WeChat bưng bít thông tin tình hình dịch COVID-19 từ tháng 12/2019
- Trí Đạt
- •
Ngày 3/3, các nhà nghiên cứu thuộc Citizen Lab, Đại học Toronto Canada công bố một bản báo cáo cho thấy, từ tháng 12/2019, khi bác sĩ Lý Văn Lượng tiết lộ về dịch ‘viêm phổi Vũ Hán’ (COVID-19), các mạng xã hội tại Trung Quốc như WeChat đã bắt đầu bưng bít thông tin về dịch bệnh. 
Theo Tiếng nói nước Đức (Deutsche Welle) đưa tin, nền tảng phát video trực tiếp YY hồi tháng 12/2019 đã liệt 45 từ khóa nhạy cảm vào danh sách đen, bao gồm: “viêm phổi không rõ nguyên nhân Vũ Hán”, “chợ hải sản Vũ Hán”, “SARS biến dị”, “dịch SARS bùng phát”, “Ủy ban Y tế Vũ Hán”, “Phòng thí nghiệm virus P4”, v.v.
Còn trong một bản báo cáo của các nhà nghiên cứu thuộc Citizen Lab của Học viện Các vấn đề toàn cầu và Chính sách công Munk (Munk School of Global Affairs & Public Policy), Đại học Toronto Canada có nói, từ tháng 12/2019, WeChat đã bắt đầu lọc các bài đăng có liên quan đến virus corona mới. Tháng 1/2020, WeChat chặn 132 tổ hợp từ, tháng 2/2020 bắt đầu mở rộng phạm vi kiểm duyệt một cách rõ ràng; ngày 1/2 – 15/2, tăng thêm 384 nhóm từ nhạy cảm. Liên tục trong 6 tuần từ ngày 1/1, WeChat đã ngăn chặn tổng cộng 516 nhóm từ nhạy cảm, nội dung tương đối rộng, bao gồm các biện pháp phòng ngừa dịch của Chính phủ Trung Quốc, công tác phòng ngừa dịch của Hồng Kông và Ma Cao, sự kiện bác sĩ Lý Văn Lượng, v.v.
Trong đó có 192 nhóm từ nhạy cảm có liên quan đến tầng lãnh đạo Trung ương Trung Quốc, 87% có liên quan đến ông Tập Cận Bình, bao gồm “Tập Cận Bình đến Vũ Hán”, “Tập Cận Bình + chủ nghĩa hình thức + phòng dịch”, “người nào đó + đích thân”, “đến + Lôi Thần Sơn + Tổng Bí thư”, “Tổng Bí thư + Chữ thập đỏ + đích thân”, “tình hình dịch bệnh + viêm phổi + Tập Cận Bình + Trung ương”, “Tập Cận Bình + dịch bệnh lây lan”, “Tập Cận Bình + Vũ Hán + ủy thác + Lý Khắc Cường”, v.v.
Ngoài ra có 138 nhóm từ nhạy cảm liên quan đến chính sách phòng ngừa dịch của Chính phủ, trong đó có 39% phê bình Chính phủ Trung ương, chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan che giấu tình hình dịch bệnh, ví dụ như “quan địa phương + tình hình dịch bệnh + trung ương + che giấu”, “đảng cộng sản + viêm phổi + biểu hiện + thống trị”, “tình hình dịch bệnh + hội chữ thập đỏ + chính phủ + Hồ Bắc”, “đảng cộng sản Trung Quốc + đe dọa lớn nhất + thời đại này”, v.v.
Chia sẻ với truyền thông, ông Masashi Crete-Nishihata, Phó Tổng giám đốc Citizen Lab cho biết, ở Trung Quốc Đại Lục, công ty mạng xã hội sẽ bị Chính phủ trừng phạt nếu không kiểm soát nội dung. Xã hội phương Tây gọi điều này là chế độ trách nhiệm trung gian (intermediary liability), người Trung Quốc gọi nó là “tự hạn chế/tự kiểm duyệt”. 
Các nhà nghiên cứu của Citizen Lab đã mất thời gian vài tháng, dùng số điện thoại di động Đại Lục, Canada và Mỹ để làm thực nghiệm nhằm tìm ra hàng trăm trừ khóa bị WeChat lọc, và chứng cứ ngăn chặn cư dân mạng phê bình chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Ví dụ như, người dùng WeChat tại Mỹ gửi tin nhắn cho người dùng WeChat ở Trung Quốc: “Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Mỹ nói, rửa tay cẩn thận có hiệu quả phòng ngừa ngăn chặn virus corona lây lan hơn so với đeo khẩu trang”, người dùng Trung Quốc sẽ không nhận được tin này, bởi vì nó chứa tổ hợp từ khóa mà WeChat đã lọc “Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Mỹ + virus corona”. Tổ hợp từ khóa được tạo thành từ một hoặc nhiều chữ khóa, khi mỗi một chữ trong tổ hợp từ xuất hiện trong tin nhắn, thì tin này sẽ bị lọc ra, dù mỗi chữ đó không đặt cạnh nhau.
Ngoài Trung Quốc Đại Lục, WeChat cũng kiểm duyệt khu vực dùng tiếng Trung phồn thể như Hồng Kông, Ma Cao, Đài Loan, có 99 nhóm từ nhạy cảm bị cấm, các tổ hợp từ khóa liên quan đến Hồng Kông và Đài Loan như: Hồng Kông + Lâm Trịnh + kêu gọi + virus, phát động bãi công + 5 yêu cầu chính + mặt trận viên chức, Đài Loan + Đại Lục + virus + Bộ Ngoại giao, v.v.
Citizen Lab nói trong báo cáo: “Kết quả nghiên cứu của chúng tôi đã cho thấy rõ, mạng xã hội Trung Quốc kiểm soát nghiêm ngặt thông tin liên quan đến virus corona mới. Việc lọc thông tin đã bắt đầu từ lúc dịch bệnh mới bùng phát, đồng thời các mạng xã hội này liên tiếp mở rộng phạm vi kiểm soát thông tin.”
Trí Đạt
Xem thêm:
Từ khóa Kiểm duyệt thông tin Dòng sự kiện virus corona viêm phổi Vũ Hán 2019-nCoV COVID-19 SARS-CoV-2 mạng xã hội Wechat
