Mỹ: Đại học danh tiếng Purdue từ chối nhận sinh viên nghiên cứu từ Trung Quốc

Trình Văn, Dịch Như
•
Thứ Ba, 16/12/2025

Theo báo cáo, Đại học Purdue, một trong các trường công lập danh tiếng ở Mỹ, từ mùa hè năm nay đã bắt đầu từ chối nhận hồ sơ và nhập học của sinh viên nghiên cứu đến từ Trung Quốc và các “quốc gia thù địch”, trở thành trường đại học đầu tiên ở Mỹ thực hiện bước đi này. Điều này phát đi tín hiệu gì? Sẽ ảnh hưởng ra sao? Sinh viên Đại Lục cần đối mặt thế nào?

Đại học Purdue thông báo nhiều khoa từ chối sinh viên Trung Quốc

Đầu tiên, tờ Journal & Courier (West Lafayette, Purdue) đưa tin ngày 3/12, theo các giảng viên và lãnh đạo của Trường Giáo dục, Kỹ thuật và Khoa học, từ tháng 10 đến tháng 11, nhà trường đã thông báo rằng trong mùa tuyển sinh sắp tới, ngay cả khi các khoa nhận sinh viên từ một số quốc gia, trong hầu hết các trường hợp, nhà trường “rất khó có thể” ký các thư trúng tuyển.

Các quốc gia này bao gồm Trung Quốc, Nga, Iran, Venezuela, Cuba và Triều Tiên – tất cả đều được pháp luật liên bang Mỹ xác định là “quốc gia thù địch”.

Một giảng viên phụ trách tuyển sinh nghiên cứu cho biết: “Họ (nhà trường) gần như yêu cầu chúng tôi không gửi thư trúng tuyển cho sinh viên Trung Quốc, hoặc nói là không xem xét sinh viên Trung Quốc. Ở mức độ nào đó, họ muốn chúng tôi trực tiếp từ chối những sinh viên này mà không cân nhắc gì”.

Một giáo sư thuộc Khoa Thống kê cho biết, tại một cuộc họp giữa tháng 10, các cố vấn sinh viên nghiên cứu được thông báo có thể phải bắt đầu từ chối số lượng lớn sinh viên nhập học.

Giáo sư này nói: “(Nhà trường) khuyến khích chúng tôi tuyển sinh từ bất kỳ quốc gia nào ngoài Trung Quốc”.

Tờ The Purdue Exponent ngày 5/12 có đưa tin tương tự, nhưng nêu rằng Purdue cấm tuyển sinh viên từ Trung Quốc Đại Lục và Đài Loan – được coi là báo cáo sai, vì Purdue không áp dụng hạn chế tuyển sinh với sinh viên Đài Loan.

Tiếp đó, Inside Higher Ed ngày 12/12 đưa tin, theo các sinh viên hiện tại và sắp nhập học, Purdue đã từ chối số lượng lớn ứng viên Trung Quốc vào các chương trình nghiên cứu năm học này. Một sinh viên cho biết trong vài tháng qua, nhà trường đã thông báo cho ủy ban tuyển sinh nghiên cứu rằng năm sau “rất khó có khả năng” nhận bất kỳ sinh viên từ “quốc gia thù địch” nào.

Trường hợp đầu tiên tại Mỹ: Purdue hành động ngăn ĐCSTQ trộm cắp tri thức

Việc Purdue ngừng tuyển sinh sinh viên nghiên cứu từ Trung Quốc là trường hợp đầu tiên tại các trường đại học Mỹ. Dù Purdue không bình luận về các báo cáo, nhưng nhiều bản tin nhấn mạnh mối quan hệ giữa trường và Trung Quốc luôn chịu sự giám sát chặt chẽ từ Quốc hội.

Tháng Ba năm nay, Ủy ban Chiến lược Cạnh tranh chống Trung Quốc của Hạ viện Mỹ yêu cầu Purdue cung cấp thông tin sinh viên Trung Quốc và cho rằng thị thực sinh viên trở thành “ngựa thành Troy của Bắc Kinh”, ngụ ý rằng sinh viên Trung Quốc có thể lợi dụng visa để đánh cắp bí mật nghiên cứu.

Chưa đầy 2 tuần sau, Purdue cung cấp tỷ lệ nhập học và thông tin nghiên cứu của sinh viên Trung Quốc nhưng không cung cấp chi tiết từng cá nhân.

Trong thư gửi Quốc hội, Giám đốc Học vụ Purdue, Patrick Wolfe, thừa nhận Trung Quốc đang gây “nguy cơ ngày càng tăng” đối với Mỹ và cố gắng “tận dụng các trường đại học Mỹ cho mở rộng kỹ thuật và quân sự”.

Theo trang chính sách của Purdue, đến tháng 6, trường chính thức thông qua chính sách đối với “quốc gia thù địch”, cấm giảng viên và nhân viên thiết lập quan hệ tài chính và tuyển sinh với các nước này.

Kieran Hilmer, đồng phụ trách Tổ chức Quyền lợi và Phúc lợi Sinh viên Nghiên cứu (GROW) tại Purdue, cho biết: “Purdue hành động vì lo ngại bị rút kinh phí liên bang hoặc tiểu bang,” “đây chỉ là một phần của xu hướng lớn”.

Theo thông tin trên website Purdue, nhiều cơ quan liên bang như NASA, Bộ Năng lượng, CDC và Bộ Lao động đã cảnh báo cắt giảm kinh phí cho Purdue.

Sinh viên quốc tế vừa tốt nghiệp Purdue, Chen Langri, cho biết Purdue trở thành trường đầu tiên hành động vì đây là một trường công lập xếp hạng cao, bảo thủ hơn trong các trường đại học danh tiếng Mỹ, và các quyết định của trường “nhiều phần nghiêng về phía bảo thủ hoặc trung lập của Mỹ”.

Tiến sĩ Tạ Điền (Xie Tian), Trường Kinh doanh USC Aiken, nhận định sau khi Purdue trở thành trường đầu tiên chính thức đáp ứng yêu cầu của ủy ban đặc biệt Hạ viện, sẽ còn các trường khác theo sau. “Vì hành vi trộm cắp công nghệ của ĐCSTQ là mối đe dọa an ninh quốc gia Mỹ, chính quyền Trump, Quốc hội và giới giáo dục Mỹ đều bắt đầu ‘đóng cửa’ với Trung Quốc”.

Chuyên gia: Hành vi gián điệp của ĐCSTQ biến giới trẻ thành nạn nhân

Hiện chưa rõ Purdue bắt đầu khuyến nghị các khoa từ chối hồ sơ sinh viên quốc tế từ khi nào, nhưng với một số ứng viên Trung Quốc, việc bị từ chối có thể đã xuất hiện từ mùa hè năm nay.

Một sinh viên Trung Quốc ứng tuyển chương trình nghiên cứu tại Purdue cho Inside Higher Ed biết anh nhận thư trúng tuyển vào tháng Hai, nhưng đến tháng Tư hoặc Năm, văn phòng tuyển sinh thông báo hồ sơ bị từ chối.

Theo báo cáo, đến cuối tháng Năm, hơn 100 sinh viên Trung Quốc đã trúng tuyển vào các chương trình nghiên cứu lại nhận thông báo nhập học mùa thu bị hủy.

Ông Tạ Điền cho biết lý do Mỹ từ chối sinh viên Trung Quốc: “Bởi vì ĐCSTQ thường lợi dụng sinh viên để tuyển mộ làm gián điệp, biến họ thành đặc vụ của ĐCSTQ”.

ĐCSTQ ban hành Luật Tình báo Quốc gia năm 2017 và thực thi năm 2018, quy định mọi tổ chức, doanh nghiệp và công dân phải hợp tác với hoạt động tình báo của ĐCSTQ.

Ông nói: “Sự thù địch của ĐCSTQ với Mỹ, mối đe dọa với Mỹ, mới gây phản ứng từ Quốc hội và người dân Mỹ. Để ngăn ĐCSTQ tiếp cận công nghệ cao, những sinh viên này trở thành nạn nhân, trách nhiệm thuộc về ĐCSTQ. Với các sinh viên trẻ Trung Quốc, (mất cơ hội học tập) thật đáng tiếc”.

Ủy ban Đặc biệt Hạ viện Mỹ về Trung Quốc vào tháng Chín đưa ra báo cáo cho biết đã điều tra Purdue, Stanford, Carnegie Mellon, Maryland, USC và Illinois Urbana-Champaign cả năm, “liên quan hành vi và nghiên cứu của sinh viên Trung Quốc tại campus”.

Theo báo cáo, giảng viên Purdue cho biết việc từ chối sinh viên Trung Quốc được truyền đạt bằng các cuộc họp trực tiếp và trao đổi riêng tư, là một “chính sách không chính thức”.

Chen Langri nhận định việc Purdue dùng cách phi chính thức để hạn chế dòng sinh viên Trung Quốc là để “không làm việc trở nên tồi tệ”, tránh tình trạng sinh viên Trung Quốc sau này không muốn học tại Purdue.

Sinh viên Trung Quốc sẽ chịu tác động gì?

Theo dữ liệu tuyển sinh, số sinh viên quốc tế nhập học tại Purdue – bao gồm đại học và nghiên cứu – đều giảm mạnh. Năm nay, số tân sinh viên quốc tế thấp nhất kể từ 2004, chỉ chiếm 5% tổng số tân sinh viên.

Xu hướng giảm của Purdue phù hợp với xu hướng chung tại Mỹ. Mặc dù năm nay số hồ sơ quốc tế cao nhất kể từ 2015, Purdue chỉ nhận 23% sinh viên quốc tế.

Chen Langri cho biết, Purdue thu hút sinh viên Đại Lục vì ngành cơ khí tiên tiến và nhiều nghiên cứu liên quan đến quốc phòng Mỹ.

Các nhân vật nổi tiếng từng học tại Purdue gồm nhà vật lý hạt nhân Trung Quốc Đạng Giá Tiên (Deng Jiaxian), 3 người đoạt Nobel Vật lý, 3 người đoạt Nobel Hóa học và 22 phi hành gia, bao gồm Neil Armstrong – người đầu tiên đặt chân lên Mặt Trăng.

Chen nhận định chính sách mới ít ảnh hưởng đến sinh viên Trung Quốc đang học, nhưng sẽ “hạn chế” với sinh viên muốn nhập học trong tương lai. Họ vẫn có thể nộp vào các trường không bị hạn chế.

Anh nói: “ĐCSTQ có thể phải triển khai lại cách lấy thông tin công nghệ từ các trường khác, vì vậy cần nhiều trường học bắt chước Purdue để ngăn chặn hiệu quả việc đánh cắp công nghệ.”.

Một số sinh viên Đại Lục đã chuyển đến khuôn viên Purdue thuê nhà chờ nhập học nhưng nhận thư từ chối, lo ngại visa có thể bị hủy và bị trục xuất.

Ông Tạ Điền khuyên các sinh viên này có thể chuyển sang các ngành không nhạy cảm.

“Với cá nhân họ, nếu vẫn muốn tận dụng cơ hội du học Mỹ, hoàn toàn có thể học ngành khác, chuyển trường cũng tốt, không nhất thiết phải học các ngành khoa học – kỹ thuật,” ông nói, các ngành khác cũng có cơ hội việc làm tốt.