Cùng với việc chính quyền Trump cắt giảm ngân sách và Chính phủ Hoa Kỳ đang đóng cửa, hôm thứ Tư, ngày 29/10, Đài Á châu Tự do (RFA) tuyên bố rằng từ ngày 31/10, lần đầu tiên trong lịch sử đài sẽ ngừng hoàn toàn việc phát sóng tất cả nội dung tin tức.

r shutterstock 2200408957
Tòa nhà Đài Á châu Tự do (RFA) ở Sorrento Mesa, San Diego, California, Hoa Kỳ, chụp ngày 9/7/2022. (Ảnh: JHVEPhoto/Shutterstock)

Đây là cơ quan truyền thông do Quốc hội Hoa Kỳ tài trợ, cung cấp tin tức cho nhiều quốc gia châu Á. RFA từng là mục tiêu cắt giảm ngân sách trong chính sách “Nước Mỹ trên hết” (America First) của chính quyền Trump, hiện đang đối mặt với khó khăn lớn hơn do Chính phủ Hoa Kỳ tạm thời đóng cửa.

Thứ Tư, ngày 29/10, Giám đốc Đài Á châu Tự do, bà Bay Fang, cho biết từ ngày 31/10, đây là lần đầu tiên kể từ khi được thành lập 29 năm trước, đài sẽ tạm dừng toàn bộ việc sản xuất nội dung tin tức.

Trong một tuyên bố, bà Fang nói rằng RFA sẽ bắt đầu đóng cửa các văn phòng ở nước ngoài và chính thức sa thải những nhân viên đang nghỉ việc tạm thời. Bà nói rằng quyết định này nhằm tiết kiệm các nguồn lực hạn chế hiện có, đồng thời bảo đảm khả năng nối lại hoạt động khi nhận được tài trợ lâu dài.

Các văn phòng ở nước ngoài bị đóng cửa gồm có Dharamsala (Ấn Độ), Đài Bắc, Seoul, Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), Bangkok và Yangon (Myanmar).

RFA đã mất nguồn tài trợ từ Quốc hội vào tháng Ba năm nay, khi Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ (USAGM) chấm dứt tài trợ cho đài theo lệnh của chính quyền Trump. Kể từ đó, tổ chức tin tức này buộc phải cho nhân viên nghỉ việc và thu hẹp quy mô hoạt động.

Chính quyền Trump cắt giảm toàn diện ngân sách cho truyền thông và viện trợ nước ngoài

Kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào năm 2025, chính quyền Trump đã bắt đầu mạnh tay cắt giảm ngân sách viện trợ nước ngoài và phát thanh công cộng, nhằm thực hiện chính sách “Nước Mỹ trên hết”, nhấn mạnh nâng cao hiệu quả và giảm lãng phí.

Đối với truyền thông đối ngoại

Chính quyền Trump đã thúc đẩy cắt giảm ngân sách cho các cơ quan truyền thông thuộc USAGM. Các quan chức chính phủ cho rằng một số nội dung biên tập của các cơ quan này có xu hướng tiêu cực đối với Chính phủ Hoa Kỳ và các chính sách của họ, mang “thiên kiến chính trị” hoặc “tuyên truyền cực đoan” và không thực hiện đúng yêu cầu pháp lý về tính trung lập.

Do đó, thông qua việc cắt giảm ngân sách, Chính phủ Hoa Kỳ sửa chữa những lệch hướng chính trị nội bộ này, đồng thời chuyển hướng tài nguyên cho các dự án được cho là phù hợp hơn với mục tiêu chiến lược “Nước Mỹ trên hết” và có cách biên tập khách quan, hiệu quả hơn.

RFA đã mất nguồn tài trợ của Quốc hội Hoa Kỳ vào tháng Ba năm nay. Khi đó, chính phủ cũng đóng băng kinh phí cho các cơ quan truyền thông đối ngoại khác như “Đài Tự do châu Âu” (Radio Free Europe) và RFA.

Đối với phát thanh công cộng trong nước của Hoa Kỳ

Ngày 24/7, Tổng thống Trump ký ban hành “Đạo luật Thu hồi Ngân sách năm 2025”, chính thức thu hồi khoản chi liên bang trị giá 9 tỷ USD, trong đó có khoảng 1,1 tỷ USD dự kiến dành cho “Tổng công ty Truyền thông Công cộng” (CPB).

Nhà Trắng cho rằng hệ thống truyền thông công cộng mang thiên kiến chính trị và là khoản chi không cần thiết, đặc biệt khi giới bảo thủ (bảo lưu và thủ giữ truyền thống) lâu nay bất mãn với xu hướng tự do của các bản tin trên Đài Phát thanh Công cộng Toàn quốc (NPR)Mạng Truyền hình Công cộng (PBS).

Như là sự mở rộng của chính sách “Nước Mỹ trên hết”, ngày 25/1 năm nay, ông Trump ký sắc lệnh hành pháp tạm dừng tất cả các chương trình viện trợ nước ngoài không khẩn cấp, chỉ giữ lại viện trợ quân sự cho Israel, Ai Cập và một phần hỗ trợ y tế khẩn cấp.

Trong tuyên bố đưa ra hôm 15/3, Chủ tịch RFA Bay Fang cho biết: “Việc chấm dứt tài trợ đối với RFA là phần thưởng cho những kẻ độc tài và chuyên chế, bao gồm cả Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), những kẻ không muốn gì hơn là ảnh hưởng của họ không bị kiểm soát trong môi trường thông tin”.

Tuyên bố cho biết: “Thông báo hôm nay không chỉ tước quyền của gần 60 triệu người tìm đến RFA để biết sự thật hàng tuần, mà còn làm lợi cho những kẻ thù của Hoa Kỳ bằng chính chi phí của chúng ta.

Là một kênh tin tức độc lập về mặt biên tập được tài trợ thông qua một đạo luật của Quốc hội, RFA bắt đầu phát sóng tiếng Quan Thoại đầu tiên vào năm 1996, và mở rộng trong những năm tiếp theo với tổng cộng chín ngôn ngữ: tiếng Quảng Đông, tiếng Duy Ngô Nhĩ, tiếng Tây Tạng, tiếng Hàn, tiếng Khmer, tiếng Việt, tiếng Myanmar và tiếng Lào.

Chương trình tin tức của RFA được phát sóng qua radio, truyền hình, phương tiện truyền thông xã hội và web ở những quốc gia có ít hoặc không có báo chí tự do.

RFA thường xuyên cung cấp tin tức không bị kiểm duyệt, không mang tính tuyên truyền. Vì RFA đưa tin về các quốc gia và khu vực khép kín như Triều Tiên, Tây Tạng và Tân Cương, nên bản dịch tiếng Anh của đài vẫn là nguồn thông tin chính từ rất nhiều nơi trong các khu vực này.

Giám đốc Chương trình Ủy ban Bảo vệ Nhà báo Carlos Martinez de la Serna thúc giục Quốc hội khôi phục nguồn tài trợ cho USAGM,nơi cung cấp tin tức không bị kiểm duyệt tại các quốc gia mà báo chí bị hạn chế”.

“Thật vô lý khi Nhà Trắng tìm cách phá hoại cơ quan do Quốc hội (Hoa Kỳ) tài trợ, hỗ trợ báo chí độc lập, thách thức những luận điệu tuyên truyền của các chế độ độc tài trên khắp thế giới”, ông cho biết trong một tuyên bố.

Những nhà nghiên cứu Trung Quốc cảnh báo rằng việc đóng cửa RFA nói riêng có thể ảnh hưởng đến khả năng đối phó với chính quyền ĐCSTQ.

Cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Nga Michael McFaul gọi việc giải thể RFA và các đài khác là “món quà khổng lồ cho Trung Quốc”.

Trong khi đó, bà Maya Wang của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cũng đăng rằng ở những nơi như Tân Cương và Tây Tạng “Đài Á châu Tự do là một trong số ít có thể đưa thông tin ra ngoài. Sự sụp đổ của nó có nghĩa là những nơi này sẽ trở thành hố đen thông tin, đúng như ĐCSTQ mong muốn”.

Bình Minh (t/h)