Tản mạn chuyện kén dâu kén rể thời xưa

Người xưa khi kén rể, kén dâu đều xem xét đến rất nhiều khía cạnh, xem phẩm hạnh đạo đức, xem trí tuệ tài năng, xem tướng số tử vi… Tất cả việc này đều là để hy vọng tìm được người phối ngẫu tâm đầu ý hợp cho bản thân hoặc cho con cái.

Nhìn dáng vẻ cử chỉ

Vương Trạm là quan nội sử huyện Nhữ Nam, bởi vì tính ông không thích nói chuyện, không thích giao lưu, nên người ta nhầm tưởng rằng ông bị khờ khạo. Khi còn trẻ không có ai tới đề nghị kết thông gia, nên ông bèn tự mình cầu thân con gái của Hác Phổ. Phụ thân của Vương Trạm là Vương Sướng cho rằng ông bị ngốc, lại đúng lúc ông chưa có mối nào để thành gia thất nên đã làm theo ý muốn của ông.

Sau khi kết hôn, Hác thị quả nhiên xinh đẹp và hiền thục, cô đã sinh được Vương Thừa (đệ nhất danh sĩ những năm đầu thời Đông Tấn), trở thành hình mẫu người mẹ hiền đức của nhà họ Vương.

Có người hỏi Vương Trạm lý do chọn Hác thị, Vương Trạm nói: “Tôi từng nhìn thấy cô ấy lấy nước bên giếng, dáng vẻ và cử chỉ không có chỗ nào bất thường và khiếm nhã”.

Cổ nhân rất xem trọng đức hạnh của con người, dù là kết bạn hay kết hôn cũng cần chọn người có nhân phẩm tốt. Vương Trạm bề ngoài có vẻ khờ khạo, nhưng trên thực tế lại rất tinh tế. Có thể thấy được sự cao minh của Vương Trạm trong việc chọn vợ: Sau khi quan sát và đánh giá một cách tỉ mỉ và cẩn thận hành vi thường ngày của Hác thị ông mới đưa ra quyết định. Sự điềm tĩnh và thanh nhã mà Hác thị thể hiện trong lúc làm việc chính là mỹ đức nên có mà người xưa coi trọng ở người phụ nữ.

Xem tướng

Vợ của Vương Hồn là Chung thị sinh ra một cô con gái xinh đẹp và hiền thục. Vương Tế muốn tìm một người chồng xứng đôi phải lứa cho em gái của mình, nhưng mãi không tìm được ai. Có một người chỉ là con nhà binh lính, nhưng tài năng xuất chúng, Vương Tế muốn gả em gái của mình cho cậu ta, bèn đem chuyện này nói với mẫu thân Chung thị.

Chung thị nói: “Nếu cậu ta thực sự có tài hoa, thì không cần phải xét đến gia thế, nhưng cần cho mẹ gặp cậu ta trước đã”. Vương Tế bèn yêu cầu con trai của người lính kia đứng trộn lẫn vào cùng những người dân bình thường để mẫu thân quan sát cậu ta đằng sau bức rèm.

Sau đó Chung thị nói với Vương Tế rằng: “Tài năng của cậu ta đủ để sau này nổi danh, nhưng nhìn vẻ ngoài và xương cốt thì thọ mệnh của cậu ta không dài, không thể kết hôn cùng cậu ta”. Vương Tế đã nghe theo lời mẫu thân. Người kia quả nhiên vài năm sau đó thì chết.

Chung Thị này quả thật không tầm thường, bà là chắt gái của thái phủ Chung Dao, xuất thân từ một gia đình danh giá, có tri thức lại am hiểu lễ nghĩa, tài trí hơn người. Chung Thị biết xem tướng, điều này cũng không có gì đáng ngạc nhiên ở thời cổ đại. Tướng học, phong thủy, chu dịch, ngũ hành, bát quái v.v… những thứ này được cổ nhân tôn sùng đều không phải là mê tín, có rất nhiều người hiện đại đã trải nghiệm được sự thần kỳ của các chủng văn minh cổ đại này.

Hôn nhân cổ đại chủ yếu dựa vào “ý cha mẹ, lời người mối”, cha mẹ thời bấy giờ có trí tuệ, có kinh nghiệm sống phong phú và từng trải hơn con cái, nhìn nhận vấn đề sâu sắc hơn, nhìn xa trông rộng và chính xác hơn con trẻ. Hôn nhân gia đình của người xưa nhìn chung tương đối ổn định. Hôn nhân hiện nay chủ yếu là do giới trẻ tự mình quyết định, hẹn hò loại gì cũng có. Nhưng hiện tại tỷ lệ ly hôn đang tăng lên hàng năm. Tất nhiên điều này có liên quan đến nhiều phương diện, trong đó có sự thiếu kinh nghiệm của giới trẻ, càng có liên quan đến sự xuống dốc đạo đức của toàn thể xã hội.

Chọn người “nằm phơi bụng”

Thái phủ Hy Giám phái người gửi thư cho thừa tướng Vương Đạo với mong muốn tìm con rể cho gia đình. Vương Đạo nói với người đưa thư của Hy Giám rằng: “Người đi đến Đông Sương phòng, tùy ý lựa chọn”.

Người đưa thư quay về nói với Hy Giám rằng: “Con cháu ở nhà họ Vương đều rất tốt, nghe nói có người đến nhà chọn rể, đều ngồi ngay ngắn, nghiêm nghị và dè dặt. Chỉ có một thiếu gia nằm phơi bụng trên giường phía đông ngủ, như chưa thể từng nghe nói đến việc chọn rể này”.

Hy Giám nói: “Người này chính là tốt nhất!” và lập tức phái người tới hỏi thăm, hóa ra đây chính là Vương Hy Chi, liền đem con gái gả cho anh ta.

Thái phủ Hy Giám là trọng thần thời Đông Tấn, khi còn nhỏ ông theo học đại sư Trịnh Huyền của Nho gia, thông thạo nhiều sách kinh điển, ông nổi tiếng vì sự nho nhã và thanh tao. Chuyện ông chọn rể cho ái nữ đã trở thành giai thoại.

Nhà họ Vương có nhiều người con ưu tú, vậy tại sao ông lại chọn đúng con rể Vương Hy Chi? Lúc đó Vương Hy Chi vẫn chưa phải là “Thư Thánh”, chưa hề nổi danh. Nguyên nhân chủ yếu là vì Hy Giám đã quen với việc bợ đỡ trong triều đình nên ông nhìn thấy phẩm chất điềm tĩnh, tự do tự tại, tiêu sái độc đáo ở Vương Hy Chi. Vương Hy Chi đã dùng tài năng của mình để chứng minh cho nhãn quang chọn con rể của nhạc phụ Hy Giám là hoàn toàn chuẩn xác!

Theo “Những câu chuyện hôn nhân thời cổ đại“
Đăng trên ChanhKien.org
Tác giả: Lý Tuyết Thuần

Xem thêm:

• Chọn vợ, không chọn gái cao đầu – Lấy chồng, không lấy trai cúi mặt
• Người chồng tốt theo tiêu chuẩn của người xưa

Mời xem video: