Sóng thần là một loạt các đợt sóng dữ dội và nguy hiểm, thường do động đất và hoạt động địa chấn dưới nước gây ra. Nếu bạn sống trong khu vực có nguy cơ sóng thần, hãy đảm bảo bạn biết cách xử lý trong trường hợp không may xảy ra sóng thần.

New Project 42 1
(Ảnh minh họa: Shutterstock)

Cảnh báo sóng thần đã được ban hành trên khắp Thái Bình Dương sau khi một trận động đất lớn làm rung chuyển Bán đảo Kamchatka của Nga vào thứ Tư (30/7). Trận động đất mạnh 8,8 độ Richter dưới biển đã tạo ra những con sóng cao tới 4 mét tràn vào bờ biển phía đông của Nga, khiến người dân phải sơ tán và cảnh báo trên khắp khu vực. Tại Nhật Bản, chính quyền đã ban hành khuyến cáo tại hơn 130 thị trấn ven biển, kêu gọi gần 900.000 người di chuyển đến vùng đất cao hơn.

Cảnh báo sóng thần cũng được ban hành tại một số khu vực của Hoa Kỳ, Canada, Mexico và Hawaii. Những con sóng cuối cùng đổ bộ vào Nhật Bản nhỏ hơn nhiều so với dự kiến, chỉ khoảng 30 cm đến 45 cm, và được ghi nhận ở các khu vực như Hokkaido và Ishinomaki. Hiện tại không có thiệt hại lớn nào được báo cáo.

Sóng thần là gì?

Sóng thần trong tiếng Nhật có nghĩa là “sóng cảng”. Đây là một loạt các đợt sóng biển lớn, chủ yếu do sự chuyển động đột ngột của đáy đại dương, thường là do động đất dưới đáy biển. Các nguyên nhân khác có thể bao gồm phun trào núi lửa, lở đất, hoặc thậm chí là va chạm thiên thạch.

Không giống sóng biển thông thường vốn chỉ ảnh hưởng đến bề mặt nước, sóng thần là sự dịch chuyển toàn bộ khối nước từ đáy lên mặt biển, mang theo năng lượng cực lớn.

Dù nhiều người nghĩ rằng sóng thần phải cao tới vài mét mới nguy hiểm, thực tế, sóng thần chỉ cao 30-50 cm vẫn có thể gây thiệt hại nặng nếu tràn sâu vào đất liền.

Theo UNESCO/IOC, sóng thần cao dưới 1 m vẫn có thể lật tàu, cuốn trôi người hoặc phá hủy cơ sở hạ tầng ven biển, đặc biệt ở các vịnh nhỏ và cảng hẹp – nơi sóng bị cộng hưởng và khuếch đại mạnh.

Tốc độ của sóng thần cũng vượt xa sóng thường, có thể đạt 500-800 km/h ở vùng biển sâu. Khi tiếp cận bờ, sóng chậm lại nhưng cao lên và dồn lực vào các khu dân cư ven biển, tạo ra sức phá hủy không ngờ.

Dấu hiệu của sóng thần

  • Động đất mạnh hoặc kéo dài
  • Sự dâng lên hoặc hạ xuống đột ngột của nước biển
  • Một tiếng gầm lớn từ biển
  • Nước nhanh chóng rút ra khỏi bờ

Những việc cần làm trước khi xảy ra sóng thần

  • Tìm hiểu khu vực bạn sống có thuộc vùng có nguy cơ sóng thần
  • Tìm hiểu các tuyến đường sơ tán tại địa phương của bạn
  • Chọn nơi trú ẩn an toàn trên vùng đất cao hoặc sâu trong đất liền
  • Lập kế hoạch liên lạc khẩn cấp với gia đình bạn
  • Đăng ký nhận thông báo và cảnh báo tại địa phương
  • Chuẩn bị sẵn nguồn cung cấp khẩn cấp
  • Thực hành diễn tập sơ tán thường xuyên

Cần làm gì khi có cảnh báo sóng thần

Theo UNESCO và Hội Chữ thập đỏ quốc tế:

  • Nếu có động đất, hãy nằm xuống, che chắn và bám chặt
  • Khi rung lắc dừng lại, hãy đến nơi cao ngay lập tức
  • Đừng chờ đợi cảnh báo chính thức nếu bạn thấy các dấu hiệu cảnh báo tự nhiên.
  • Tránh xa bãi biển và sông.
  • Nếu bạn đang ở trên thuyền, hãy đi vào vùng nước sâu hoặc vào đất liền (làm theo lời khuyên của người dân địa phương)

Phải làm gì sau một trận sóng thần

  • Hãy lắng nghe các quan chức địa phương trước khi trở về nhà
  • Tránh những khu vực bị ngập lụt và đường bị hư hỏng
  • Không chạm vào thiết bị điện ở khu vực ẩm ướt
  • Hãy cẩn thận với các mảnh vỡ rơi xuống và các tòa nhà không ổn định
  • Tránh xa nước lũ bẩn, nó có thể bị ô nhiễm
  • Sử dụng tin nhắn hoặc phương tiện truyền thông xã hội để kiểm tra những người thân yêu
  • Chụp ảnh thiệt hại tài sản để bảo hiểm

Những điều không nên làm sau sóng thần

  • Đừng đợi ở bờ biển để ngắm sóng
  • Không quay trở lại bờ biển cho đến khi có thông báo “mọi việc đều ổn”
  • Đừng cho rằng một làn sóng có nghĩa là nó đã kết thúc. Nhiều làn sóng khác có thể sẽ đến
  • Đừng cố lướt sóng hoặc bơi trong khi có sóng thần

Lý Ngọc t/h