Bộ GD&ĐT hủy giải nhất dự án khoa học bị tố cáo sao chép

Bộ GD&ĐT tạo hủy giải nhất cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc gia của nhóm học sinh Trường THPT Nguyễn Siêu, Hưng Yên, sau khi dự án bị tố cáo sao chép sản phẩm của một kỹ sư Indonesia.

• Một tác giả bị tạm thu hồi Giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021 do nghi vấn đạo văn
• Vụ tố cáo cựu Bí thư Đắk Lắk ‘đạo văn’: TS, võ sư Phạm Đình Quý bị phạt 2 năm 9 tháng tù

Bộ GD&ĐT vừa quyết định hủy giải nhất cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia năm học 2024-2025 của dự án “Hệ thống phân loại rác thông minh tích hợp trí tuệ nhân tạo và cảm biến âm thanh” do hai học sinh Vũ Ngọc Anh và Vũ Đình Đăng Hiển, Trường THPT Nguyễn Siêu, Hưng Yên, thực hiện.

Quyết định được Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng ký ngày 29/4/2025, yêu cầu thu hồi giải thưởng và giấy chứng nhận đạt giải trong lĩnh vực hệ thống nhúng.

Sở GD&ĐT tỉnh Hưng Yên được giao nhiệm vụ xử lý tập thể, cá nhân vi phạm và báo cáo trước ngày 30/4.

Quyết định của Bộ không nêu rõ lý do hủy.

Trước đó, dự án này được Bộ GD&ĐT trao giải nhất tại lễ bế mạc cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc gia, diễn ra từ ngày 19 đến 21/3 tại Trường Đại học Tôn Đức Thắng, TP.HCM.

Cuộc thi thu hút 212 dự án từ 71 đội, tăng 63 dự án so với năm trước, với tổng số giải tăng 5-20%. Có 12 giải nhất, mỗi giải nhì, ba, tư có 36 giải. Thí sinh đạt giải ba trở lên được xét tuyển thẳng vào đại học theo ngành phù hợp với đề tài dự thi.

Tuy nhiên, ngay sau lễ trao giải, dự án của nhóm học sinh Hưng Yên bị tố cáo có nhiều điểm tương đồng với sản phẩm phân loại rác của kỹ sư Samuel Alexander, công bố năm 2023 trên Hackaday.io – nền tảng trực tuyến dành cho nhà sản xuất, nhà phát minh và người đam mê công nghệ.

Cả hai sản phẩm đều sử dụng cảm biến âm thanh và trí tuệ nhân tạo (AI) để phân loại rác như giấy, nhựa, kim loại.

Hệ thống thu thập âm thanh khi rác va vào vách thùng, phân tích bằng mô hình học máy CNN (Convolutional Neural Network – Mạng nơ-ron tích chập), sau đó điều khiển cơ khí để xoay thùng và mở nắp ngăn chứa rác tương ứng.

Báo Vnexpress dẫn lời Thạc sĩ Phan Văn Hiệp, giảng viên khoa Kỹ thuật – Công nghệ, Trường Đại học Văn Hiến, nhận định dự án có dấu hiệu sao chép rõ ràng, vi phạm liêm chính khoa học và quy chế cuộc thi.

Ông Hiệp cho biết dù ý tưởng có thể trùng lặp, nhưng phương pháp triển khai và quá trình vận hành giống nhau gần như hoàn toàn là điều khó chấp nhận. Video vận hành của hai thiết bị cho thấy sự tương đồng, dù sản phẩm của Samuel Alexander có thiết kế gọn và chắc chắn hơn. Ít nhất ba hình ảnh trong poster của nhóm học sinh, gồm sơ đồ mạch điện, biểu đồ tần số và kết cấu thiết bị, trùng với ảnh gốc của Samuel.

Chuyên gia trong ngành đánh giá hai mô hình “giống nhau về cốt lõi”, chỉ khác ở mức độ hoàn thiện kỹ thuật. Hệ thống của nhóm học sinh gồm vi điều khiển tích hợp cảm biến âm thanh, động cơ mở nắp và xoay ngăn chứa, cùng khung kim loại. Nguyên lý hoạt động dựa trên phân tích âm thanh va chạm để phân loại rác và đưa vào ngăn phù hợp.

Còn báo Tuổi Trẻ dẫn lời ông Lê Thanh Tuấn, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Siêu, cho biết dự án được hai học sinh nghiên cứu trong khoảng một năm, trải qua các vòng tuyển chọn cấp trường và cấp tỉnh trước khi dự thi quốc gia. Ý tưởng xuất phát từ việc học sinh nhận thấy khó khăn trong phân loại rác tại lớp học, khi mỗi lớp chỉ có một thùng rác. Từ đó, các em mày mò chế tạo mô hình để hỗ trợ phân loại rác hiệu quả hơn.

Văn Duy

Xem thêm

Nhiều quan chức cấp cao Trung Quốc bị nghi ngờ đạo văn

Hãng tin Reuters tại Pháp đã dùng phần mềm chống đạo văn để tìm trong Cơ sở hạ tầng tri thức quốc gia Trung Quốc (CNKI) các bài luận văn Thạc sĩ, Tiến sĩ của…