưa ra sau cuộc họp, và cho biết Tư lệnh Tối cao Đồng minh tại châu Âu, ông Alexus Grynkewich, “có các công cụ và quyền hạn cần thiết để đảm bảo quốc phòng của chúng ta”.

Khi được một phóng viên hỏi liệu NATO có “bắn hạ bất kỳ máy bay có người lái hoặc không người lái nào của Nga vi phạm không phận liên minh hay không”, ông Rutte trả lời: “Các quyết định về việc có nên tấn công máy bay xâm nhập, chẳng hạn như nổ súng vào chúng, được đưa ra theo thời gian thực và luôn dựa trên thông tin tình báo sẵn có liên quan đến mức độ đe dọa do máy bay gây ra”.

Ông cho biết trong sự cố bị cáo buộc tại Estonia, “lực lượng NATO đã lập tức đánh chặn và hộ tống máy bay mà không leo thang tình hình, vì không đánh giá thấy có mối đe dọa tức thì nào”.

Sau cuộc họp khẩn tại trụ sở Brussels, 32 quốc gia thành viên NATO đã đưa ra một tuyên bố chung với ngôn từ cứng rắn, chỉ trích trực tiếp Moscow. “Nga phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về những hành động này, những hành vi này làm gia tăng căng thẳng, tăng nguy cơ tính toán sai lầm, và đe dọa đến tính mạng người vô tội, phải lập tức chấm dứt”. Tuyên bố này sử dụng giọng điệu không thể bác bỏ, định tính hành động của Nga.

Tầm quan trọng của tuyên bố này không chỉ nằm ở nội dung mà còn ở hình thức phát hành – được 32 quốc gia cùng ký tên, tượng trưng cho sự đoàn kết và quyết tâm cao độ bên trong liên minh khi đối mặt với mối đe dọa từ bên ngoài. Tuyên bố tiếp tục cảnh báo: “Nga không nên có bất kỳ ảo tưởng nào: NATO và các quốc gia đồng minh của họ sẽ tuân theo luật pháp quốc tế, sử dụng mọi biện pháp cần thiết – cả quân sự và phi quân sự – để tự vệ, răn đe mọi mối đe dọa từ bốn phương tám hướng”. Câu nói này không nghi ngờ gì nữa là sự xác nhận lại cam kết phòng thủ tập thể của NATO, nhấn mạnh rằng liên minh sẽ “tiếp tục đáp trả theo cách thức, thời điểm và phạm vi do chúng tôi lựa chọn”, và một lần nữa nhấn mạnh rằng cam kết đối với Điều 5 là “không thể lay chuyển”.

Trong cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại New York bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hôm thứ Ba (23/9), một phóng viên đã hỏi Trump liệu ông có cho rằng các nước NATO nên bắn hạ máy bay Nga xâm nhập không phận của họ hay không, ông Trump trả lời: “Vâng, tôi có”.

Sự cố máy bay không người lái ở Ba Lan

Đầu tháng này, Ba Lan cáo buộc Nga cố tình cho nhiều máy bay không người lái không vũ trang bay vào không phận của mình. Phát biểu hôm thứ Hai tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc liên quan đến cáo buộc của Estonia, Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan Radoslaw Sikorski nói rằng Moscow không nên “than phiền” về khả năng máy bay của họ bị bắn rơi trên lãnh thổ Ba Lan.

Phó Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc, ông Dmitry Polyansky, cho biết cả Ba Lan và Estonia đều không cung cấp đủ bằng chứng để ủng hộ cáo buộc của họ, đồng thời lưu ý rằng thiệt hại duy nhất ở Ba Lan trong phản ứng của NATO với vụ việc máy bay không người lái là từ một tên lửa không đối không của Ba Lan bắn trúng một ngôi nhà.

Ông Polyansky cáo buộc các nước NATO ở châu Âu dựng chuyện về các vụ việc với Nga để gây áp lực buộc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp dụng chính sách đối đầu hơn với Moscow.

Bộ Quốc phòng Nga trước đó cho biết lô các drone đó không thể bay quá tầm hoạt động 700 km để bay sang Ba Lan được.

Về vụ việc này, Tổng thống Trump khi đó đã viết trên Truth Social:

“Chuyện gì đang xảy ra với việc Nga xâm phạm không phận Ba Lan bằng máy bay không người lái vậy? Chúng ta cùng xem sẽ thế nào!”
— Tổng thống Mỹ Donald Trump (link)

Sau đó lại có phóng viên hỏi tiếp về vụ việc này, và ông Trump đã trả lời (xem video):

“Có lẽ đó chỉ là nhầm lẫn… Nhưng dù sao đi nữa, tôi không hài lòng với bất cứ điều gì liên quan đến toàn bộ tình huống này. Nhưng hy vọng nó sẽ kết thúc.”

Hồi tháng 11/2022 đã từng có một mảnh tên lửa bay vào Ba Lan gây chết người. Cả Ba Lan và Ukraine đều tuyên bố đó là tên lửa của Nga, và yêu cầu NATO can thiệp, nhưng sau đó cuối cùng xác định rằng đó là tên lửa phòng không của Ukraine.

Sự cố máy bay không người lái tại sân bay Đan Mạch

Sự cố máy bay không người lái tại sân bay Đan Mạch vào tối ngày 22/9 đã gây chấn động khu vực Bắc Âu, tiếp tục làm tăng thêm yếu tố bất ổn trong bầu không khí căng thẳng này. Mặc dù Tổng Thư ký NATO Mark Rutte thận trọng tuyên bố hiện tại còn “quá sớm để kết luận” sự kiện máy bay không người lái tại Đan Mạch có liên quan đến chuỗi hành động gần đây của Nga hay không, nhưng ông cũng tiết lộ rằng đã có liên hệ chặt chẽ với Thủ tướng Đan Mạch, đồng thời nhấn mạnh phía Đan Mạch đang tích cực điều tra. Phương pháp chuyên nghiệp và ý đồ chiến lược trong sự kiện này có nhiều điểm tương đồng với các chiến thuật “chiến tranh hỗn hợp” mà Nga thường sử dụng, khiến giới quan sát không thể loại trừ khả năng có liên quan.

Trong cuộc gặp với ông Zelensky hôm thứ Ba tại Liên Hợp Quốc, khi phóng viên hỏi Tổng thống Trump về sự cố này, ông đã nói: “Hoa Kỳ sẽ chưa có phản ứng cụ thể cho đến khi tôi biết chính xác điều gì đã xảy ra. Tôi có biết chuyện này, nhưng họ vẫn chưa rõ chuyện gì đang diễn ra. Chúng tôi sẽ sớm tìm ra thôi”.

Một người khác đã hỏi Trump liệu ông có sẵn sàng hỗ trợ các đồng minh NATO nếu họ bắn hạ máy bay Nga không, ông nói: “Phụ thuộc vào hoàn cảnh”.

Moscow phản hồi

Đối mặt với hàng loạt cáo buộc dữ dội từ NATO, Nga một mực bác bỏ. Bộ Quốc phòng Nga không chỉ bác bỏ hoàn toàn việc máy bay chiến đấu của họ xâm phạm không phận NATO, mà còn phản bác rằng các cáo buộc liên quan là hành vi “làm gia tăng căng thẳng” của các quốc gia phương Tây.

Vụ việc tại Ba Lan là một hành động khiêu khích được dàn dựng nhằm “phá hoại việc giải quyết chính trị cho xung đột Ukraine,” người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tuyên bố hồi tuần trước.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết các cáo buộc này được đưa ra mà không có một bằng chứng nào. “Những tuyên bố đó chưa bao giờ được hậu thuẫn bởi bất kỳ dữ liệu đáng tin cậy hay lập luận thuyết phục nào,” ông nói với các phóng viên hôm thứ Ba.

Ngay trong ngày NATO đưa ra cảnh cáo, quân đội Nga đã tuyên bố rằng lực lượng của họ đã chiếm được một khu vực lớn tại thành phố chiến lược Kupiansk, tỉnh Kharkiv ở đông bắc Ukraine, đồng thời khẳng định đã kiểm soát hơn 65% các tòa nhà trong thành phố này. Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố: “Kiểm soát Kupiansk sẽ giúp chúng ta tiến sâu hơn vào tỉnh Kharkiv, bao gồm cả hướng tới Izium và Chuhuiv.”

Kupiansk không chỉ là nút giao thông đường sắt và đường bộ quan trọng, vị trí địa lý của nó còn có vai trò chiến lược trong các cuộc tấn công của quân Nga tại tỉnh Donetsk lân cận. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng xác nhận rằng quân đội Ukraine đang tiến hành “trận chiến ác liệt” tại khu vực này để bảo vệ thành phố.