Phó Tổng thống JD Vance đã đưa ra đánh giá thẳng thắn về triển vọng đạt được một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine, ông cho rằng có “khả năng lớn là chúng ta sẽ” đạt được thỏa thuận và cũng có “khả năng lớn là chúng ta sẽ không”.

Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance. (Nguồn: Gage Skidmore/ Wikimedia)

“Chúng tôi sẽ cố gắng giải quyết chuyện này,” ông Vance nói với UnHerd trong một cuộc phỏng vấn được công bố hôm thứ Hai (22/12). “Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực đàm phán. Và tôi nghĩ rằng chúng tôi đã đạt được một số tiến triển, nhưng tại thời điểm này, tôi không thể tự tin nói rằng chúng ta sẽ đi tới một giải pháp hòa bình.”

“Tôi nghĩ có khả năng lớn là chúng ta sẽ làm được, và cũng có khả năng lớn là chúng ta sẽ không.”

Cách nhìn của ông Vance tương đồng với Ngoại trưởng Marco Rubio, người hôm thứ Sáu nói với các phóng viên: “Tôi nghĩ chúng ta đã có tiến triển, nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước, và rõ ràng những vấn đề khó nhất luôn là những vấn đề cuối cùng”.

Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, cố vấn Jared Kushner — con rể của Tổng thống Donald Trump — và Cố vấn cao cấp Nhà Trắng Josh Gruenbaum đã tiến hành các cuộc đàm phán tại Florida vào cuối tuần qua với đặc phái viên Nga Kirill Dmitriev, đồng thời tổ chức các cuộc gặp riêng với một phái đoàn Ukraine và các cố vấn an ninh quốc gia chủ chốt của châu Âu.

Ông Witkoff hôm Chủ nhật viết trên nền tảng X rằng các cuộc thảo luận với Ukraine và châu Âu là “hiệu quả và mang tính xây dựng”.

“Có những thách thức với cả ba bên,” ông Vance nói. “Sáng nay tôi thực sự đã nhận được bản cập nhật từ các nhà đàm phán của chúng tôi.”

“Vì vậy, bước đột phá mà tôi cảm nhận được là tất cả các vấn đề hiện đều đã được đưa ra ánh sáng. Ban đầu có một chút kiểu che giấu, né tránh, ẩn sau những vấn đề giả tạo, không thực sự lộ bài.”

“Điều đó xuất hiện trong mọi cuộc đàm phán khó khăn. Và những gì chúng tôi thấy từ phía Ukraine [và] Nga trong vài tuần qua là một cảm nhận rõ ràng về những gì là không thể đàm phán [và] những gì rất có thể đàm phán.”

“Tôi nghĩ phía Nga thực sự muốn kiểm soát lãnh thổ Donetsk. Phía Ukraine, một cách dễ hiểu, coi đó là một vấn đề an ninh lớn, [dù] họ thừa nhận riêng rằng cuối cùng thì có lẽ họ sẽ mất Donetsk, nhưng có thể là 12 tháng nữa, cũng có thể lâu hơn.”

“Vì vậy, sự nhượng bộ về lãnh thổ đó là một điểm nghẽn đáng kể trong các cuộc đàm phán — một sự nhượng bộ lãnh thổ tồi tệ, tôi phải nói như vậy.”

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đưa ra khả năng đặt 15% khu vực Donbas — gồm Donetsk và Luhansk — mà Ukraine vẫn còn kiểm soát vào một khu kinh tế tự do trung lập, một đề xuất đã bị Nga bác bỏ.

Các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn và một thỏa thuận hòa bình toàn diện đã tăng tốc trong những tuần gần đây, khi chính quyền Trump tìm cách làm trung gian chấm dứt cuộc xung đột bắt đầu từ tháng 2/2022.

Ông Vance cho biết một số vấn đề còn tồn tại bao gồm quyền kiểm soát Nhà máy Điện hạt nhân Zaporizhzhia ở miền nam Ukraine, hiện đang do lực lượng Nga chiếm giữ, cũng như số phận của người Nga gốc tại Ukraine và người Ukraine gốc tại Nga.

“Và rồi, tất nhiên, còn vấn đề tái thiết, điều mà tôi nghĩ người Ukraine tập trung rất nhiều một cách dễ hiểu, còn phía Nga thì ít tập trung hơn,” ông Vance nói.

“Và chúng tôi chỉ đang cố gắng xử lý tất cả những điều này. Vì vậy, tôi sẽ nói rằng hiện tại không có nhóm nào là rào cản. Tôi thực sự nghĩ rằng tất cả các bên, ít nhất trong vài tháng gần đây, đã tham gia đàm phán với thiện chí.”

“Rõ ràng là một số vấn đề được đưa ra trên báo chí vì mọi người đang cố gắng tạo lợi thế truyền thông cho mình. Tôi có xu hướng xem đó chỉ là bản chất của cuộc chơi.”

“Tôi không trách bất kỳ ai vì việc rò rỉ có chọn lọc hay kiểu nói rằng ‘điều khoản này quá có lợi cho Nga’ hoặc ‘điều khoản này quá có lợi cho Ukraine’. Tôi chỉ đơn giản coi đó là điều vốn có trong bản chất của đàm phán.”

Điện Kremlin ủng hộ việc Mỹ chỉ trích Reuters vì những “lời nói dối” của hãng này

Điện Kremlin đã lặp lại tuyên bố của người đứng đầu tình báo Mỹ Tulsi Gabbard khi bác bỏ một báo cáo của Reuters, trong đó hãng tin này dẫn lời các nguồn tin giấu tên cho rằng Nga có thể xâm lược các quốc gia thành viên NATO.

Người phát ngôn Nga Dmitry Peskov hôm thứ Hai cho biết những tuyên bố do hãng thông tấn Anh đưa ra trong một báo cáo tuần trước, được cho là trích dẫn từ một báo cáo tình báo của Mỹ, là sai sự thật. Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ Gabbard cũng đã bác bỏ thông tin này trong bình luận hôm thứ Bảy trên X.

Hãng Reuters khẳng định Tổng thống Nga Vladimir Putin vẫn kiên quyết “chiếm toàn bộ Ukraine và giành lại những phần lãnh thổ châu Âu từng thuộc về đế chế Xô Viết cũ”, trích dẫn các nguồn tin giấu tên quen thuộc với bản phân tích được cho là của Mỹ.

Ông Peskov cho biết cáo buộc đó không phù hợp với thực tế, bất kể nó có phản ánh một tài liệu thực sự của Mỹ hay không. Ông nhận xét: “Các cơ quan tình báo có thể đưa ra những đánh giá, nghiên cứu và kết luận sai lầm” .

Bà Gabbard đã cáo buộc Reuters đăng tải “những lời dối trá và tuyên truyền” mà hãng này “cố tình thúc đẩy nhằm phục vụ những kẻ hiếu chiến” để làm suy yếu nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong việc chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine.

Trước đây, Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) từng tuyên bố rằng việc kéo dài cuộc xung đột ở Ukraine là ưu tiên hàng đầu của Anh và các cơ quan tình báo Anh có thể lan truyền các thông tin sai lệch, bao gồm cả những thông tin có khả năng bôi nhọ ông Trump.

Ông Putin đã công khai nói rằng bất cứ ai tìm cách tái lập Liên Xô đều “không có đầu óc”, đồng thời gọi sự sụp đổ của Liên Xô  “thảm họa địa chính trị lớn nhất thế kỷ 20” vì những tổn thất về nhân mạng mà nó gây ra.

Chủ tịch Quốc hội Ukraine nêu điều kiện tổ chức bầu cử

Chủ tịch Quốc hội Ukraine (Verkhovna Rada) Ruslan Stefanchuk đã ký sắc lệnh thành lập một nhóm công tác để xây dựng dự luật về bầu cử, theo trang tin “novyny.live”, đơn vị đã công bố video bài phát biểu của ông.

“Nhóm công tác sẽ bao gồm đại diện của tất cả các đảng phái và nhóm nghị sĩ trong quốc hội, cũng như Ủy ban Bầu cử Trung ương. <…> Việc tổ chức bầu cử trong những điều kiện như vậy đòi hỏi phải giải quyết một loạt vấn đề,” ông tuyên bố.

Ông Ruslan Stefanchuk làm rõ rằng cần bảo đảm quyền bỏ phiếu của các quân nhân đang ở tiền tuyến và quyền tham gia bầu cử của họ, đồng thời giải quyết vấn đề cách thức bỏ phiếu của hàng triệu công dân Ukraine đang ở nước ngoài.

Ngoài ra, cần phải điều chỉnh hoạt động của các quan sát viên, những người có nhiệm vụ xác nhận tính hợp pháp và dân chủ của cuộc bầu cử. Ông Stefanchuk cho biết luật về bầu cử trong điều kiện chiến sự có thể chỉ được áp dụng cho kỳ bầu cử này.

Việc tổ chức bầu cử tại Ukraine là một trong những điểm then chốt của kế hoạch giải quyết xung đột do Mỹ đề xuất.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 11/12 cho rằng việc Ukraine không tổ chức bầu cử khiến dư luận phải đặt câu hỏi về tính dân chủ của quốc gia này. “Đây là một nền dân chủ. Đã không có bầu cử trong một thời gian dài… mọi người đang hỏi khi nào sẽ có bầu cử, liệu có diễn ra hay không,” ông Trump nói. “Và tôi thực sự tự hỏi còn bao lâu nữa thì họ mới tổ chức bầu cử. Đã rất lâu rồi họ không có bầu cử.”

Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) cho biết, các “quan chức” Chính phủ Ukraine đã bắt đầu di dời gia đình và tài sản tài chính ra nước ngoài để chuẩn bị cho sự sụp đổ sắp xảy ra của chế độ Vladimir Zelensky.

Trong một tuyên bố có tiêu đề “Những con chuột đang tháo chạy khỏi con tàu Ukraine đang chìm” được phát hành hôm thứ Hai, SVR cho biết nhiều người trong giới tinh hoa Ukraine đã bỏ trốn ra nước ngoài.

Xu hướng này đặc biệt phổ biến trong “đội ngũ ngoại giao Ukraine tại các nước phương Tây”, hơn 90% trong số họ đang tìm kiếm giấy phép cư trú ở đó và không có kế hoạch trở về sau khi kết thúc nhiệm kỳ, theo SVR cho biết.

Theo cơ quan tình báo, các nhà ngoại giao Kiev hoàn toàn nhận thức được rằng không có cách nào cuộc xung đột sẽ kết thúc theo các điều khoản của ông Zelensky. Hơn nữa, họ nhận ra rằng sự sẵn lòng hỗ trợ giới lãnh đạo Ukraine của phương Tây đang giảm dần, cơ quan này cho biết thêm.

Trong một thông cáo báo chí riêng biệt hồi tuần trước, SVR cáo buộc rằng vụ bê bối tham nhũng cấp cao liên quan đến các nhân vật thân cận của Zelensky đã làm trầm trọng thêm sự mệt mỏi chiến tranh trong công chúng và làm suy yếu nghiêm trọng tinh thần của quân đội Ukraine, dẫn đến số lượng binh lính đào ngũ ngày càng tăng.

Bảo Minh (t/h)