TT Trump dự định xây dựng liên minh G11 nhằm cô lập Trung Quốc?

Trước động thái Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Úc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Nga nên tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7, nhiều nhà quan sát cho rằng đây là nỗ lực mới nhất của Washington nhằm kiềm chế và cô lập Bắc Kinh. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang có kế hoạch mời 4 nước là Úc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Nga tham gia cuộc họp của nhóm các nước công nghiệp phát triển G7 sắp tới, một động thái khiến nhiều người suy đoán rằng ông đang cố gắng thành lập liên minh mới để kiềm chế Trung Quốc.

Ông Trump không nói rõ liệu ông có muốn G7 trở thành G11 hay không, mà chỉ cho biết ông muốn 4 quốc gia trên tham dự hội nghị thượng đỉnh G7, đồng thời nhận định rằng nhóm G7 đã “rất lỗi thời.” 

Người phát ngôn Nhà Trắng Alyssa Farah cho biết Tổng thống muốn hội nghị thượng đỉnh thảo luận về Trung Quốc, nhất là khi căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh đang leo thang về các vấn đề như xử lý đại dịch COVID-19 và Hồng Kông.

Hàn Quốc và Úc đều là đồng minh lâu đời của Hoa Kỳ, đặc biệt Úc là nước tiên phong kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của virus corona, đồng thời cũng bày tỏ lo ngại về luật an ninh quốc gia cho Hồng Kông.

Trong khi đó, Ấn Độ là trung tâm trong chiến lược Ấn Độ – Thái Bình Dương của Washington, cũng có một loạt các bất đồng với Trung Quốc trong việc giải quyết tranh chấp biên giới hiện tại ở Ladakh.

Riêng Nga đã và đang xây dựng mối quan hệ kinh tế và đối tác chiến lược với Bắc Kinh. Nước này cũng bị đuổi khỏi G8 sau vụ xâm chiếm Ukraine và sáp nhập Crimea năm 2014. Tuy vậy, ông Trump đã nhiều lần đề nghị mời Nga trở lại do tầm quan trọng của Moscow trong chiến lược toàn cầu.

> Kế hoạch 5 năm tới của Trung Quốc: Cố gắng tự chủ trước nguy cơ bị cô lập

Ni Feng, giám đốc Viện nghiên cứu Hoa Kỳ thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết ông Trump đang cố gắng huy động sự hỗ trợ từ các đồng minh của Mỹ để kiềm chế Trung Quốc.

“Mục đích rất đơn giản: cô lập Trung Quốc,” ông Ni nói. “Đây chỉ là bước khởi đầu, sẽ có thêm rất nhiều biện pháp theo sau.”

John Lee, một thành viên cao cấp tại Học viện Hudson, cho biết Mỹ có thể đang tìm cách thúc đẩy một chương trình nghị sự để xem xét trách nhiệm của Trung Quốc về những sai lầm khiến đại dịch xảy ra. 

Ông Lee cũng nhận định rằng sự xuất hiện của một nhóm mới sẽ khiến Trung Quốc quan ngại, bởi nước này lo sợ sẽ bị loại trừ trong các tổ chức mới nổi.

Trung Quốc đã tìm cách tăng cường ảnh hưởng của mình trong các thể chế và nền tảng đa phương trong thập kỷ qua. Cùng với việc gia tăng sức mạnh kinh tế, Bắc Kinh đã khiến Washington ngày càng lo ngại. 

Ví dụ về điều này là việc ông Trump rút khỏi WHO khi cho rằng Trung Quốc đã kiểm soát tổ chức này.

Do đó, ý tưởng mở rộng nhóm G7 – hiện gồm các thành viên Mỹ, Ý, Đức, Pháp, Anh, Nhật Bản và Canada – có thể là nỗ lực mới nhất của Washington trong việc thành lập một liên minh quốc tế mới không có Trung Quốc.

Tuy vậy, Wang Wen, Viện trưởng Viện nghiên cứu tài chính Chongyang thuộc Đại học Nhân dân Bắc Kinh, cho biết Mỹ sẽ không thể thành lập một chiến tuyến toàn cầu để chiến tranh lạnh chống lại Trung Quốc.

Ông Wang cho rằng sức mạnh mềm và sự lãnh đạo của Mỹ đã bị tổn hại rất lớn, và ảnh hưởng của Mỹ trong các vấn đề toàn cầu sẽ ngày càng suy yếu. 

“Các quốc gia khác sẽ không muốn chọn phe giữa Trung Quốc và Mỹ. Đó chỉ là tưởng tượng của Washington khi cho rằng họ có thể tạo thành một liên minh chống Trung Quốc,” ông Wang nói.

Wu Xinbo, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hoa Kỳ tại Đại học Fudan, cũng cho rằng ý tưởng về việc chia rẽ giữa Nga và Trung Quốc là “mơ mộng.” Ông cũng nói Ấn Độ sẽ không ở cùng chiến hào với Mỹ, trong khi đó mối quan hệ giữa Trung Quốc và Hàn Quốc đang được cải thiện. 

> Dịch bệnh đảo ngược toàn cầu hóa, cô lập chủ nhân “Vành đai và Con đường”

Việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh địa chính trị, kinh tế và công nghệ, cùng với chính sách đối ngoại ngày càng quyết liệt đã thúc đẩy các quốc gia dân chủ nỗ lực đổi mới và tìm kiếm tiếng nói chung cho vấn đề Trung Quốc.

Hôm 29/5, Anh cho biết đang thúc giục Mỹ thành lập một câu lạc bộ gồm 10 quốc gia có thể phát triển công nghệ 5G của riêng họ và giảm sự phụ thuộc vào người khổng lồ công nghệ Huawei của Trung Quốc.

Về mặt kinh tế, Mỹ đã đưa ra một sáng kiến mới được gọi là ‘Mạng thịnh vượng kinh tế,’ theo đó tập hợp các quốc gia và doanh nghiệp hoạt động dưới cùng các giá trị.

Shahar Hameiri, phó giáo sư tại Trường Khoa học Chính trị và Nghiên cứu Quốc tế của Đại học Queensland, cho biết hợp lý khi giả định rằng đề xuất của ông Trump về một G7 mở rộng có liên quan đến sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa Mỹ và Trung Quốc.

“Có lẽ chúng ta đang ở thời điểm mà sự tách rời giữa hai cường quốc được thể hiện qua những nỗ lực ngày càng tăng nhằm phát triển các nền tảng hoặc tổ chức hoạch định chính sách quốc tế không có Trung Quốc,” ông nói.

Ông Hameiri cũng cho rằng Bắc Kinh có thể phải chịu một đòn nặng nếu bị loại ra khỏi bất kỳ sáng kiến mới nào do Mỹ lãnh đạo, theo đó phải chuyển hướng sang một hình thức tổ chức kinh tế quốc tế khác, bước ra khỏi hệ thống toàn cầu hóa mà Trung Quốc đã được hưởng lợi.

Mặc dù vậy ông cho rằng các quốc gia khác chưa chắc đã hứng thú với con đường này, và việc có thay đổi đáng kể nào với nhóm G7 hay không vẫn còn là dấu hỏi lớn, bởi các quốc gia liên quan cũng có lợi ích kinh doanh và thương mại riêng của họ ở Trung Quốc.

Lê Vy (theo SCMP)

Xem thêm: