Nhà bình luận mong VOA sẽ trở lại là “thanh kiếm đâm xuyên trái tim ĐCSTQ”
- Mạnh Hạo
- •
Tổng thống Mỹ Trump mới đây bất ngờ ra lệnh đóng cửa Đài Tiếng nói nước Mỹ (VOA), Đài Á Châu Tự do (RFA) và hàng loạt tổ chức phát thanh truyền hình đối ngoại khác trực thuộc Tổ chức truyền thông quốc tế Mỹ (USAGM), trong đó có Đài phát thanh Cuba và Đài phát thanh Trung Đông. Quyết định này như “đòn bom tấn” làm dấy lên dư luận quốc tế. Về vấn đề này, nhà bình luận thời sự Ngô Kiến Dân (Wu Jianmin, người Mỹ gốc Hoa) đã chia sẻ quan điểm của ông trong chương trình tự truyền thông, cho rằng động thái là “tính sổ” với tình trạng tham nhũng gần đây và sự chệch hướng khỏi các giá trị truyền thống, nhưng kết thúc này rất đáng tiếc nên hy vọng VOA sẽ được tái sinh và định hình lại sứ mệnh qua việc tái tổ chức.
Ủng hộ với tính sổ tham nhũng và xâm nhập của ĐCSTQ
Ông Ngô Kiến Dân đã phân tích những tiếng nói ủng hộ việc đóng cửa Đài VOA Mỹ, rằng nhiều người tin quyết định này là “đúng đắn” vì vấn đề của VOA những năm gần đây khiến tổ chức này đi chệch khỏi mục đích ban đầu, trở thành một tổ chức kém hiệu quả và tham nhũng.
Ông đề cập đến mô hình hoạt động của VOA phình quá to. Ví dụ cựu giám đốc bộ phận tiếng Trung của VOA là Cung Tiểu Hạ (Gong Xiaoxia) từng tiết lộ rằng một chương trình cần hơn 20 người, bao gồm người dẫn chương trình, biên tập viên, biên kịch, nhiếp ảnh gia và đội ngũ hậu kỳ, nhưng số lần nhấp vào chương trình được sản xuất ít hơn nhiều so với một số người tự truyền thông một mình. Ông ví dụ từ bản thân mình, nói rằng ông đã sản xuất hơn 2.600 tập chương trình, tất cả đều được hoàn thành một cách độc lập, ông chưa bao giờ dựa vào sự giúp đỡ của người khác nhưng vẫn duy trì ổn định được sức ảnh hưởng. Ngược lại, Đài VOA Mỹ tiêu tốn một lượng lớn tiền thuế của người dân, nhưng lại không đạt được vị thế truyền thông như mong đợi, khiến nhiều người ủng hộ tin rằng sự tồn tại của đài này không còn cần thiết nữa.
Theo nhà bình luận này, vấn đề đáng lo ngại hơn nữa là VOA từ lâu đã bị Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) xâm nhập. Ông ví dụ rằng một số người dẫn chương trình và biên tập viên trong tổ chức rõ ràng có khuynh hướng cánh tả và thậm chí đồng tình với lập trường của ĐCSTQ.
Ví dụ, một người dẫn chương trình người da trắng tên Amanda có mối quan hệ sâu sắc với Trung Quốc, chồng cô đã đầu tư hàng trăm triệu đô la vào Trung Quốc và có mối quan hệ chặt chẽ với ĐCSTQ. Sự xâm nhập này đã khiến nội dung chương trình của VOA đi chệch khỏi mục đích ban đầu là truyền bá các giá trị truyền thống của Mỹ, thay vào đó trở thành sân khấu cho các tư tưởng cánh tả và tuyên truyền của ĐCSTQ.
Ông đề cập rằng trong đại dịch COVID-19, các tin của VOA cố tình hạ thấp nguồn gốc [nhân tạo] của “virus Vũ Hán” (COVID-19), gọi nó là “xuất hiện tự nhiên” – một lập trường khiến nhiều thính giả thất vọng. Những người ủng hộ việc đóng cửa VOA tin rằng các phương tiện truyền thông như vậy không còn giá trị nữa, và việc đóng cửa là sự tính toán mang tính quyết định đối với nạn tham nhũng và xâm nhập từ Trung Quốc.
Phản đối đóng cửa: Bảo vệ niềm đam mê và sứ mệnh
Tuy nhiên, Ngô Kiến Dân thẳng thắn cho biết ông phản đối việc đóng cửa VOA. Ông tin rằng quyết định này không chỉ là sự kết thúc của một tổ chức truyền thông, còn là sự cắt đứt một món ăn tinh thần của nhiều thế hệ người dân Trung Quốc. Đài VOA có lịch sử hơn 80 năm kể từ khi thành lập vào năm 1942, tiếng nói của đài đã xuyên qua ‘Bức màn sắt’ và mang lại hy vọng cho vô số người dân Trung Quốc đang sống trong môi trường áp bức. Ông nhớ lại lần đầu tiên nghe Đài VOA qua sóng ngắn khi còn học trung học, giọng nói ngọt ngào của phát thanh viên và tin tức thực tế khiến ông cảm nhận được sự vĩ đại của thế giới bên ngoài Trung Quốc, và điều đó như “cú sốc” ảnh hưởng đến cuộc sống của ông. Ông nhấn mạnh nhờ VOA mà nhiều thế hệ người Trung Quốc được mở mang ra thế giới, học tiếng Anh và thậm chí đã dấn thân vào con đường theo đuổi tự do, sự giác ngộ về mặt tinh thần này không thể thay thế bằng bất kỳ phương tiện truyền thông nào.
Ông cho biết VOA từng là ngọn hải đăng cho người dân Trung Quốc đấu tranh chống lại áp bức của cộng sản. Trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa Trung Quốc (1966 – 1976), người Trung Quốc nghe Đài VOA bị phát hiện có thể chịu án tử hình. Ngay cả khi Trung Quốc cải cách và mở cửa [từ thời Đặng Tiểu Bình], việc nghe Đài VOA vẫn bị coi là “hành vi của đài địch”, nếu bị tố giác thì có thể bị tù, tệ nhất là vài năm tù, nhưng vô số người sẵn sàng chấp nhận rủi ro để được nghe tiếng nói chân thực đó. Ông tin rằng sự tồn tại của VOA có giá trị xã hội to lớn đối với người dân Trung Quốc, đặc biệt là trong việc vạch trần sự thật về lịch sử của Đảng Cộng sản và truyền cảm hứng thức tỉnh cho người dân, bên hưởng lợi lớn nhất nếu đóng cửa VOA là ĐCSTQ, và “Tập Cận Bình có lẽ sẽ phải khui sâm panh để ăn mừng”.
Ông cũng đề cập rằng VOA đã triển khai các chương trình giáo dục như “900 câu tiếng Anh”, giúp vô số người trẻ nước ngoài thành thạo tiếng Anh. Những hạt giống tinh thần và văn minh này cũng đã nở rộ khắp Trung Quốc, nuôi dưỡng nhiều thế hệ đấu tranh cho dân chủ.
Do đó, những người phản đối việc đóng cửa VOA tin rằng không nên chấm dứt VOA trên diện rộng mà nên tổ chức lại để loại bỏ tham nhũng và sự xâm nhập, đồng thời định hình lại vai trò của VOA xứng danh tiếng nói của công lý.
Quyết định của Trump và Lake
Ông Ngô Kiến Dân phân tích những lý do trực tiếp dẫn đến việc đóng cửa VOA. Ông tiết lộ rằng động thái của ông Trump có liên quan mật thiết đến giám đốc mới của VOA Carol Lake.
Lake là một nhân viên truyền thông cấp cao, từng giữ các vị trí quan trọng tại nhiều cơ quan truyền thông Mỹ với mức lương hàng năm trên một triệu đô la Mỹ, nhưng bà đã từ bỏ mức lương cao đó để gia nhập nhóm của ông Trump. Bà từ lâu đã ủng hộ Trump, và đặc biệt kiên quyết bảo vệ quan điểm của ông trong cuộc tranh cãi về cuộc bầu cử năm 2020, tin rằng đã có gian lận trong cuộc bầu cử, điều này phù hợp với quan điểm của Trump. Niềm tin của Trump dành cho bà được thể hiện rõ khi ông trực tiếp bổ nhiệm bà làm giám đốc Đài VOA và sau đó thăng chức cho bà làm cố vấn truyền thông của tổng thống, cho phép bà phụ trách các công việc của Cơ quan Truyền thông Quốc tế Mỹ USAGM mà không cần sự chấp thuận của Thượng viện.
Sau khi Lake nhậm chức đã tiến hành một cuộc điều tra toàn diện về VOA. Bà phát hiện ra sự lãng phí kinh hoàng tại cơ quan này, chẳng hạn như thuê một tòa nhà văn phòng sang trọng, trả tiền thuê một lần là 250 triệu đô la trong 15 năm, cộng với hàng chục triệu đô la chi phí cải tạo, nhưng lại thiếu thiết bị chuyên nghiệp mà giới truyền thông cần. Bà cũng tiết lộ rằng VOA trả 53 triệu đô la mỗi năm cho các phương tiện truyền thông khác như AP, BBC… để mua nội dung tin tức, vì thế nghi ngờ về khả năng tự lấy tin và biên tập của VOA. Những phát hiện này khiến bà kết luận rằng VOA hoạt động không hiệu quả, lãng phí tiền thuế của người dân và cần phải cải cách toàn diện.
Tuy nhiên, lý do thực sự khiến Trump ra lệnh đóng cửa VOA là hành vi khiêu khích của một phóng viên người Indonesia. Khi ông đang trao đổi với Thủ tướng Ireland, phóng viên này đã tự tiện lớn tiếng chất vấn rằng liệu ông có dự định đuổi người Palestine ra khỏi Gaza hay không. Động thái này khiến ông Trump tức giận, đáp lại: “Không ai muốn đuổi người Palestine đi cả”, và sau khi biết người hỏi bên kia là người Đài VOA thì ông cười nhạt. Ông Ngô Kiến Dân chỉ ra rằng phóng viên này có tiền sử nhiều lần tự tiện ngắt lời người lãnh đạo, và sự việc này chính là giọt nước tràn ly. Đêm đó, ông Trump đã ký lệnh của tổng thống đóng cửa tất cả các đơn vị trực thuộc của Cơ quan Truyền thông Quốc tế Mỹ và trực tiếp hủy bỏ nguồn tài trợ của Đài VOA, hơn 1300 nhân viên được yêu cầu nghỉ việc.
Tái cấu trúc thay vì chấm dứt
Mặc dù lệnh đóng cửa đã được ban hành, ông Ngô Kiến Dân tiết lộ rằng ông được bạn bè trong VOA cho biết tổ chức này sẽ không biến mất hoàn toàn, thay vào đó sẽ trải qua một cuộc tái tổ chức trên quy mô lớn. Ông dự đoán VOA sẽ cắt các chương trình ngôn ngữ khác và chỉ giữ lại các chương trình tiếng Trung, tập trung vào việc đấu tranh chống lại sự xâm nhập của ĐCSTQ, vạch trần những lời dối trá và truyền cảm hứng thức tỉnh cho người dân Trung Quốc. Ông tin rằng lập trường chống cộng của Lake rất rõ ràng, dưới lãnh đạo của bà, VOA được kỳ vọng sẽ lấy lại sứ mệnh là “thanh kiếm đâm xuyên trái tim ĐCSTQ”.
Cuối cùng, nhà bình luận tự do này nhấn mạnh số phận Đài VOA không chỉ liên quan đến sự tồn vong của một cơ quan truyền thông, còn liên quan đến việc theo đuổi tự do và công lý của người dân Trung Quốc trên toàn thế giới. Ông hy vọng rằng phương tiện truyền thông này có thể làm mới lại, đi đúng hướng và tiếp tục đóng góp cho tiến trình dân chủ của Trung Quốc.
Xem thêm
Từ khóa VOA
