Nhà ngoại giao hàng đầu của Nga Sergei Lavrov đã cáo buộc NATO và Liên minh châu Âu (EU) tuyên chiến với Nga và sử dụng Ukraine làm công cụ để tiến hành cuộc chiến đó. Tuyên bố này đã vấp phải sự phản bác từ các nhà ngoại giao phương Tây và lãnh đạo NATO, những người gọi đây là một sự bóp méo thực tế và khẳng định chính Moscow mới là bên đã “mang chiến tranh trở lại châu Âu”. Đại sứ của Nga tại Pháp, ông Aleksey Meshkov, trong phỏng vấn với đài RTL (Pháp) nói rằng bất kỳ quốc gia thành viên NATO nào bắn hạ máy bay quân sự của Nga sẽ kích hoạt một “cuộc chiến” với Nga.

Sergei Lavrov
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại cuộc họp G20 cấp ngoại trưởng tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York ngày 25/9. (Ảnh chụp màn hình video)

Nga cáo buộc NATO và EU tuyên chiến với Nga, dùng Ukraine làm công cụ

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã đưa ra tuyên bố trên trước các nhà ngoại giao tại cuộc họp G20 cấp ngoại trưởng tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York ngày 25/9. Ông Lavrov cáo buộc các cường quốc phương Tây giẫm đạp lên Hiến chương Liên Hợp Quốc vì những “tham vọng thực dân kiểu mới”, dẫn đến bất ổn toàn cầu gia tăng và các cuộc xung đột khu vực leo thang.

“Một ví dụ rõ ràng khác là cuộc khủng hoảng ở Ukraine do phương Tây kích động, thông qua đó NATO và EU đã tuyên bố một cuộc chiến thực sự chống lại đất nước tôi và đang trực tiếp tham gia vào cuộc chiến này,” ông Lavrov nói.

Ông Lavrov và các nhà ngoại giao Nga khác trước đó cũng đã đưa ra những tuyên bố tương tự, cáo buộc các nước thuộc khối NATO tìm cách biến Ukraine thành tiền đồn chống Nga ngay sát biên giới, và mở rộng liên minh quân sự mang tính phòng thủ này ngày càng gần Moscow — điều mà Điện Kremlin coi là mối đe dọa nghiêm trọng.

Về phần mình, NATO nhiều lần phủ nhận có ý đồ thù địch đối với Nga, và thay vào đó cáo buộc Moscow tìm cách mở rộng phạm vi ảnh hưởng khu vực bằng các hành động gây hấn.

“Chính Nga đã mang chiến tranh trở lại châu Âu, và đang liên kết với Trung Quốc, Triều Tiên và Iran để mở rộng năng lực và khả năng gây ảnh hưởng,” Tổng thư ký NATO Mark Rutte phát biểu ngày 25/9 trước các học viên tại Học viện Quân sự West Point.

Ông nói thêm: “Nhưng lịch sử cho thấy Bắc Mỹ và châu Âu cùng hợp tác là một công thức chiến thắng. Kẻ thù của chúng ta biết điều đó. Cam kết lâu dài của chúng ta đối với Điều 5 của NATO — rằng một cuộc tấn công vào một nước là tấn công vào tất cả — gửi đi một thông điệp mạnh mẽ. Bất kỳ kẻ gây hấn nào cũng phải hiểu rằng chúng ta có thể — và sẽ — đáp trả mạnh hơn nữa.”

Tại cuộc họp Liên Hợp Quốc nơi ông Lavrov phát biểu, Ngoại trưởng Anh Yvette Cooper đã phản bác gay gắt các tuyên bố của nhà ngoại giao Nga:

“Dù có bóp méo sự thật, tung tin sai lệch và tuyên truyền thế nào đi nữa, đại diện Nga cũng không thể thuyết phục được ai về nguyên nhân thực sự của cuộc chiến này,” bà nói, đồng thời lên án cuộc chiến của Nga là một “cuộc xâm lược phi lý không thể biện minh.”

Kể từ khi Nga phát động cuộc chiến Nga – Ukraine vào tháng 2/2022, các lực lượng Nga đã kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy cuộc chiến đang đến hồi kết.

Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại của EU, bà Kaja Kallas, đã kêu gọi các cường quốc thế giới gây sức ép buộc Nga phải dừng lại:

“Không có dấu hiệu nào cho thấy mục tiêu khuất phục Ukraine của Nga đã thay đổi,” bà phát biểu.

Đại sứ Nga tại Pháp: Bắn hạ máy bay quân sự của Nga sẽ kích hoạt “cuộc chiến” với Nga

Đại sứ của Nga tại Pháp, ông Aleksey Meshkov, đã lên tiếng đáp trả đe dọa của NATO về việc có thể bắn hạ máy bay Nga nếu bị cho là xâm phạm không phận liên minh.

Theo ông Meshkov, bất kỳ quốc gia thành viên NATO nào bắn hạ máy bay quân sự của Nga sẽ kích hoạt một “cuộc chiến” với Nga.

Tuần trước, Estonia cáo buộc rằng máy bay quân sự Nga đã xâm phạm ngắn ngủi không phận nước này, khiến Tallinn yêu cầu tổ chức cuộc tham vấn khẩn cấp với các thành viên NATO. Trước đó không lâu, Ba Lan cũng cáo buộc rằng nhiều máy bay không người lái (decoy drones) của Nga đã bay vào lãnh thổ nước này.

Moscow đã phủ nhận cả hai cáo buộc trên.

Trong buổi họp báo hôm thứ Ba (23/9), Tổng thư ký NATO Mark Rutte không loại trừ khả năng bắn hạ máy bay Nga nếu chúng vi phạm không phận của khối, tuy nhiên nhấn mạnh rằng mọi quyết định như vậy sẽ được đưa ra theo từng trường hợp cụ thể.

Khi được hỏi Nga sẽ phản ứng thế nào nếu máy bay của mình bị NATO bắn hạ, ông Meshkov trả lời với đài RTL hôm thứ Năm (25/9) rằng: “Điều đó sẽ có nghĩa là chiến tranh”.

Nhà ngoại giao Nga còn cho biết: “Có khá nhiều máy bay [quân sự NATO] – dù vô tình hay cố ý – đã từng vi phạm không phận của chúng tôi. Nhưng không ai bắn hạ họ cả”.

Ông cũng khẳng định rằng các quốc gia thành viên NATO chưa từng cung cấp bằng chứng cụ thể nào để chứng minh các cáo buộc của mình.

Trước đó một ngày, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng đã bác bỏ cáo buộc về việc máy bay Nga xâm phạm không phận Estonia, cho rằng đó là “sự cuồng loạn hoàn toàn vô căn cứ và thiếu cơ sở”.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết, 3 chiếc MiG-31 của họ đang bay theo lịch trình thường lệ từ khu vực Karelia (phía đông Phần Lan) đến một sân bay ở Kaliningrad – vùng lãnh thổ tách biệt của Nga giáp Ba Lan và Litva – và toàn bộ chuyến bay đều di chuyển qua vùng biển trung lập của biển Baltic.

Trong phiên họp khẩn của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc hôm thứ Hai, Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski tuyên bố nước ông sẽ tiêu diệt bất kỳ máy bay hoặc tên lửa nào của Nga xâm phạm không phận.

Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Litva Dovile Sakaliene cũng kêu gọi NATO thể hiện lập trường cứng rắn trước các động thái mà bà cho là nỗ lực “thử thách quyết tâm” của Nga.

Bảo Minh