53 công ty quang điện TQ phá sản, tỷ lệ sử dụng công suất giảm xuống dưới 58%

Lý Ngọc
•
Thứ Sáu, 22/08/2025

Ngành quang điện Trung Quốc đang trải qua cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong thập kỷ. Tính đến giữa năm 2025, hơn 50 doanh nghiệp trong ngành đã nộp đơn phá sản hoặc tái cấu trúc, một số khác thì rút lui thông qua chuyển nhượng cổ phần. Nguyên nhân chính là do công suất sử dụng trung bình của ngành đã giảm xuống dưới 58%, trong khi giá thành sản phẩm tụt dốc không phanh, khiến cả ngành rơi vào vòng luẩn quẩn: càng sản xuất càng lỗ.

shutterstock 1410289454 scaled — (Ảnh minh họa: Shutterstock)

1. Tỷ lệ sử dụng công suất giảm xuống dưới ngưỡng cảnh báo 58%

Ngày 19/8, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc phối hợp với các cơ quan liên quan đã tổ chức hội nghị ngành quang điện, yêu cầu loại bỏ công suất lạc hậu và chấm dứt cạnh tranh giá rẻ vô trật tự. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng hội nghị này diễn ra quá muộn, khi mà:

Tỷ lệ sử dụng công suất trung bình đã giảm dưới mức cảnh báo 58% trong nửa đầu 2025.
Một số doanh nghiệp lớn chỉ đạt dưới 50% công suất.
Giá polysilicon giảm từ 300 tệ/kg còn 50 tệ/kg.
Giá mô-đun năng lượng mặt trời giảm chỉ còn 0,7 tệ/W, rẻ đến mức gọi là “bán lỗ để thoát hàng”.

Toàn ngành đối mặt với áp lực sản xuất nhưng không tiêu thụ được, khiến lợi nhuận bốc hơi từ đầu chuỗi đến cuối chuỗi cung ứng.

2. Hơn 50 doanh nghiệp quang điện phá sản hoặc tái cấu trúc

Năm 2025 ghi nhận làn sóng phá sản chưa từng có trong ngành:

8/8: Huadong Heavy Machinery tuyên bố hai công ty con không thể trả nợ 11,3 tỷ tệ, phải tái cấu trúc. Trước đó họ từng đầu tư 80 tỷ tệ vào hai dự án lớn nhưng đều bị dừng lại chỉ sau 2 năm.
31/7: Tòa án Phật Sơn ra quyết định cho Guangdong Jingtian New Energy phá sản. Công ty có tài sản âm, nợ tới 17,8 triệu tệ.
28/5: Dongying Solar và 9 công ty con tại Sơn Đông đồng loạt nộp đơn phá sản. Đây là công ty có vốn nhà nước.
22/7: Zhenhua Heavy Industries chuyển nhượng toàn bộ cổ phần tại China Communications PV Technology với giá 34,38 triệu tệ, chính thức rút khỏi ngành quang điện.
15/7: Công ty Bangjie thông báo dừng dự án 16GW TOPCon và 16GW tấm wafer trị giá 80 tỷ tệ.
Ngoài ra, các doanh nghiệp như ST Greencore cũng chuyển nhượng 0 đồng các công ty con để cắt lỗ.

Theo thống kê từ Solarbe, đến 25/6, đã có trên 50 doanh nghiệp nộp đơn phá sản. Trong số này, 11 doanh nghiệp đã bị thu hồi hoặc hủy giấy phép kinh doanh, đánh dấu làn sóng “thanh lọc” ngành bước vào giai đoạn tăng tốc.

3. Doanh nghiệp niêm yết cũng lao đao – Chỉ 3/21 công ty lãi

Ngay cả những công ty niêm yết lớn trong chuỗi giá trị quang điện cũng không tránh khỏi khó khăn:

Tính đến cuối quý II năm 2025, trong số 21 công ty niêm yết chủ chốt, chỉ có 3 công ty có lãi.
Tongwei Co. lỗ 2,61 tỷ tệ chỉ trong một quý.
TCL Zhonghuan và LONGi Green Energy đều lỗ gần 2 tỷ tệ.
Jinko Solar và các doanh nghiệp mô-đun khác cũng lỗ trên 1 tỷ tệ.

Năm 2024, 5 công ty đã bị hủy niêm yết, gồm: ST Sunshine, ST Yili, ST Aikang, ST Hanggao, ST Xudian. Đến 2025, thêm 7 công ty nhận cảnh báo nguy cơ hủy niêm yết vì lỗ nhiều năm và vấn đề quản trị nội bộ.

4. Doanh nghiệp “tay ngang” tháo chạy khỏi ngành quang điện

Từ năm 2022, có ít nhất 108 công ty niêm yết tuyên bố “lấn sân” vào ngành quang điện. Nhưng đến 2025, hơn 20 công ty đã thất bại – bị hủy niêm yết, phá sản hoặc buộc phải hủy dự án.

Chỉ trong nửa đầu 2025, đã có:

Hơn 8 công ty rút lui hoàn toàn khỏi ngành.
Hơn 30GW dự án bị hủy bỏ.

Hai hình thức rút lui phổ biến:

Dừng dự án hoặc giải thể công ty:

Bangjie dừng dự án 80 tỷ tệ, trả 15 triệu tiền bồi thường, rút khỏi khu công nghiệp.
Huadong Heavy giải thể công ty con, buộc phải tái cấu trúc vì nợ lớn.
Baichuan Changyin bị thu hồi đất, được bồi thường 28,92 triệu tệ.

Chuyển nhượng cổ phần hoặc thoái vốn:

Zhenhua Heavy bán cổ phần để tập trung ngành nghề chính.
Meditech bán tài sản quang điện để tránh lỗ.
ST Greencore chuyển nhượng 0 đồng công ty con sản xuất màng phim quang điện.
Ningbo Fuda hủy tái cấu trúc tài sản.
Huangshi Group chuyển quyền kiểm soát công ty con về năng lượng xanh.

Nguyên nhân sâu xa của thất bại là do các doanh nghiệp đánh giá thấp độ phức tạp của ngành quang điện và tham gia phong trào đầu tư “theo mốt” mà không có nền tảng vững chắc.

5. Vì sao ngành quang điện rơi vào khủng hoảng toàn diện?

Giới chuyên gia đưa ra 3 nguyên nhân chính:

a) Sản xuất vượt cầu – Cung thừa gấp đôi cầu

Năm 2024, tổng công suất thiết bị quang điện Trung Quốc đạt 1000GW, trong khi nhu cầu toàn cầu chỉ khoảng 400GW.
Nhà máy Trung Quốc có thể sản xuất đủ nhu cầu toàn cầu đến tận 2032.

b) Cạnh tranh đồng dạng – Nội chiến khốc liệt

Sản phẩm (đặc biệt mô-đun, wafer) ít khác biệt về kỹ thuật, dẫn tới giá cả là vũ khí duy nhất trong cạnh tranh.
Cạnh tranh nội bộ khiến giá xuống thấp đến mức không còn lợi nhuận, gây ra hiệu ứng “nội cuốn”.

c) Đứt gãy dòng vốn – Mất khả năng thanh toán

Doanh nghiệp mở rộng ồ ạt, phụ thuộc vào vốn vay và huy động thị trường.
Khi môi trường tài chính siết chặt hoặc thị trường xấu đi, dễ dẫn đến đứt dòng tiền.
Ví dụ: Mubang Hi-tech đầu tư 270 tỷ tệ nhưng rơi vào khủng hoảng thanh khoản vì nợ chồng chất.

Ngành công nghiệp quang điện Trung Quốc đang trải qua cuộc sàng lọc sâu sắc và đau đớn nhất kể từ khi phát triển. Từ việc sản xuất vượt cầu, cạnh tranh “tự sát”, đến đứt dòng vốn, tất cả đã đẩy nhiều doanh nghiệp từ hy vọng tăng trưởng xanh đến sự kết thúc đỏ lửa. Sự bùng nổ đầu tư ồ ạt giai đoạn 2022–2023 giờ đây đang phải trả giá bằng sự thoái lui hàng loạt và lỗ nặng chưa từng thấy.

Từ khóa điện quang Trung Quóc