Theo báo cáo mới nhất từ Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Nghệ An (CDC Nghệ An), tính đến tháng 11/2025, tỉnh Nghệ An đã ghi nhận 11.148 người nhiễm HIV lũy tích. Trong đó, 6.677 trường hợp đã chuyển sang giai đoạn AIDS, và số người tử vong lũy tích từ HIV/AIDS là 4.716 người. Đáng chú ý, trên địa bàn có 129/130 phường-xã (chiếm khoảng 99,23%) đã ghi nhận người nhiễm HIV/AIDS.

(Ảnh minh họa: Jarun Ontakrai/Shutterstock)

Tình hình nhiễm HIV

Trong tổng số người nhiễm, nam giới chiếm 77,65%. Nhóm người mắc trong độ tuổi 20-29 chiếm 47,66% tổng số. Lây nhiễm chủ yếu qua đường tiêm chích ma túy đã giảm, trong khi lây nhiễm qua quan hệ tình dục (đặc biệt quan hệ đồng giới nam) đang tăng lên.

Tỷ lệ người nhiễm biết tình trạng bệnh của mình đạt trên 94,5%; trong số này, hơn 76% đang điều trị ARV, và trong số điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện chiếm trên 98%.

Số ca nhiễm mới phát hiện hàng năm đang có xu hướng giảm: năm 2021: 217 ca; 2022: 249 ca; 2023: 228 ca; năm 2024: 185 ca; 9 tháng đầu năm 2025: 114 ca.

Hệ thống hiện đang quản lý 6.432 người nhiễm HIV đang sống và được quản lý theo dõi.

Khó khăn và nỗ lực

Mặc dù số ca mới mỗi năm có xu hướng giảm và tỷ lệ điều trị  cao, nhưng thực tế vẫn đặt ra nhiều thách thức:

  • Việc phủ khắp địa bàn tới 99 % phường-xã cho thấy dịch bệnh không chỉ giới hạn ở “điểm nóng” truyền thống mà đã lan rộng tới tất cả các khu vực từ thị trấn tới vùng sâu vùng xa.
  • Hệ thống điều trị ARV và xét nghiệm đã được thiết lập với nhiều cơ sở: toàn tỉnh hiện có 9 phòng xét nghiệm khẳng định HIV, 25 cơ sở điều trị ARV (22 cơ sở y tế Nhà nước, 2 trại giam, 1 tư nhân).
  • Vẫn còn khoảng cách: địa hình rộng lớn, một số vùng miền núi khó tiếp cận dịch vụ; tâm lý kỳ thị, giấu bệnh vẫn còn; nhóm nguy cơ như người quan hệ đồng giới nam, người nghiện chích ma túy vẫn cần được tiếp cận mạnh hơn.

Cách phòng tránh HIV/AIDS

  • Không thực hiện quan hệ đồng giới nam – đây là nhóm có tỷ lệ lây nhiễm HIV cao nhất hiện nay tại địa phương. Việc tránh hành vi này được xem là biện pháp chủ động và hiệu quả nhất để giảm nguy cơ lây nhiễm qua đường tình dục.
  • Không quan hệ tình dục ngoài hôn nhân, không quan hệ với nhiều bạn tình. Hạn chế tối đa hành vi quan hệ ngẫu nhiên hoặc không rõ tình trạng sức khỏe của đối tượng.
  • Xét nghiệm HIV định kỳ nếu từng có hành vi nguy cơ. Phát hiện sớm giúp điều trị kịp thời và ngăn ngừa lây lan trong cộng đồng.
  • Không dùng chung kim tiêm, vật sắc nhọn, hoặc dụng cụ xăm trổ. Giữ vệ sinh cá nhân, đảm bảo an toàn khi làm thủ thuật y tế hoặc thẩm mỹ.
  • Giữ lối sống lành mạnh – chung thủy, hạn chế rượu bia và chất kích thích, vì các yếu tố này làm tăng hành vi nguy cơ.

Chung thủy một vợ một chồng là một phương pháp rất tốt để hạn chế lây nhiễm HIV (Ảnh: Makistock/ Shutterstock)

Thanh Long t/h